'Vermogen opbouwen doe je niet door hard te werken, maar door rijke ouders'

Op de vraag waarom ze dit boek heeft geschreven, antwoordt De Bont (35): "Ik moet dan altijd denken aan een ingezonden brief in de Telegraaf, van Roses ten Have. Hij reageerde op het feit dat jongeren weinig geld hebben, en zei: kijk hoeveel jongeren uitgeven op een festival, ze hebben het helemaal niet moeilijk." 

Portemonnee van ouders

"Die reactie snap ik heel goed, ik denk dat veel 60'ers en 70'ers dat zien en denken: ze hebben het beter dan wij destijds. Maar de grote fout is dat wordt gedaan alsof 20'ers en 30'ers een homogene groep zijn. Er zijn er die financieel geholpen worden door hun ouders, die hebben het inderdaad vaak goed, maar ook van wie ouders hen niet kunnen helpen. Die hebben een hoge kamerhuur, soms een forse studieschuld omdat er geen basisbeurs was. De fout die hij maakt, is dat hij denkt dat hij de portemonnee van jongeren ziet, terwijl hij in feite kijkt naar de portemonnee van hun ouders, die behoren tot de vermogendste generatie ooit."

Loopt generatie Gen Z echt achter in het leven? We bespreken het in deze video met quarterlife-coach Daphna Bontenbal:

De Bont is zelf geboren als wat ze een won't have noemt: haar ouders hadden een huurwoning, kwamen toen zij 15 was in de schuldsanering terecht. "Toen ik 18 was en het huis uit ging, moest ik alles zelf betalen: mijn kamerhuur, mijn studiekosten, mijn levensonderhoud. Ik heb altijd gedacht dat dat voor iedereen gold, en dan zag ik leeftijdsgenoten die masters konden doen, lang op vakantie konden of een bedrijfje konden starten. Ik dacht dan altijd dat zij harder werkten, zuiniger leefden of slimme trucs kenden die ik niet kende."

Will haves

Pas na haar studie kwam ze erachter: die studenten waren will haves: mensen die financieel op weg kunnen worden geholpen door hun ouders. Die geld kregen voor hun kamerhuur, studiekosten, levensonderhoud of alle drie. En ook nog weten: als mijn ouders overlijden, dan krijg ik een leuke erfenis omdat de prijs van mijn ouders huis fors is gestegen door de jaren heen. 

"Dat zij veel meer konden betalen, was achteraf logisch. Maar omdat er niet over werd gepraat, dacht ik dat ze het allemaal op eigen kracht deden."

Het is dan ook precies waar ze voor wil pleiten: praat over je financiële situatie. "Ik hoor heel vaak van vooral kinderen van will haves dat ze geleerd hebben om niet over geld te praten. Dat wordt als opschepperig gezien. Maar het is juist het grootste cadeau aan de won't have om het wel te doen. Dan hoeft die niet te denken dat het aan hemzelf ligt dat hij niet hetzelfde kan doen als leeftijdsgenoten."

10-0 achter

Een belangrijk voorbeeld daarvan is het kopen van een huis. "Vaak spelen ouders daar een rol in. We houden heel erg van het selfmade-idee: zichbaar succes dat je op eigen kracht hebt bereikt. Maar als je mensen wil beoordelen op wat ze zelf kunnen, dan moet je eerlijk zijn over de manier waarop je dat doet."

De Bont wil waken voor het idee dat de won't haves, vaak kinderen van mensen die in een huurhuis wonen, 'zielepieten' zijn, en de will haves, die vaak ouders hebben met een koophuis, de 'verwende mazzelaars'. "Zo simpel is het niet, ook will haves bereiken dingen op eigen kracht terwijl van hen juist kan worden gedacht dat ze alles te danken hebben aan hun ouders. Maar de won't haves staan in financiële zin weer met 10-0 achter."

Ze begon haar carrière als redacteur bij Elle, waar De Bont zich na een paar jaar ging bezighouden met geld. "Elle is een blad voor onafhankelijke vrouwen, ik dacht: waar betaalt iedereen die onafhankelijkheid van waar wij over schrijven? Uit gesprekken met leeftijdsgenoten bleek dat een groot deel van hen geholpen werd door hun ouders, iets wat ze niet benoemen als ze hun leven laten zien op sociale media."

De Bont is zelf inmiddels een will have: haar ouders hebben door een lening van een tante een huis kunnen kopen, waardoor zij weet dat ze later een erfenis zal ontvangen, en doordat ze een geliefde heeft met wat ze zelf 'een bescheiden erfenis' noemt, hebben ze samen een koophuis gekocht aan een Amsterdamse gracht. "Ik heb mijn grootste financiële stappen vooruit gezet door het vermogen van anderen, niet door het geld dat ik met mijn fulltime baan heb verdiend. Dat geldt voor de meeste mensen van mijn generatie."

Vroeger, in de tijd van de ouders van generatie Z, was dat nog heel anders, zegt De Bont. "In de jaren 80 en 90 konden mensen enkel op hun inkomen een huis kopen, en door de waardestijging van dat huis vermogen opbouwen. Je kon toen bijvoorbeeld 125 procent van de waarde van je huis lenen als hypotheek. Dat betekende dat je ook de kosten koper en zelfs nog een kleine verbouwing kon meefinancieren. Nu moet je voor het kopen van een huis eigen geld meebrengen. En dan kon je destijds ook nog een aflossingsvrije hypotheek nemen, zodat je maandlasten veel betaalbaarder waren."

Wereld is niet zo maakbaar

Een ander groot verschil: de ouders van haar generatie kregen een basisbeurs van 600 gulden per maand. Daarvan konden ze hun collegegeld en een kamer betalen. "Nu zou je om dat allemaal te kunnen betalen een basisbeurs van ruim 1400 euro moeten krijgen."

Met haar boek wil De Bont zich verzetten tegen de maakbare wereld die ons vaak wordt voorgeschoteld via sociale media, maar ook door oudere generaties die denken dat alles nog hetzelfde is als toen zij opgroeiden. "We moeten echt af van het idee If I can do it, you can do it. Dan ga je voorbij aan te veel factoren. Ik las eens Do what you can, with what you have and who you are. Dat vind ik een veel gezonder uitgangspunt in deze tijd."

In het eerste deel van haar boek schetst ze de geschiedenis, hoe ouders en grootouders van de huidige 20'ers en 30'ers zijn opgegroeid, en hoe dat verschilt van de situatie van hun kinderen en kleinkinderen. In het tweede deel geeft ze 'handvatten voor een gelukkig geldleven, ongeacht of je vermogende ouders hebt of niet'. "Die zijn een stuk realistischer dan de tips die je vaak op sociale media ziet, en waarbij ervan wordt uitgegaan dat iedereen eenzelfde uitgangspositie heeft."

Eigen verdiensten

De Bont vindt vooral dat we af moeten van de 'weeffouten in het denken over wat onze eigen verdiensten zijn'. "Stel je iemand de vraag wie het meest leunt op de overheid, iemand in een sociale huurwoning of iemand in een koopwoning, dan zullen de meeste mensen degene in de sociale huurwoning noemen. Maar er gaat jaarlijks 5,8 miljard euro naar huursubsidie, en ruim 11 miljard naar de hypotheekrenteaftrek."

"Een paar maanden geleden hoorde ik Vincent Karremans, minister van Economische Zaken en ondernemer, zeggen dat elke student zou moeten beginnen met ondernemen, omdat studenten niets te verliezen hebben. Dat is echt bekeken vanuit de will have. Als jij hard moet werken om je kamerhuur en collegegeld te betalen, en niemand hebt op wie je financieel kunt terugvallen, dan heb je juist heel veel te verliezen."

Klik hier voor meer Lifestyle