De 5 spelregels van... een afspraak afzeggen

De situatie

Je hikt er tegenaan. Hebt éígenlijk geen tijd. Voelt je gewoon hartstikke mehhh vandaag of je hebt gewoon ronduit geen zin. Maar ja, die afspraak staat. Ze rékenen op je. Loyaliteitsconflict alom. Wat zijn de mores bij afzeggen van een rendez-vous? Liesbeth Smit, auteur van de bestseller Ik moet nog even kijken of ik kan, de stille revolutie van de introverte mens weet wat werkt.

De spelregels

1. Weeg je 'ja'

Er bestaat allerlei huis-tuin-en-keuken-etiquette als het gaat om afspraken annuleren, maar voorkomen is beter dan genezen, bepleit Liesbeth Smit. "Bedenk goed waar je ja op zegt. Vaak ga je namelijk afzeggen op het moment dat je niet goed met jezelf hebt afgestemd of die ene afspraak wel een goed idee was. Koop dus wat tijd bij de uitnodiging, en zeg dat je er later even op terugkomt. En luister goed naar jezelf. Ikzelf ben door schade en schande wijs geworden en weet inmiddels dat ik op vrijdagavond geen afspraken moet maken. Puntje bij paaltje wil ik dan gewoon met mijn lief op de bank zitten en lekker uitgebreid eten. Niet afspreken betekent in dat geval dus ook: niet afzeggen."

2. Bespaar me je smoezen

Afbellen en zeggen dat je hoofdpijn hebt, of een ziek kind, voelt soms wel het makkelijkst, maar is volgens Smit nergens voor nodig. En waarom zou je ook? "Je kunt toch gewoon zeggen dat je het verkeerd hebt ingeschat en dat je hoofd er nu niet naar staat? Of dat je door de drukte even geen goed gezelschap bent. Smoesjes zijn een belediging voor de ander, alsof ze de waarheid niet waard zijn."

Soms heb je een moetje. Een vijftigjarig huwelijksfeest, een bruiloft, een uitje waarvoor een dure reservering is gemaakt. Dan is niet gaan geen optie. Daar heeft Smit ook een puik plan voor. "Stuur van tevoren een berichtje waarin je uitlegt dat je wel komt, maar dat je maar een uurtje blijft. Dan weet die ander toch dat je hem of haar graag even ziet en dat je relatie waardeert, en geef je jezelf de ruimte die je nodig hebt."

3. Bellen is het beste

Als je een beetje fatsoen in je donder hebt, dan is even bellen natuurlijk de beste manier om je snor te drukken voor een afspraak. "Máár", zegt Smit, "in de huidige app-cultuur is een berichtje sturen ook wel geoorloofd. Ligt een beetje aan de situatie natuurlijk. Een werkborrel of een groepsetentje zeg je makkelijker af met een berichtje dan een avondje een-op-een." Daarnaast is het bij zo'n afweetapp wel van belang dat je er ook een beetje aandacht aan besteedt. "Leg uit waarom je niet komt of waarom het niet lukt en wens iemand alsnog veel plezier of kom met een nieuw voorstel." Daarover meer in spelregel 5.

4. Nooit op het nippertje

Tijd telt altijd, vindt Smit. "Je kunt niet op het laatste moment afzeggen. Als je goed naar jezelf luistert, voel je een afzegging altijd al wel aankomen, dus doe het gewoon zo vroeg mogelijk. Zo heeft de ander altijd nog de gelegenheid om iets anders te plannen. Ik vind het zelf nooit een probleem als iemand mij afzegt. Ik zeg heus wel dat ik het jammer vindt, maar het geeft mij gewoon een ander scenario en dat is ook goed. Aan teleurstelling of boos worden heb je niks."

5. Jij bent aan zet

In regel 3 kwam-ie al even voorbij: als jij de raincheck inzet, ben jij aan de beurt voor het vervolg. "Laat een ander niet bedelen om je aandacht, maar kom zelf met een voorstel. Ook daarmee laat je zien dat je afzegging niet persoonlijk is. Annuleer je een uitje met iemand voor de derde keer, dan kun je je beter even achter de oren krabben. Blijkbaar zit er dan iets in het contact dat niet bij je past en dan kom je weer uit bij spelregel 1: weeg goed af waar je 'ja' tegen zegt."