Jorien is als kind mishandeld: 'Vroeg iemand maar hoe het met me ging'

"Slaan, negeren, vernederingen. Bij mij was sprake van zowat alle vormen van kindermishandeling." Jorien voelde zich als kind eenzaam. Dat terwijl jaren later bleek dat in haar buurt nog veel meer kinderen werden mishandeld. 

Ze woonde in Pijnacker in een buurt voor ingenieurs en hun gezinnen. De families waren hecht met elkaar. Zo werden buren vaak oom en tante genoemd en kwam iedereen geregeld bij elkaar over de vloer. Alles leek vredig, maar achter de voordeuren speelden zich duistere geheimen af. Pas jaren later kwam die waarheid aan het licht.

De reünie

Tien jaar geleden zagen de kinderen van de gezinnen uit de buurt elkaar voor het eerst terug tijdens een reünie. Op een bepaald moment sloeg de sfeer om. "Ik zei uit het niets: ik ben mishandeld en misbruikt door mijn vader en moeder, waarom heeft niemand ooit iets gedaan?'", vertelt Jorien. "Dat was voor het eerst dat ik dat benoemde."

Het antwoord had ze nooit verwacht. "Niemand zei: o, wat erg. Bijna iedereen antwoordde: ja, ik ook." 
 

Waarom gezwegen?

Al die tijd dacht Jorien dat ze de enige was, maar niets bleek minder waar. Ze besloot er een boek over te schrijven. Daarvoor interviewde ze vijftig bewoners en betrokkenen, van slachtoffers tot daders. 

Tijdens de gesprekken met buurtbewoners kwam Jorien erachter dat veel van hen van het misbruik afwisten. "Mijn buren droegen hun kinderen op om de gordijnen dicht te doen, of de muziek harder te zetten zodat ze het niet zouden horen." Volgens de schrijfster zorgde vooral angst ervoor dat niemand iets deed. "Ze waren bang dat ze, als ze zich ermee zouden bemoeien, hun veilige plekje in de buurt zouden kwijtraken. Of ze vonden dat er al genoeg narigheid in hun eigen gezinnen was." 

Milder geworden

Ze sprak ouders die zelf beschadigd waren in hun jeugd en trauma's hadden opgelopen, onder andere door de oorlog. "Het heeft me milder gemaakt", zegt Jorien over die vraaggesprekken. "Ik was eerst wel wat verongelijkt. 'Waarom heeft niemand iets gedaan?'"

Doordat ze naar de verhalen luisterde, kreeg ze begrip voor de daders en omstanders. "Ze zijn schuldig, maar ze zijn voor mij ook verontschuldigd. Ik heb verklaringen gevonden en voel me gehoord. Dat maakt het niet goed, maar het maakt het wel makkelijker."  

Praat erover

Om leed te kunnen voorkomen, is het volgens Jorien het allerbelangrijkst om te praten. "Als één van die tantes of ooms mij ooit had gevraagd: hoe gaat het nou met jou, dan had ik verteld dat ik geen eten kreeg, dat het een vieze bende was in huis en dat er verkeerde mannen over de vloer kwamen."

Wanneer je vermoedt dat er bij een kind meer speelt, is het gesprek aangaan volgens Jorien de enige manier om iets te bereiken. "Dat wil ik zo graag meegeven. Praat met dat kind. Vraag hoe het is. En als je ook maar iets vermoedt, meld het bij Veilig Thuis. Dat kan ook anoniem."  

Gesprekjes op school

Volgende week houdt de Tweede Kamer een debat over de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Jorien hoopt dat daar wordt besloten om gesprekjes met kinderen op school over 'hoe het gaat' net zo normaal te maken als meten en wegen op het consultatiebureau. "Daarmee kan de samenleving miljarden worden bespaard op schooluitval, ziektes en andere problemen later." 

Het boek van Jorien is vanaf deze week verkrijgbaar bij Bol.com en de boekwinkel. "Omstanders zijn belangrijk. maak er medestanders van. Ga naast het kind staan."

Veilig Thuis

Veilig Thuis is het advies- en meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Het is 24 uur per dag, zeven dagen per week telefonisch bereikbaar op 0800-2000 (gratis nummer). Meer informatie: veiligthuis.nl