Ook Peking in lockdown? Dit is waarom China volhardt in zerocovidbeleid

Eigenlijk wil China het liefst helemaal geen coronabesmettingen in het land. Maar na Shanghai (met ongeveer twintigduizend besmettingen per dag), grijpt volgens de overheid ook in Peking de omikronvariant om zich heen. In feite zijn er dit weekend in totaal 41 coronabesmettingen vastgesteld in de Chinese hoofdstad. 

En dat heeft grote gevolgen. Miljoenen inwoners van een district in Peking moeten zich vanaf vandaag laten testen en uit angst voor een lockdown wordt nu massaal gehamsterd in de supermarkten. In Shanghai weten ze inmiddels wat zo'n lockdown inhoudt. Beelden van speciale coronakampen, voedseltekorten en hekken rond woningen gaan de hele wereld over. 

Vanaf dinsdag is meer dan de helft van de bevolking van 21 miljoen aan dit strikte testregime onderworpen.
 

Volgens RTL Nieuws-correspondent Roland Smid, die al weken in lockdown zit in Shanghai, lijkt het in Peking nu dezelfde kant op te gaan. ''Het ziet er niet best uit voor de stad, want de besmettingen stijgen te hard in de ogen van de Chinese overheid.''

Geen ruimte voor verandering

Waarom is het coronabeleid toch zo extreem streng? Ook in China is immers nu de veel besmettelijkere, maar minder schadelijke omikronvariant dominant. Volgens China-expert Frans-Paul van der Putten van het Clingendael Instituut moeten we voor het antwoord op die vraag terug naar het begin van de pandemie. 

Van der Putten: ''China heeft er direct voor gekozen om met harde lockdowns het virus te bestrijden. De regering wil controle houden op het virus en doet dat met maatregelen die voor ons veel te ver zouden gaan. Maar voor president Xi is het van groot belang - hij heeft zijn eigen positie verbonden aan het succes van deze aanpak.''

Aan de bevolking werd de afgelopen twee jaar dan ook vooral dat succes getoond, zegt Smid. ''Mensen krijgen hier te horen dat het Chinese beleid werkt en dat van het Westen niet.''

Daarvoor wordt verwezen naar de sterftecijfers, met name die in de Verenigde Staten. Smid: ''De Chinese regering zegt: daar zijn 1 miljoen mensen gestorven, die nog hadden kunnen leven met onze aanpak. En die propaganda heeft vrij lang goed gewerkt.''

Politieke belangen

Maar ja, de omikronvariant is veel milder dan de eerdere varianten. Althans, dat is de reden dat westerse landen hebben versoepeld. Maar omdat er bijvoorbeeld in Shanghai (een stad met 26 miljoen inwoners) toch tientallen mensen aan omikron zijn overleden, ziet de Chinese overheid het volgens onze correspondent toch als een gevaarlijke variant. 

Smid: ''Omdat er nu doden vallen, houden ze vast aan hun eigen propaganda. Ze willen het volk laten zien dat het beleid van harde lockdowns ook nu tot een gering aantal coronaslachtoffers gaat leiden.''

Het risico dat er toch coronaslachtoffers vallen, wil Xi volgens zowel van der Putten als Smid koste wat kost vermijden. ''Hij wil die controle houden, laten zien dat het Chinese beleid superieur is aan dat van het Westen. Als hij daar nu van afwijkt door de boel open te gooien, erkent hij eigenlijk dat het Westen op dit moment een beter coronabeleid heeft''. 

Daar komt bij dat er in het najaar verkiezingen zijn binnen de partij, vertelt Van der Putten. ''Xi wil dat het aantal coronaslachtoffers tegen die tijd nog altijd laag is zodat hij het 'succes' kan gebruiken om opnieuw te worden gekozen als leider van China. 

Kwetsbare gezondheidszorg

Volgens beiden is China's strenge coronabeleid niet alleen gebaseerd op de politieke belangen. Ook de gezondheidszorg speelt een rol, vertelt Smid. ''Dat is een van de meest kwetsbare punten voor de regering. Als je in normale omstandigheden naar het ziekenhuis wil, sta je al uren in de rij. Er zijn hier te weinig ziekenhuizen, te weinig dokters en teveel mensen.''

Van der Putten vult daarop aan dat de Chinese regering vreest voor de piek van besmettingen als de lockdowns nu worden opgeheven. ''De ziekenhuizen kunnen een toename van coronapatiënten niet aan.'' 

Is het nog houdbaar? 

In Shanghai groeit de onvrede over het strenge coronabeleid met de dag, ziet ook onze correspondent. Smid: ''Mensen zitten op hun max, afgelopen weekend ging een video met de meest bizarre beelden van de lockdown hier viral. Maar die wordt dan ook weer verwijderd.''

Het heeft dan ook nauwelijks zin om te protesteren, vertelt Smid. ''Heel veel mensen in een stad als Shanghai zijn voor hun inkomen afhankelijk van de Communistische Partij. Zij riskeren alles als ze protesteren en krijgen juist een extra schouderklopje als ze andere mensen die demonstreren verklikken. Het zorgt ervoor dat niemand elkaar hier meer vertrouwt.''

Hoelang de lockdown nog zal duren? Smid: ''Aan het begin (1 april) werd ons door de lokale overheid gezegd dat het een paar dagen zou zijn, nu lijkt het einde nog niet in zicht.''