Alex Jones verdiende miljoenen met complottheorieën, nu gaat dat geld naar zijn slachtoffers
Hij staat in de VS bekend als een van de grootste verspreiders van complottheorieën: Alex Jones. Hij is een omstreden radiopresentator en eigenaar van het beruchte extreemrechtse internetplatform Infowars. Miljoenen fans in Amerika en wereldwijd hangen aan zijn lippen, maar nu ziet het er toch slecht uit voor hem.
Lang waande Jones zich onaantastbaar en verdiende hij miljoenen met de verspreiding van nepnieuws en de verkoop van Infowars-petjes, T-shirts en voedingssupplementen. Maar nu dringen de ouders van een jongetje dat in 2012 bij het bloedbad in de Sandy Hook-basisschool werd doodgeschoten hem in het nauw.
Ze eisen tijdens een rechtszaak in Texas maar liefst 150 miljoen dollar schadevergoeding van Jones. De rechters besloten al dat Jones 4,1 miljoen dollar en 45,2 miljoen dollar moet betalen, maar dat wordt mogelijk meer.
'Hate speech'
Eerst, voor wie hem niet kent: "Alex Jones is een zeer invloedrijk complotdenker, hoewel hij al langer wordt geweerd van sociale media als Facebook en Twitter wegens 'hate speech' en beledigingen", vertelt onze Amerika-verslaggever Sophie van der Meer.
Maar met Infowars heeft Jones als presentator en commentator een eigen kanaal, de Alex Jones Show. Daar vertelt hij bijvoorbeeld dat de overheid bepaalde hormonen toevoegt aan vruchtenjus om meer jongens homo te maken, dat je van vaccins autisme krijgt, of dat de Democratische Partij een pedonetwerk heeft in de kelder in een pizzarestaurant in Washington. Deze laatste complottheorie is ook wel bekend onder de naam 'Pizzagate'.
"Miljoenen mensen luisteren naar hem, zijn aanhangers nemen het allemaal zeer serieus, en al meerdere keren zijn mensen tot geweld of poging tot geweld overgegaan omdat ze zijn verhalen geloofden. Zoals bij Pizzagate, waarbij een gewapende man daadwerkelijk het restaurant binnenstormde", zegt Van der Meer.
Sandy Hook
Het proces in Texas draait om wat Jones met zijn complotverhalen teweegbracht. Over de schietpartij in 2012 op de Sandy Hook Elementaryschool in Newtown, Connecticut. Een 20-jarige schutter vermoordde daar twintig jonge kinderen en zes volwassenen. Het was een van de meest dodelijke schoolshootings ooit in de VS. Maar niet in de wereld van Alex Jones en zijn aanhangers.
Volgens Jones is de schietpartij nooit gebeurd. In zijn show betoogde hij keer op keer dat Sandy Hook in scène was gezet. 'Een gigantische hoax' door de antiwapenlobby, noemde hij het, bedoeld om uiteindelijk de Amerikanen hun wapens af te nemen. De dode kinderen waren volgens hem niet echt en de ouders ingehuurde acteurs.
'Een hel'
Voor die ouders hadden Jones' uitzendingen vreselijke gevolgen. Ze werden gepest en zelfs bedreigd door mensen die de verzinsels geloofden. "Ik kan de afgelopen negen en een half jaar niet eens omschrijven. De hel die ik en andere nabestaanden hebben moeten doorstaan door de roekeloosheid en nalatigheid van Jones", zei nabestaande Neil Heslin deze week in de rechtszaal.
Heslin en Scarlett Lewis verloren hun 6-jarige zoontje Jesse bij de schietpartij. Zij zijn dit proces tegen Jones begonnen, moe van alle bedreigingen en intimidaties. Heslin vertelde deze week over een incident waarin iemand schietend langs zijn huis reed, terwijl hij 'Infowars' en 'Alex Jones' schreeuwde.
'Mijn zoon is echt'
De confrontatie in de rechtszaal van Jesses moeder Scarlett Lewis met Jones maakte indruk. "Mijn zoon heeft echt bestaan. Ik ben een moeder. Denk je dat ik een acteur ben? Ik weet dat je me gelooft, en toch verlaat je deze rechtszaal en zeg je het opnieuw in je show. Voor geld? Heb je empathie?" vroeg ze hem. Bekijk hier het fragment:
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Jones werd vorig jaar al schuldig bevonden aan smaad. Tijdens dit proces moet de jury bepalen hoeveel hij daadwerkelijk aan de ouders zal moeten betalen. De complotdenker ziet de bui al hangen. Vorige week heeft zijn bedrijf Free Speech Systems, waar Infowars onder valt, een faillissement aangevraagd. Met andere woorden: de 150 miljoen dollar schadevergoeding die wordt geëist kan hij zeker niet ophoesten.
800.000 dollar per dag
Van der Meer: "Jones heeft gezegd dat zelfs een boete van 2 miljoen dollar hem al de das om zou doen. Maar tijdens de rechtszaak liet de advocaat van de ouders ook documenten zien waaruit blijkt dat Jones op een bepaald moment 800.000 dollar per dag verdiende aan het verkopen van dieetsupplementen, wapenaccessoires en survivaloutfits in reclames bij zijn uitzendingen. En hij heeft van aanhangers miljoenen dollars gekregen voor zijn proces."
Onder ede sloeg Jones deze week ook een andere toon aan over Sandy Hook, hij kwam terug op zijn verhaal. "Vooral sinds ik de ouders heb ontmoet. Het is 100 procent waargebeurd. Ik heb jullie nooit opzettelijk kwaad willen berokkenen", zei Jones, die de ouders ook excuses aanbood.
Blunder
Maar het draait nu niet meer alleen meer om geld, na een spectaculaire blunder van zijn eigen advocaten. Die hebben, per ongeluk (of niet, voer voor complotdenkers natuurlijk) de volledige inhoud van Jones' telefoon aan de advocaten van de ouders gestuurd. Met allerlei belastend materiaal.
Het kan leiden tot een fikse celstraf voor Jones, vertelt Van der Meer. "Zo kwamen er ineens allerlei smsjes en e-mails naar boven van Jones over Sandy Hook waarvan hij eerder, onder ede, had gezegd dat hij die niet had. Meineed, zegt de advocaat van de ouders. Sommige experts zeggen dat hij hiervoor wel tien jaar gevangenisstraf kan krijgen, maar het is nog onduidelijk of die beschuldiging nog in deze zaak wordt meegenomen of dat hij hiervoor misschien apart wordt vervolgd."
De inhoud van de telefoon van Jones heeft ook de interesse gewekt van de 6-januari-commissie, die de bestorming van het Capitool door Trump-aanhangers onderzoekt. Alex Jones was er die dag ook bij in Washington, als prominent aanhanger van Trump en invloedrijk verspreider van de leugen dat Biden de verkiezingen zou hebben gestolen van Trump. De parlementaire onderzoekers hopen uit te vinden of Jones die dag contact had met het Trump-kamp over de bestorming.
Maar eerst dus de zaak van 150 miljoen dollar. De hoorzittingen zijn afgerond, de jury heeft zich nu teruggetrokken. Overigens nadat in het proces ook nog een video was opgedoken waarin Jones de juryleden voor dom versleet. Het wachten is nu op hun oordeel. Alex Jones kan zich intussen voorbereiden op in ieder geval nog twee rechtszaken van boze nabestaanden tegen hem.