Twee grote aanvallen op Oekraïne in twee dagen tijd: 'Wraakactie van Rusland'

Vandaag zaten één miljoen Oekraïners zonder stroom. Vele duizenden mensen hadden ook geen stromend water of internet. 

In de stad Zaporizja zou een grote stuwdam acht keer zijn geraakt door raketten. De dam staat niet op instorten, maar is wel zwaar beschadigd. Het was één van de grootste aanvallen op de Oekraïense energie-infrastructuur sinds het begin van de oorlog. 

Bekijk hier beelden van de aanval op de stuwdam bij Zaporizja:

"De massaliteit van de aanvallen neemt toe", ziet defensiedeskundige Peter Wijninga van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS). "Dat komt deels omdat Rusland middelen uit het buitenland ontvangt van landen als Iran en Noord-Korea, en ook omdat het de eigen productie heeft opgeschaald."

Rusland heeft de Oekraïense energie-infrastructuur al veel vaker aangevallen tijdens deze oorlog. Vorig jaar gebeurde dat juist tijdens de winter, met als gevolg dat veel burgers in de kou kwamen te zitten. Nu komt de aanval juist op het moment dat het warmer wordt. En dus lijkt het motief van de Russen anders dan voorheen.

Wraak

"Het lijkt te gaan om een wraakactie", zegt oud-luchtmachtofficier Bolder van HCSS. De afgelopen weken deelt Oekraïne namelijk juist speldenprikjes uit op Russisch grondgebied.

Vorige week zijn de Russische regio's Belgorod en Koersk bijvoorbeeld aangevallen door soldaten met een Russisch paspoort, die als vrijwilligers vechten voor het leger van Oekraïne. Ook viel Oekraïne oliedepots en -raffinaderijen aan binnen Rusland. Oekraïne zet vaak drones in om doelen ver achter het front te raken.

Doordat Rusland het Oekraïense energienet treft, zitten honderdduizenden Oekraïense burgers zonder stroom. Maar Rusland treft hiermee ook de Oekraïense oorlogsindustrie. "Die energie wordt natuurlijk ook gebruikt in de wapenfabrieken die Oekraïne steeds meer en meer aan het ontwikkelen is", zegt Bolder.

Luchtafweer overweldigen

Rusland zette veel verschillende wapens in, wat het de afgelopen maanden al vaker deed om het Oekraïense luchtafweersysteem te overweldigen. Hoe meer verschillende wapens Rusland inzet, hoe moeilijker het voor Oekraïne is om alles af te schieten. Mogelijk heeft Rusland ook gekeken waar de geavanceerde Patriot-luchtafweersystemen van Oekraïne staan, en waar dus niet. 

Het grootste doelwit van afgelopen nacht was een grote waterkrachtcentrale op de rivier de Dnjepr. Die energiecentrale en de dam die ernaast ligt zijn volgens Oekraïne acht keer geraakt. 'Dat die centrale zo hard is geraakt, komt waarschijnlijk omdat daar geen Patriot stond', denkt Bolder. Plekken die niet door Patriot-systemen worden verdedigd, zijn over het algemeen kwetsbaarder.

"Hoe meer luchtverdediging Oekraïne heeft, hoe lastiger het voor de Russen wordt om doelen te raken in Oekraïne", zegt Wijninga, die zelf met Patriot-systemen heeft gewerkt. Oekraïne heeft lang niet genoeg luchtafweersystemen om het hele land te beschermen, en dus moet het prioriteiten stellen en soms pijnlijke keuzes maken. "Ga je dan het regeringscentrum in Kyiv beschermen, of een dam?", legt Bolder uit.

Oekraïne is bij de luchtverdediging erg afhankelijk van de steun die het krijgt uit de Verenigde Staten en Europa. Die steun staat steeds meer op losse schroeven. En dat terwijl Oekraïne volgens Wijninga juist veel meer steun nodig heeft dan het nu krijgt. "Als je de Russen echt de mogelijkheid wilt ontzeggen om hun luchtoffensief tegen Oekraïne voort te zetten, dan moet Oekraïne de Russische lanceerinstallaties kunnen aanvallen." Daarvoor zijn wapens nodig die Oekraïne nog niet heeft.

De aanval onderstreept volgens demissionair premier Rutte dat er meer militaire steun voor Oekraïne nodig is. "Ik denk nog steeds dat Oekraïne dit kan winnen. Maar we moeten wel absolute prioriteit blijven geven aan munitie en luchtafweer."

Maar veel nieuwe militaire steun lijkt er voorlopig niet in te zitten voor Oekraïne. Zo lukt het de Amerikaanse president Joe Biden al maandenlang niet om een nieuw militair steunpakket ter waarde van 60 miljard dollar goed te laten keuren. Uit Europa komt nog wel mondjesmaat steun, maar het is vooralsnog lang niet genoeg voor een Oekraïense overwinning op Rusland.