Leeftijdsgrens invoeren voor fatbike? 'Zo simpel is het niet'
De nieuwste cijfers over fatbike-ongelukken met vooral jonge slachtoffers, roepen de vraag op: wat kunnen we ertegen doen? Opgevoerde fatbikes zijn al verboden, maar zouden ze voor kinderen onder de 16 jaar niet gewoon verboden moeten worden? Dat is een vraag die veelvuldig klinkt.
Het aantal ernstige ongelukken met fatbikes neemt flink toe, blijkt uit nieuwe cijfers van kenniscentrum VeiligheidNL. En wat opvalt: de gewonden zijn vooral jonge tieners.
In de eerste vier maanden van het jaar zijn er 33 ernstige ongelukken geregistreerd. De helft van de slachtoffers was 14 jaar of jonger. Bij meer dan één op de vier gevallen is sprake van hoofd- en hersenletsel.
Veel meer ongelukken
Het werkelijke aantal ongelukken is veel hoger. De cijfers komen namelijk uit het het zogenoemde Letsel Informatie Systeem (LIS), waarbij slechts een zesde van het totale aantal ziekenhuizen in Nederland is aangesloten. Ook wordt in lang niet alle gevallen geregistreerd dat een fietsslachtoffer op een fatbike zat.
Vooral de lage leeftijd van de gewonden maakt het zo pijnlijk. VeiligheidNL hoopt daarom vooral ouders aan te spreken. "Kinderen in de leeftijd van 10 tot 14 jaar kunnen de risico's niet goed inschatten", zegt directeur Martijntje Bakker tegen RTL Nieuws. "Je ziet veel eenzijdige ongevallen. Dat is voor ons een indicatie dat kinderen helemaal niet met zo'n fiets kunnen omgaan. Ik denk dat je als ouders zo'n apparaat niet moet kopen."
Verbieden onder de 16
Het liefst ziet VeiligheidNL dat fatbikes voor kinderen onder de 16 jaar verboden worden. Ze vallen onder elektrische fietsen, waardoor een verbod lastig te regelen is. "Andere elektrische fietsen zijn ook niet verboden, je zult iets moeten verzinnen waarmee de fatbike in een andere categorie belandt, waarbij je andere regels kunt afspreken."
Vanwege de ongevallencijfers pleiten ook wethouders Melanie van der Horst van Amsterdam en Bas van Leeuwen van Haarlem voor een leeftijdsverbod. "Deze cijfers maken weer pijnlijk duidelijk dat er echt snel maatregelen moeten komen, want we moeten kinderen beschermen tegen deze risico's. Een minimumleeftijd voor fatbikes lijkt een eerste logische stap."
Verbieden dan maar? Nou, zo simpel is het niet. Voor een elektrische fiets gelden namelijk dezelfde verkeersregels als voor een gewone fiets. Je hebt geen rijbewijs nodig, en een elektrische fiets mag trapondersteuning hebben tot een snelheid van 25 km/u. Een fatbike is – mits niet opgevoerd – een gewone elektrische fiets.
Helmplicht?
Kees Bakker van de Fietsersbond zegt dat mensen zich moeten afvragen of een verbod wel wenselijk is. "Je zou daar echt goed over moeten nadenken. Dat heeft dan bijvoorbeeld ook consequenties voor een kind van 13 dat een gewone elektrische fiets gebruikt omdat het ver van school woont."
En een helmplicht dan, of een ontheffing voor jonge kinderen? "Dat zou allemaal mogelijk zijn", zegt Bakker, "maar het is ook een beetje raar om maatregelen te nemen om het gebruik van de fatbike te remmen. Natuurlijk, 25 km/u is aan de snelle kant, maar dat kun je met een gewone fiets ook halen. Je kunt van alles verzinnen, maar het échte probleem is het opvoeren van de fatbikes. En dat is illegaal, en is dus al verboden."
Het kabinet werkt er al aan om dit harder aan te pakken, zegt de Fietsersbond. Zo wordt het bezit en gebruik van opvoersetjes voor elektrische fietsen op de openbare weg verboden.
Dat betekent dus dat er strenger op toegezien moet worden. "Beter handhaven is wat je moet doen. En dat blijft natuurlijk lastig", zegt Bakker.
Geen enthousiasme in Kamer
Veel partijen in de Tweede Kamer voelen ook niet voor het invoeren van een minimumleeftijd. "We vinden dat we eerst moeten kijken naar betere handhaving en voorlichting", zegt Habtamu de Hoop van GroenLinks-PvdA. "Dus niet direct een minimumleeftijd van 16 jaar."
Olger van Dijk van NSC zegt wel voor een minimumleeftijd te zijn van 12 jaar voor alle elektrische fietsen. "Zolang er geen onderscheid te maken is tussen gewone e-bikes en fatbikes, ben ik terughoudend met 16 jaar."
De PVV vindt een minimumleeftijd niet nodig 'zolang de fatbike wordt gezien als een fiets, en niet als een scooter'. De VVD wil eerst afwachten wat het effect is van het verbod op opvoersetjes.
