Schapen dood ondanks vaccin tegen blauwtong: 'Echt een heel heftig virus'

Schapenhouder Tineke Camps uit het Limburgse Ysselsteyn twijfelde geen moment toen ze dit voorjaar hoorde dat er vaccins tegen blauwtong waren. Al haar 1400 schapen heeft ze zo snel mogelijk gevaccineerd. Dat kostte haar al snel zo'n 10.000 euro.

Maar met de dagen groeien de zorgen. Want de Limburgse schapenboer ziet weer doodzieke en zelfs dode schapen in haar kuddes. "In een week tijd hebben we vijftig schapen naar huis gehaald. Ruim tien waren er dood. De rest zit in de ziekenboeg." Van andere schapenhouders hoort ze soortgelijke geluiden. "De vaccins lijken niet te werken", zegt Camps. Dat is niet alleen verdrietig nieuws. "Het is ook heel veel geld voor iets dat niet lijkt te werken."

Dodelijk virus 

Vorig jaar gingen tienduizenden schapen dood door het blauwtongvirus, een virus dat wordt overgedragen door knutten, kleine muggen. Begin dit jaar werd bekend dat er drie vaccins zijn goedgekeurd. In no time zijn zo'n miljoen schapen de afgelopen tijd gevaccineerd. 

Maar er duiken nu dus toch zorgelijke verhalen op, ziet ook schapendokter Reinard Everts. "Ik had gehoopt dat we helemaal geen infecties meer zouden hebben, maar we zien toch veel zieke dieren en zelfs dieren die sterven. Het is gewoon een heel heftig en sterk virus. Het vaccin is geen volledige garantie om ziekte volledig te voorkomen." Everts wil daarom niet te snel conclusies trekken. "We zien toch ook wel dieren die weer opknappen, en dat was vorig jaar in onze beleving toch echt minder." 

Volgens de schapendokter ging vorig jaar 3 op de 4 geïnfecteerde schapen dood. Hoe hij denkt over de werking van de drie vaccins? "We weten, dat staat ook in de bijsluiter, dat het vaccin beschermt tegen de sterfte en klinische klachten vermindert. De vaccins zijn getest bij dieren onder laboratoriumomstandigheden en dat waren heel gezonde dieren. In het veld zijn de omstandigheden altijd anders en zijn er ook schapen met een zwakkere immuniteit. Het is de vraag welke dieren nu doodgaan."

Ministerie doet onderzoek

Het ministerie van Landbouw laat een onderzoek doen naar de vaccins. Minister Femke Wiersma schreef vrijdag in een Kamerbrief dat er inmiddels 67 verdenkingen zijn. Het ministerie zegt te weten dat er dat er zeker twintig bedrijven bewezen zijn besmet met 'blauwtongvirus stereotype 3 (BTV-3)'. Bij nog 47 bedrijven loopt het onderzoek nog. De meeste van die bedrijven vaccineren, meldt de minister.

Wiersma geeft erbij aan dat dieren na vaccinatie nog wel besmet kunnen raken, maar minder ernstig ziek worden en dat de sterfte beperkt blijft. "Ik zie nu nog niet reden tot grote paniek", stelt de minister desgevraagd.  "Maar we volgen alles nu op de voet." Ze zegt dat het nog te vroeg is, om te stellen dat de vaccins niet goed werken. Over een paar weken moet het onderzoek klaar zijn.

De minister benadrukt dat het belangrijk is om te blijven vaccineren. Het veterinaire laboratorium Royal GD gaat op verzoek van het ministerie onderzoek doen naar besmettingen met blauwtong op tien veehouderijen die hun dieren hadden laten vaccineren tegen het virus. Zo moet een beeld ontstaan van het verloop van de blauwtongbesmettingen en de mate van sterfte.

"Ik hoop van harte dat we de situatie van vorig jaar niet zullen evenaren", zegt minister Wiersma. Ze roept boeren op om te blijven vaccineren. 

Goede dosis

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), dat over de toelating van vaccins in Nederland gaat, roept dierenartsen en boeren op het te melden wanneer ze denken dat een blauwtongvaccin niet goed heeft gewerkt. Deskundigen van de toezichthouder kunnen dan onder meer kijken of het dier wel de goede dosis heeft gekregen. Dat kan volgens het college leiden tot het advies om een extra inenting te geven 'bij een aantoonbaar gebrek aan werkzaamheid'.