Chef-kok verdacht van spionage: zo wilde Rusland de Olympische Spelen verzieken

De 40-jarige Kirill Griaznov woont al veertien jaar in Frankrijk. Hij woonde in het centrum van Parijs en werkte voor luxe restaurants, tot hij vorige week ineens werd gearresteerd. Volgens de Franse autoriteiten zou Griaznov de Olympische Spelen 'op grote schaal willen destabiliseren'.

Wat de man precies van plan zou zijn is niet duidelijk. In het appartement van Griaznov vond de politie bewijs dat de man banden heeft met de FSB, de Russische geheime dienst. "De Fransen zullen een openingsceremonie krijgen als geen ander", zou hij twee maanden geleden tegen zijn baas hebben gezegd.

De onafhankelijke Russische onderzoekssite The Insider dook in het verleden van Griaznov, die een drankverslaving lijkt te hebben. Hij mocht in mei niet mee met een vliegtuig van Istanboel naar Parijs omdat hij teveel had gedronken. De man besloot toen om naar de kust van Bulgarije te gaan, waar hij een appartement heeft. 

In Bulgarije ging Griaznov uit eten en dronk hij te veel, waarna hij andere restaurantbezoekers spontaan begon te vertellen over zijn 'speciale taak'. Hij liet zelfs zijn ID-kaart van de FSB zien, de Russische geheime dienst. Vlak voordat hij naar Parijs vloog belde hij met zijn baas binnen de FSB om te vertellen dat de operatie volgens plan verliep. Het lijkt er dus op dat Griaznov tegen de lamp liep omdat hij onzorgvuldig te werk ging.

"We zien een veel bredere beweging waarin Rusland Europa probeert te destabiliseren, en dit is onderdeel van een bredere destabilisatie in Frankrijk", zegt Rusland-correspondent Olaf Koens. "Dat speelt al heel lang."

Koens legt uit dat Frankrijk een interessant doelwit is voor de Russen, mede omdat het land een belangrijke rol speelt in Europa. "Als de rechts-radicale partij van Marine Le Pen de macht krijgt, dan trekken ze in het Kremlin de champagne open. Dat zorgt namelijk voor spanning in Europa."

Niet de eerste keer

De afgelopen maanden kwamen er al vaker berichten naar buiten over Russische beïnvloeding in Frankrijk. In juni lagen er bijvoorbeeld ineens vijf doodskisten bij de Eiffeltoren. Op de doodskisten lagen Franse vlaggen en stond de tekst 'Franse soldaten uit Oekraïne'.

Franse inlichtingendiensten meldden al snel na het incident dat Rusland waarschijnlijk verantwoordelijk was. Er zijn drie mensen aangehouden, uit Bulgarije, Duitsland en Oekraïne. Twee van hen zouden vierhonderd euro hebben gekregen om de actie uit te voeren, en de derde zou slechts veertig euro hebben ontvangen.

De actie met doodskisten kwam kort nadat de Franse president Macron zei dat hij niet uitsluit dat er ooit Franse soldaten naar Oekraïne worden gestuurd. "De boodschap die daarmee werd afgegeven was heel helder, en tegelijk kan Rusland ontkennen dat zij verantwoordelijk waren", zegt Koen Aartsma, inlichtingen- en veiligheidsexpert bij Instituut Clingendael.

De Russische ambassade in Parijs kwam in juni nog met een statement dat 'de Russische Federatie zich nooit heeft gemengd in de interne aangelegenheden van Frankrijk en dat ook niet zal doen - ons land heeft andere, belangrijkere prioriteiten'.

Olympische Spelen

In aanloop naar de Olympische Spelen is buitenlandse inmenging een belangrijk thema voor Frankrijk. De Franse overheid heeft bijna een miljoen mensen gescreend. Niet iedereen is door de screening is gekomen. 

"Er zijn duizend mensen die we verdenken van buitenlandse inmenging - we kunnen zeggen spionage", zei de Franse minister van Binnenlandse Zaken deze week. "We moeten ervoor zorgen dat sport niet wordt gebruikt voor spionage, voor cyberaanvallen of om kritiek te leveren en zelfs te liegen over Frankrijk en de Fransen."

"Bij grote evenementen zoals de Olympische Spelen heb je natuurlijk veel zichtbare beveiliging, maar ook achter de schermen wordt er 24 uur per dag gewerkt", legt Aartsma uit. "Tijdens de Olympische Spelen zijn er niet alleen dreigingen vanuit Rusland, maar is er ook een hoge terroristische dreiging."

Oorlog in Oekraïne

Dat Rusland veel inlichtingenoperaties uitvoert in Europa heeft te maken met de oorlog in Oekraïne. "Het westen steunt Oekraïne in de oorlog, en Rusland vindt dat wij indirect oorlog met ze voeren. Op deze manier voeren zij ook weer indirect oorlog tegen ons", zegt Aartsma.

Het doel van de acties is om angst te zaaien en om de steun voor Oekraïne onder druk te zetten. "Rusland wil de prijs voor de westerse steun aan Oekraïne heel hoog maken, en tegelijkertijd wil Rusland kunnen ontkennen dat ze achter de acties zitten", zegt Aartsma. "Op die manier willen ze het maatschappelijke en politieke debat beïnvloeden. Ze willen een signaal afgeven: wil je dat dit stopt, stop dan ook met Oekraïne steunen."

Ook Olaf Koens ziet een verband tussen de acties in Frankrijk en de oorlog in Oekraïne. "Rusland denkt dat als ze de druk hoog genoeg opvoeren op Europa, de Europese landen vanzelf wel gaan buigen."

Spoorwegen

Vanochtend is er op grote schaal sabotage gepleegd op het Franse spoornet. Wie verantwoordelijk is voor de actie is niet duidelijk. Er is vooralsnog geen indicatie dat de actie iets te maken heeft met de Russische inmenging in Frankrijk. "We kunnen op dit moment niet vaststellen wie daar achter zit", zegt Aartsma. "Daarvoor zal er eerst meer informatie naar buiten moeten komen."

Bekijk hieronder de reacties van reizigers die zijn gestrand vanwege sabotageacties op het Franse spoornet.