Veelbesproken boksster onterecht gediscrimineerd, zegt olympisch comité: dit moet je weten

1. Wie is Imane Khelif en waar gaat de commotie over?

Imane Khalif werd in 1999 geboren in Algerije. Ze heeft altijd meegedaan aan bokswedstrijden bij de vrouwen en was lang niet altijd verzekerd van de winst. Zo verloor ze 9 van de 50 wedstrijden in haar carrière. Ook aan de Olympische Spelen in Tokio deed ze mee. Ze strandde toen in de kwartfinale.

Vorig jaar werd ze gediskwalificeerd van deelname aan het WK omdat ze 'sportieve voordelen' zou hebben ten opzichte van andere bokssters. Naar verluidt zou het gaat om een te hoge testosteronspiegel.

Khelif identificeert zichzelf als vrouw, er zijn geen aanwijzingen dat zij transgender of intersekse is. 

Dat gerucht gaat deze Olympische Spelen wel als een lopend vuurtje over internet, onder anderen door schrijfster J.K. Rowling en X-eigenaar Elon Musk. Zij noemden haar een man, nadat Khelif haar wedstrijd tegen de Italiaanse Angela Carini al na 46 seconden had gewonnen. Carini gaf op omdat ze 'te veel pijn had'.

Haar Ierse tegenstander Amy Broadhurst, die in mei 2022 won van Khelif, nam het gisteren voor de Algerijnse op via X:

2. Wat is de invloed van een hoog testosterongehalte op sportprestaties?

Testosteron is een mannelijk geslachtshormoon, maar ook vrouwenlichamen produceren het. Het hormoon zorgt voor mannelijke kenmerken bij mannen, waardoor het vaak geassocieerd wordt met het hebben van veel spierkracht. Maar het is niet alleen een geslachtshormoon, testosteron is ook belangrijk voor de functie van de lever, de botten, et cetera. Daarom hebben vrouwen het ook. Het wordt geproduceerd op meerdere plekken in het lichaam, bij vrouwen bijvoorbeeld in de eierstokken.

Mocht Khelif al meer testosteron dan gemiddeld hebben, dan kan daaruit dus niet worden geconcludeerd dat ze geen vrouw is, zegt Åsa Ekvall, genderexpert aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. 

"Iedereen heeft testosteron. Er zijn ook mannelijke topatleten die een lager testosterongehalte hebben, maar nog steeds in de top presteren. Enkel een hoog testosterongehalte is nog niet voldoende om er voordeel uit te halen, voor zowel vrouwen als mannen."

Het is heel gecompliceerd, zegt Ekvall. "Je moet ook rekening houden met andere factoren zoals de lengte van een persoon, zijn eetgewoontes, de grootte van zijn handen of op welke leeftijd iemand begint met het beoefenen van een sport. Dit speelt allemaal mee bij de uiteindelijke prestaties. Er zijn meer dan 200 genetische factoren die invloed hebben op sportprestaties."

3. Welke geslachtstesten worden gebruikt bij boksen?

De internationale boksbond IBA onderwerpt zijn atleten aan een geslachtstest. De IBA test daarbij op chromosomen: XY is de combinatie van chromosomen bij mannen en XX is de combinatie bij vrouwen.

Volgens de omstreden baas van de IBA wees de chromosomentest bij Khelif uit dat ze XY-chromosomen heeft, mannelijke chromosomen dus. Op basis daarvan werd Khelif gediskwalificeerd. Volgens de regels van de IBA mogen atleten met XY-chromosomen niet meedoen aan vrouwentoernooien.

Boksen wordt op de Olympische Spelen georganiseerd door het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Het IOC zegt dat Khelif volgens haar paspoort een vrouw is én voldoet aan de eisen om in de vrouwencategorie te vechten. "Khelif voldoet aan de regels die het IOC in 2016 heeft opgesteld, die ook golden voor Tokio. Ze mag deelnemen als vrouw, wat ze ook is, en wij staan daar volledig achter."

Volgens het IOC voldoen alle boksers op de Spelen aan de deelname- en toelatingsregels voor de competitie. "De commotie is volledig gebaseerd op een willekeurige beslissing", zegt een woordvoerder, verwijzend naar de eerdere diskwalificatie door de internationale boksbond.