'Plas maar in de bosjes', krijgen asielzoekers in Ter Apel te horen

Vanmorgen om acht uur werden de mannen wakker gemaakt en met hun spullen in een bus naar Ter Apel gebracht. Ze mochten niet naar binnen. Van het COA moesten ze op het grasveld wachten, achter een hek. Waarop ze moesten wachten, wisten ze niet. Dat werd niet gecommuniceerd.

Gisteravond is Maher (41) uit Syrië rond 19.00 uur in Ter Apel aangekomen, vertelt hij aan RTL Nieuws. "Ze namen mij mee naar binnen, hebben mijn vingerafdruk afgenomen en vervolgens werd ik naar buiten gestuurd." Naar eigen zeggen bleef hij tot een uur of één in de nacht op het grasveld wachten voordat de bus kwam om hem en zijn lotgenoten naar Stadskanaal te brengen.

Hier zie je hoe het er gisteravond laat aan toe ging in Ter Apel:

Bij de noodopvang was het niet veel beter, zegt Ahmad (27) uit Gaza. "We werden in een zaal gezet en kregen een laag bedje met een dunne blauwe deken", zegt hij. "Ik kon niet slapen van de kou."

Op het nippertje konden de asielzoekers toch een slaapplaats krijgen omdat de gemeente Stadskanaal te hulp schoot. Maar ook vandaag zijn er niet genoeg bedden. Aan het einde van de middag wachten zeker tachtig mensen op een bed voor de nacht. 

Geen asielcrisis, maar opvangcrisis

"Vooralsnog ziet het ernaar uit dat zij de nacht buiten moeten doorbrengen", zegt Paula Lambeck, regiomanager van het COA. "We zijn druk aan het praten en verschillende gemeenten in de regio doen veel, maar tegen de rest van het land zeggen we: pak je verantwoordelijkheid." 

De instroomcijfers zijn lager dan vorig jaar, zegt ze. "Dit zouden we als land prima op kunnen vangen, maar er zijn de afgelopen jaren veel grote locaties dichtgegaan en weinig nieuwe locaties geopend. Dan krijg je hier in Ter Apel een opstopping." Er is volgens Lambeck dus geen sprake van een asielcrisis, maar van een opvangcrisis. "Dit moet landelijk worden geregeld. Als je de opvang verspreidt over het land, zouden we hier geen probleem hebben."

De asielzoekers die vanochtend terug naar Ter Apel zijn gebracht, vertellen dat ze in de ochtend niets te eten hebben gehad. Ook konden ze niet naar een toilet. Ze hebben pas recht op de voorzieningen in Ter Apel als ze door het hek zijn. Staan ze aan de 'verkeerde' kant, dan is er niks.

'Plas maar in de bosjes'

Twee asielzoekers lopen naar de poort en vragen de beveiliger of ze door mogen lopen omdat ze nodig naar het toilet moeten. "Nee, dat mag niet", zegt de beveiliger streng. Een van de asielzoekers vraagt voor een andere mogelijkheid om te plassen. "Dat kun je in de bosjes doen", zegt de beveiliger.  

Om 13.40 uur loopt een medewerker van het Rode Kruis naar het hek. Ze vertelt dat er een lunch wordt uitgedeeld. Een asielzoeker vraagt om meer informatie: "Wat gebeurt er met ons daarna?" "Geloof me, ik weet het niet," antwoordt de medewerker.

Maher, die een lange reis achter de rug heeft, verheugde zich op een betere behandeling en een fatsoenlijke opvang. Maar hij heeft er nog niets van gemerkt. Naar eigen zeggen heeft hij hartproblemen, maar er is nog niemand aan wie hij dit heeft kunnen vertellen. "Ik weet nog niet waar ik heen moet als ik last krijg van hartproblemen."

Yljo van Donselaar van Stichting Migrate deelde in 2022 tenten uit aan asielzoekers die buiten sliepen. "Dit doet me denken aan die tijd", zegt hij. De organisatie observeert de situatie om te kijken wat ze kunnen betekenen voor de asielzoekers. Over de mobiele toiletten die net zijn neergezet is Van Donselaar niet erg positief. "Zo lijkt het erop dat de asielzoekers voorbereid worden op een langer verblijf op het grasveld."

Ook Marcella Simons van stichting People for People houdt de situatie in de gaten. "Wij hebben hulpgoederen als slaapzakken, warme kleding en andere voorzieningen paraat om de noodgedwongen buitenslapers de koude nachten door te laten komen. Mocht het Rode Kruis de komende dagen een beroep op ons doen, staan wij klaar. De onmenselijke situatie waar Ter Apel nu weer op afstevent, belooft niet veel goeds en laat zien dat we met zijn allen nog weinig hebben geleerd van de schrijnende situatie twee jaar geleden. Het gaat hier om kwetsbare mensen, niet om getallen."

'Uit Den Haag blijft het stil'

Volgens Universitair docent migratierecht Mark Klaassen 'piept en kraakt het' momenteel in de hele keten. "Er zitten duizenden mensen in de asielopvang die allang hadden moeten doorstromen."

Klaassen zegt dat de vorige staatssecretaris bleef praten totdat er noodopvang geregeld was. "Deze minister laat lokale bestuurders de kastanjes uit het vuur halen, en laat het daarmee op z'n beloop. Ik heb de indruk dat dit een bewuste keuze is."

Paula Lambeck van het COA voorspelt dat de groep waarvoor een plek moet worden gevonden vanavond nog groter wordt. "Dat gaat oplopen, omdat er nog een instroom is tot ongeveer middernacht." Ze hoopt op een reactie uit Den Haag en keek vandaag naar de troonrede. "Maar vooralsnog blijft het stil uit Den Haag. Erg jammer."