Tekort aan luchtafweerraketten dreigt voor Israël: 'Land is kwetsbaar'

Het is een van de meest geavanceerde luchtverdedigingssystemen die er bestaat: het zogeheten Terminal High Altitude Area Defense missile system, of THAAD. De eerste onderdelen zijn al uit de Verenigde Staten aangekomen in Israël. Amerika stuurt het systeem om Iraanse raketaanvallen af te slaan.

"De THAAD is met name gespecialiseerd in het neerhalen van middellange- en langeafstandsraketten, die eigenlijk via de ruimte naar Israël worden afgeschoten", zegt defensiespecialist Peter Wijninga van het Haagse Centrum voor Strategische Studies. "De THAAD kan ze in de ruimte onderscheppen, tot op een hoogte van 150 kilometer. Met één zo'n batterij kun je heel Israël eigenlijk wel verdedigen."

"Het feit dat Amerika dit systeem stuurt, is iets waar mensen in de regio van schrikken", zegt Midden-Oostenverslaggever Pepijn Nagtzaam. "Het betekent namelijk dat zowel Israël als Amerika zegt: de huidige luchtverdediging zou wel eens te weinig kunnen zijn." De levering is een teken dat Israël nog veel meer aanvallen uit Iran verwacht, zeggen deskundigen.

1 oktober

Op 1 oktober vuurde Iran bijna 200 ballistische raketten af op Israël, als reactie op de Israëlische aanvallen op Hezbollah, en met name de uitschakeling van Hezbollah-leider Nasrallah. Nu bereidt Israël een tegenaanval voor. De Israëlische minister van Defensie, Yoav Gallant, zegt dat de aanval 'dodelijk, nauwkeurig en vooral verrassend' zal zijn. "Ze zullen in Iran niet begrijpen wat er is gebeurd en hoe."

De kans is groot dat Iran na de volgende Israëlische aanval opnieuw zal reageren, maar de Israëlische voorraad luchtafweerraketten raakt langzaam uitgeput. Met de levering van het nieuwe THAAD-systeem en doorlopende munitieleveringen vanuit de VS bereidt Israël zich daar al op voor.

Bij de Iraanse aanval op 1 oktober leek de Israëlische luchtverdediging minder waterdicht dan voorheen. Iran vuurde zo'n 180 ballistische raketten af op Israël, en een deel sloeg in op het Israëlische militaire vliegveld Nevatim. Volgens Israël zijn er geen vliegtuigen beschadigd geraakt, maar onderzoekers hebben met behulp van satellietbeelden meer dan dertig kraters vastgesteld.

"Het is een van de belangrijkste luchtbases van Israël, waar ze ook hun F-35-toestellen hebben staan", zegt Nagtzaam. "Die stijgen vanuit Nevatim op om bijvoorbeeld Gaza en Libanon te bombarderen, en om het Israëlische luchtruim te verdedigen."

"Er komt officieel niks naar buiten over schade, maar er zijn wel geruchten", zegt Wijninga. "Die geruchten suggereren wel dat Israël kwetsbaar is. En dat zou best tot grote problemen kunnen leiden voor Israël, zeker als het nu uithaalt richting Iran, en Iran vervolgens weer terugslaat."

Een jaar lang beschietingen

Hezbollah en Israël bestoken elkaar al sinds 8 oktober vorig jaar met raketten. "Dat zijn er soms nul per dag, soms tientallen, soms honderden tegelijk", zegt Pepijn Nagtzaam. "En Israël bombardeert ook terug, met nog veel meer en hardere bombardementen."

"Israël heeft het afgelopen jaar al veel luchtafweer-munitie verschoten", vertelt Wijninga. "Er waren eerst aanvallen van Hamas, en van Hezbollah in Libanon. En nu zijn er massale aanvallen van Iran, die hebben natuurlijk ook bijgedragen aan de uitputting van de voorraden."

"Hezbollah en Hamas vuren veelal ongeleide raketten af", zegt Nagtzaam. "Daarmee kun je wel richten, maar het is geen precisie-munitie. Israël kan zulke raketaanvallen goed afslaan met hun luchtverdedigingssysteem. Het onderscheppingspercentage is echt heel hoog."

De Israëlische oorlogsindustrie probeert de voorraden te herstellen. "Sommige van onze productielijnen werken 24 uur per dag, zeven dagen per week", zegt Boaz Levy, hoofd van een Israëlisch bedrijf dat luchtverdediging produceert, tegen The Financial Times. "Het is geen geheim dat we onze voorraden moeten aanvullen."

Nu Israël een aanval op Iran voorbereidt lijken er over en weer nog meer raketten te gaan vliegen. Daarbij proberen beide partijen op elkaar in te spelen, zegt Wijninga. "Je moet altijd anticiperen wat je tegenstander gaat doen, en het liefst te zorgen dat de ander niet kan terugslaan. Daarom is het waarschijnlijk dat Israël het raket-potentieel van de Iraanse Revolutionaire Garde wil aanvallen. Die groep ondersteunt Hezbollah, en Israël noemt het een terroristische organisatie."

Geen luchtverdediging in Libanon en Gaza

Terwijl Israël beschikt over de meest geavanceerde luchtverdediging en verreweg de meeste aanvallen weet tegen te houden, geldt dat zeker niet voor Hezbollah en Hamas.

"Als je kijkt naar Gaza en Libanon, de plekken waar de meeste raketten vandaan komen, die hebben helemaal geen luchtafweer", zegt Nagtzaam. "Ze hebben helemaal niets om mensen te beschermen tegen de raketten en bommen die Israël afvuurt." De raketten die Israël gebruikt zijn over het algemeen ook zwaarder en geavanceerder dan die van Hezbollah, Hamas en Iran.

Hoewel Israël zwaar onder vuur heeft gelegen is het Israëlische luchtaanvallen nog veel hoger. Zo heeft Israël volgens onderzoekers meer dan 9.900 aanvallen uitgevoerd op Hezbollah in Libanon, terwijl Hezbollah in het afgelopen jaar 'slechts' 1.600 keer aanviel. Naar verwachting komt er in de komende weken een nieuwe aanvalsgolf, wanneer Israël wraak neemt voor de Iraanse aanval op 1 oktober.