Hoe Limburg de krachten bundelde tegen Albanese bendes: 'Was dweilen met de kraan open'
De politie in Limburg stuitte op het ene na het andere drugspand van Albanese criminelen die handig misbruik maakten van de Nederlandse regelgeving. Duidelijk werd dat arrestaties alleen het probleem niet zouden oplossen. "We hebben in kaart gebracht: wat gaat er allemaal mis in de BV Nederland?"
Een rijtjeshuis met in de gang slordig aan elkaar geknoopte elektriciteitsdraden, die leiden naar een kamer vol wietplanten. Pal ernaast: een kamer met een kinderbed. In 2019 trof de Limburgse politie meerdere van zulke drugspanden aan, waar soms kinderen opgroeiden tussen de groeilampen, waterdamp en pesticiden.
Opvallend was dat er vaak criminelen met een Albanese achtergrond bij waren betrokken. De politie spreekt overigens van Albanees-sprekende criminelen, omdat ook in landen als Macedonië, Servië en Griekenland Albanese minderheden leven.
De serie invallen bij wietpanden leidde tot een groot politieonderzoek, waaruit bleek dat de Albanezen een belangrijke positie in de drugsmarkt hadden veroverd. Daarnaast werd duidelijk dat de Albanese criminelen haarfijn wisten hoe Nederlandse regelgeving in elkaar stak én waar de zwakke plekken zaten.
Wietkwekerijen
Zo vroegen de criminelen Burgerservicenummers (BSN) aan, bedoeld voor mensen uit het buitenland die een tijdje in Nederland komen werken. Met zo'n BSN openden ze bankrekeningen, waarmee ze huizen konden huren of kopen om wietkwekerijen in op te zetten.
"Het gebeurde echt op grote schaal. We hebben zo'n tachtig panden in beeld gekregen waarbij Albanees-sprekende criminelen betrokken waren", zegt Laurens* van de politie. In sommige gevallen kochten de criminelen woningen met contant geld.
"Het bleek mogelijk om onder de naam Dagobert Duck een energiecontract af te sluiten."
Energiecontracten sloten ze af op valse namen, die niet gecontroleerd werden. Opmerkelijk genoeg maakten ze gebruik van namen uit de maffiahitserie The Sopranos. Ook onder de naam Dagobert Duck bleek het mogelijk een energiecontract af te sluiten.
Ook voor hun auto's hadden de criminelen een kwetsbaarheid in het systeem gevonden. Ze vroegen eendagskentekens aan. Die zijn bedoeld om een ongekeurde auto naar een APK-keuringsstation te kunnen rijden en zijn dus maar een dag geldig. Maar omdat deze nummerplaten lijken op de gewone, konden de criminelen hiermee auto's naar het buitenland rijden.
'Systeem is niet goed'
"We zagen zoveel misbruik van bestaande regelingen, dat we beseften: we kunnen wel vijftig criminelen aanhouden, maar het systeem is niet goed. De volgende groepering gaat weer misbruik maken en dan zijn we aan het dweilen met de kraan open", zegt Laurens. "We wilden het duurzamer aanpakken."
De politie zocht daarom contact met het RIEC Limburg. Dat is een verzamelplek van overheidsdiensten om georganiseerde criminaliteit aan te pakken. "Het politieteam had in kaart gebracht wat er allemaal misging in de BV Nederland", zegt programmamanager Sanne* van het RIEC Limburg. "Wij wilden kijken of we die knelpunten konden oplossen."
Mazen in de regelgeving
Het leidde tot een ongewone bijeenkomst in een zaal van een Van der Valk-hotel. "We hadden de luxaflex voor de ramen voor de zekerheid dichtgedraaid", zegt Sanne. In de zaal zaten vertegenwoordigers van alle partijen die betrokken waren bij de praktijken van de criminele groep. En dat waren er nogal wat: van notarissen, makelaars, gemeenten en scholen tot de Rijksdienst voor Wegverkeer en de instantie die tijdelijke BSN-nummers uitgeeft.
Zonder op concrete voorbeelden in te gaan, legden Laurens en Sanne uit hoe de Albanese criminelen misbruik maakten van mazen in de regelgeving. "We kregen de handen op elkaar", zegt Sanne. "Alle partijen waren bereid om mee te denken om misbruik moeilijker te maken."
"Er waren in Sittard veertig kinderen zonder BSN-nummer die wél naar school gingen."
De maatregelen die vervolgens zijn getroffen, zijn tot dusverre effectiever gebleken dan de strafrechtelijke vervolging. Na de arrestaties in 2019 zijn nog niet alle verdachten in het grootschalige onderzoek voor de rechter gekomen, terwijl ze al lang en breed uit voorarrest zijn. De kans bestaat dat ze inmiddels Nederland zijn ontvlucht.
Het grootste succes boekte de RDW met de eendagskentekens. Door een paar aanpassingen, waaronder een legitimatieplicht, is het voor criminelen nu veel onaantrekkelijker geworden om zo'n eendagskenteken aan te vragen. "Sinds die maatregelen zijn genomen, is het aantal aanvragen van eendagskentekens met 98 procent afgenomen", zegt Sanne.
Spookkinderen
Toch zijn niet alle problemen opgelost. Een doorn in het oog van de onderzoekers is de positie van kinderen zonder registratie in Nederland.
"Er waren in Sittard veertig kinderen zonder BSN-nummer, die wél naar school gingen. Spookkinderen noemen we ze", zegt Sanne. "Scholen vragen namelijk niet naar een BSN-nummer. We hebben tot op hoog niveau aangekaart dat deze situatie onwenselijk is, maar helaas zijn we niet veel verder gekomen. Het recht op onderwijs telt zwaarder dan de situatie waarin we die kinderen aantreffen. Tussen de hennepplantages."
* Op hun verzoek is de naam van Laurens gefingeerd en de achternaam van Sanne weggelaten.