Nieuw onderzoek: elk glas alcohol is slecht voor je hersenen

De studie van de universiteit van Oxford, waar The Guardian over schrijft, is uitgevoerd onder 25.000 Britten. Daaruit blijkt dat zelfs matig drinken slecht is voor de hersenen. En dat is nooit eerder op deze manier onderzocht.  

De studie is op het eerste gezicht veelbelovend, zegt Carmen Voogt van het Expertisecentrum Alcohol van het Trimbos-instituut tegen RTL Nieuws. "Vakgenoten moeten er nog kritisch naar kijken, het is nog niet gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift. Maar het ziet er betrouwbaar uit, deze studie moeten we goed in de gaten houden."

Grijze stof

Uit de resultaten blijkt dat alcoholgebruik effect heeft op de structuur van het brein. Het heeft invloed op de kwaliteit van de zogenoemde 'grijze stof' in de hersenen, die als functie heeft om informatie te verwerken. "Hoe meer alcohol je per week drinkt, hoe kleiner het volume van die grijze stof wordt", zegt Voogt.

Ook blijkt alcohol de 'witte stof' van de hersenen aan te tasten. Die bevat de uitlopers van zenuwcellen, en is in feite 'de bedrading' van het brein. Voogt: "Als de kwaliteit daarvan minder wordt, dan ga je cognitief slechter functioneren."

Bij eerdere onderzoeken werd al duidelijk dat er door overmatig drankgebruik gezondheidsschade ontstaat. "Maar deze studie zegt duidelijk: ook bij matig alcoholgebruik is er al een negatief effect te zien."

En het lijkt ook niet uit te maken welke drank je drinkt, zegt Voogt. Er is bij deze studie geen bewijs gevonden dat het drinken van rode wijn bijvoorbeeld gezondheidsvoordelen heeft in vergelijking met bier of sterke drank. "Dat is nog steeds een misvatting bij veel mensen: dat rode wijn bijvoorbeeld gezonder is."

Omkeerbaar?

En wat als je nu helemaal stopt met drinken, terwijl je dat wel altijd hebt gedaan, is de schade omkeerbaar? "Eigenlijk is dat heel moeilijk te zeggen", zegt Voogt.

"Als je stopt met roken bijvoorbeeld, neemt de kans op longkanker af. Maar hersenonderzoek in relatie tot alcohol staat wat dat betreft nog in de kinderschoenen. Zover zijn we nog niet."

De richtlijnen van de Gezondheidsraad luiden: drink niet of maximaal 1 glas alcohol per dag. Overigens zijn de richtlijnen in Nederland anders dan in het Verenigd Koninkrijk: in Nederland bestaat 1 standaardglas uit 10 gram ethanol, in het VK is dat 8 gram.

Zware drinker

Bijna 8 van de 10 Nederlanders van 18 jaar en ouder drinken weleens alcohol, blijkt volgens het Trimbos-instituut uit cijfers van vorig jaar. 44,4 procent van de volwassen bevolking houdt zich aan het advies van de Gezondheidsraad en drinkt geen of weinig alcohol. Bijna 7 procent van de volwassenen drinkt overmatig en 7,7 procent is een zware drinker.

Overmatig drinken doe je als je als vrouw meer dan 14 glazen per week drinkt en als man meer dan 21.

Een zware drinker ben je als vrouw als je minstens eenmaal per week ten minste vier glazen op één dag drinkt, en als man ten minste zes. Mannen dronken vorig jaar veel vaker 'overmatig' en 'zwaar' dan vrouwen.

De overheid heeft naar aanleiding van het Nationaal Preventieakkoord maatregelen genomen om alcoholgebruik tegen te gaan. Het doel voor 2040 is:

• jongeren en zwangere vrouwen drinken geen alcohol meer;
• het aantal volwassen Nederlanders dat te veel drinkt daalt naar maximaal 5 procent (is nu 8,8 procent).

Zes grote misvattingen over alcohol

• Eén glas alcohol kan geen kwaad. Dat is een grote misvatting, vertelt Carmen Voogt van het Trimbos-instituut. "Eén glas alcohol per dag verhoogt het risico op borstkanker al. En twee tot drie glazen alcohol per dag zorgen al voor een verhoogde kans op kanker op de plekken waar de alcohol langskomt." Hoeveel groter die kans is, verschilt per type kanker.  
• 55-plussers kunnen beter tegen alcohol dan dertigers. "Dat klopt niet, maar misschien wordt dat gedacht omdat mensen denken dat ouderen meer drinken."  
• Na je 16de kun je even goed tegen alcohol als volwassenen. "Dat is niet waar, want je hersenen zijn rond je 16de nog volop in ontwikkeling. Tot je 25ste."  
• Het maakt verschil of je sterke drank drinkt, of bier. "Mensen kunnen denken dat het uitmaakt of je jenever drinkt of bier. Sterke drank tegenover een zwak alcoholhoudende drank. Maar een standaardglas alcohol bevat altijd 10 gram pure alcohol. Dan maakt het niet uit of je een standaardglas bier drinkt, of een standaardglas sterke drank."  
• Van koffie word je weer nuchter als je alcohol hebt gedronken. "Mensen denken dat omdat ze zich minder slaperig voelen na het drinken van koffie. Maar koffie vermindert het alcoholpromillage in het bloed helemaal niet."  
• Alcoholgebruik na de zwangerschap is niet schadelijk. "Dat klopt ook niet. Als je alcohol drinkt, komt de alcohol tot 2 à 3 uur na het nuttigen ervan in de moedermelk. Zo krijgt je baby dus alcohol binnen."