Persvrijheid in Nederland stabiel, maar staat wereldwijd onder druk
Nederland staat op de vierde plaats in de jaarlijkse persvrijheidsindex van Reporters Sans Frontières (RSF), een stijging van twee plaatsen ten opzichte van vorig jaar. Wel ziet de organisatie een gevaar in de verkiezingsuitslag in Nederland. Wereldwijd is er een afname van landen met goede scores.
Volgens de journalistenorganisatie NVJ betekent de hogere notering niet dat de persvrijheid in Nederland is verbeterd, al scoort Nederland wel iets beter op het gebied van veiligheid.
Illegale surveillance
De verbeterde score komt mede door de rechtszaken tegen de verdachten voor de moord op misdaadverslaggever Peter R. de Vries, en de man die tv-presentator Tim Hofman dreigde te doden. Ook speelt mee dat PersVeilig, een initiatief ter bescherming van de journalistiek, journalisten blijft beschermen. Daarnaast neemt het geweld tegen journalisten af.
Nederland scoort op economisch en juridisch gebied slechter. RSF vindt onder meer dat journalisten onvoldoende worden beschermd tegen rechtszaken en illegale surveillancepraktijken.
De RSF ziet een gevaar in de overwinning van de PVV bij de laatste verkiezingen. Die uitslag 'kan worden gezien als risico voor de persvrijheid', omdat de partij van Geert Wilders 'de publieke omroep wil afschaffen en de vrije media aanvalt'.
'Zorgwekkende trend'
De Nederlandse journalistenvakbond NVJ noemt het in een reactie een 'zeer zorgwekkende trend dat sommige politici in Den Haag de persvrijheid niet hoog in het vaandel' hebben staan. "We hebben meerdere malen geprobeerd de dialoog aan te gaan", stelt woordvoerder Paul Teixeira. "Maar deze politici die de pers aanvallen, slaan elke poging tot een open, transparante dialoog af."
Free Press Unlimited-directeur Ruth Kronenburg benadrukt dat persvrijheid wereldwijd steeds verder onder druk staat. "De vrijheid van pers is vaak het eerste mensenrecht waaraan wordt getornd. Daarnaast bedreigt desinformatie de betrouwbaarheid van media."
Er zijn dit jaar meer landen met slechtere scores. Vorig jaar hadden nog 52 landen een goede of redelijk goede score, nu zijn het er 45.
De Nederlandse journalistenvakbond maakt zich bovendien zorgen over het stijgende aantal meldingen bij PersVeilig, dat agressie tegen journalisten inventariseert. "Er zijn twee specifieke groepen die hard worden getroffen", legt de NVJ-voorman uit. "Zogenoemde 112-fotografen, die vooraan staan bij incidenten en vaak de volle laag krijgen van publiek of hulpdiensten. En vrouwelijke journalisten. Deze worden veel vaker aangesproken op hun uiterlijk of hun gedrag dan mannen, zeker op sociale media."
Niet meer normaal
Hij zegt erbij dat de toename van meldingen ook te maken kan hebben met bewustwording. "In het verleden werd nog vaak gedacht: ach, die fysieke of verbale intimidatie hoort erbij. Dat is normaal. Het is vooruitgang dat de meerderheid van de mensen tegenwoordig snapt dat dat niet normaal is en ook niet normaal moet worden."
Noorwegen staat voor het achtste jaar op rij helemaal bovenaan de ranglijst, gevolgd door Denemarken en Zweden.
Eritrea, Syrië en Afghanistan staan in de index onderaan. Vorig waren dat Noord-Korea, China en Vietnam. RSF evalueert elk jaar het klimaat voor journalisten en onafhankelijke media in 180 landen en gebieden.