Scholen geschokt door onderzoek vapes: 'Toch niet zo onschuldig'

De middelbare scholen die vapes aanleverden voor het onderzoek schrikken van de resultaten. Monique Branderhorst-Spek, directeur van de Schans in Sleeuwijk: "Nu bevestigd is dat ook de vapes die onze leerlingen gebruiken schadelijker zijn dan toegestaan in Nederland, zijn we wel geschrokken van de mogelijk schadelijke gevolgen voor hun gezondheid."

Bij de Baanbreker in IJsselstein hadden ze al wel verwacht dat er schadelijke stoffen gevonden zouden worden, maar ze zijn toch negatief verrast. Ellen Vos: "De hoeveelheden verschillende stoffen zijn wel groter dan verwacht. Het verschilt dus blijkbaar per vape. Je weet nooit echt wat er nou in zit." 

Schadelijke stoffen in vapes

Op veel middelbare scholen is het verboden om te vapen in het gebouw en op het schoolplein. Als er leerlingen betrapt worden, pakken scholen hun e-sigaretten meestal af. Tien middelbare scholen door het hele land deelden die afgepakte vapes met RTL Nieuws. Een selectie daarvan werd getest in een gespecialiseerd laboratorium in het Britse Liverpool, om te onderzoeken wat er precies zit in de vapes die Nederlandse scholieren roken. 

Daaruit blijkt het volgende:

• In 8 van de 20 vapes zat (veel) meer nicotine dan wettelijk is toegestaan
• In 7 van de 20 vapes is formaldehyde aangetroffen
• In 3 van de 20 vapes is lood aangetroffen
• Alle 20 vapes hadden een grotere inhoud dan wettelijk is toegestaan
• In verschillende vapes is ook nikkel, aceton, ijzer, acroleïne, valeraldehyde en butyraldehyde aangetroffen

Verslaggever Robin van Hijfte legt in onderstaande video uit hoe de vapes zijn onderzocht:

Op de Hondsrug in Emmen zijn ze blij dat vapes van hun scholieren onderzocht zijn en ze schrikken van de resultaten. Gerwin Visscher: "Met name dat het op zoveel vlakken ongezond is. Dat er stoffen gevonden zijn die zo schadelijk zijn voor de ontwikkeling van de hersenen van jonge mensen, stoffen die kankerverwekkend zijn, maar ook dat elf maal de toegestane hoeveelheid nicotine is gevonden is echt onvoorstelbaar."

Populair bij de jeugd

Eén op de vijf jongeren tussen 12 en 25 jaar blijkt vorig jaar te hebben gevapet, liet onderzoek van Trimbos zien. Om die populariteit de kop in te drukken zijn er steeds strengere maatregelen vanuit de overheid gekomen, zoals het smaakjesverbod sinds 1 januari. Maar het blijkt nog steeds heel makkelijk om aan smaakjesvapes te komen, zien ook de scholen die meewerkten aan dit onderzoek. 

Directeur Branderhorst-Spek van de Schans zegt dat die populariteit reden voor haar school was om mee te werken: "Het is een enorme hype onder jongeren en je moet sterk in je schoenen staan als je niet gaat vapen."

De scholen geven aan al op verschillende manieren bezig te zijn om hun leerlingen te waarschuwen voor de gevaren van vapen. De Hondsrug in Emmen besteedt er bijvoorbeeld aandacht aan in de biologieles: "Tot op heden was al duidelijk dat vapen niet gezond is, maar het wordt steeds duidelijker hoe ongezond het is. Deze kennis maakt ons verhaal om leerlingen ervan te weerhouden ook sterker."

Meer in de illegaliteit

Dat het lastig is om leerlingen te weerhouden om vapes te kopen ziet ook middelbare school Yuverta in Horst: "We zijn echt geschokt, vooral door die enorme overschrijding van nicotine. Maar eerlijk gezegd verbaast het ons ook niet, zeker nu het meer in de illegaliteit is verdwenen. En we zien in onze regio ook nog gewoon winkels waar smaakjesvapes worden aangeboden."

Alle scholen gaan de resultaten met hun leerlingen en vaak ook met ouders delen. Branderhorst-Spek legt uit dat ouders ook een heel belangrijke rol hebben: "De jongeren overzien zelf de schadelijke gevolgen nog niet. Op school en als ouder zouden we aandacht moeten blijven houden om leerlingen voor te houden dat het niet normaal is dat tieners buiten op straat continu met een vape in hun handen staan."

Hoe heeft RTL Nieuws de vapes onderzocht?

Tien middelbare scholen verspreid door het land deelden in beslag genomen vapes met RTL Nieuws. Alle vapes zijn na het ingaan van het smaakjesverbod op 1 januari in beslag genomen. Van die verzamelde vapes zijn 20 vapes onderzocht in Inter Scientific, een gespecialiseerd laboratorium in Liverpool. 

De vloeistof en damp uit de e-sigaretten zijn getest op verschillende stoffen, zoals zware metalen, formaldehyde en nicotine. De resultaten zijn vervolgens voorgelegd aan een aantal experts.