Hoeveel pijn ervaren vrouwen nou echt: nieuw onderzoek naar plaatsen spiraaltje
Steeds meer vrouwen geven aan dat ze bij het plaatsen van een spiraal veel pijn ervaren. Maar waar sommigen flauwvallen of braken van de pijn, lopen anderen weer fluitend de deur uit. Ava, dat opkomt voor belangen rond anticonceptie en abortus, wil daarom een eigen onderzoek starten om in kaart te brengen hoeveel vrouwen in Nederland pijn ervaren bij de behandeling.
Sinds de publicatie van een opiniestuk in de Volkskrant van Eva de Goeij en Alina Chakh van stichting Ava halverwege april dit jaar, waarin ze pleiten voor een betere pijnbestrijding bij het plaatsen van een spiraaltje, is de nationale discussie over dit onderwerp losgebarsten.
Toch is het nog altijd onduidelijk hoe groot de groep in Nederland is die veel pijn ervaart. Er is wel meermaals internationaal onderzoek gedaan naar de pijn die vrouwen ervaren bij het plaatsen van een spiraal. Zo is er Zweeds onderzoek uit april 2011 waaruit blijkt dat van de 224 vrouwen 17 procent last had van 'ernstige pijn' bij het plaatsen van hun spiraal.
Maar: "Onderzoek uit bijvoorbeeld Zweden kun je niet één op één overnemen voor Nederland", zegt gynaecoloog Carla van der Wijden. "Het plaatsen van het spiraal gaat daar misschien anders, en sowieso is het zorgsysteem in Zweden heel anders. Het is wel een duidelijk signaal: een deel van de vrouwen ervaart veel pijn en daar moeten we wat mee."
De Goeij van Ava stelt eveneens dat een buitenlandse studie niet voldoende is om iets te kunnen zeggen over de ervaring van vrouwen in Nederland. Ava startte vorig jaar een brede studie naar tevredenheid over anticonceptie. Een subonderdeel ging over de ervaren pijn bij het plaatsen van een spiraal. Uit de voorlopige deelanalyse daarvan blijkt dat het aantal vrouwen in Nederland dat extreme pijn ervaart aanzienlijk hoger ligt dan de 17 procent in Zweden.
Discussie draaiende houden
Ava zet nu dan ook in op groter onderzoek over specifiek de spiraal, onderzoeksbedrijf Ipsos gaat dat onderzoek uitvoeren. Met de campagne 'Maak van pijn een punt', dat vandaag live gaat, vraagt de belangenorganisatie aandacht voor het onderzoek. De Goeij: "Een deel van de artsen herkent of erkent het probleem nog niet. We willen de exacte omvang ervan in kaart brengen om voorgoed af te rekenen met het argument dat de pijn wel meevalt."
Omdat Ava volledig draait op vrijwilligers, zet de belangenorganisatie een crowdfunding op om het onderzoek te kunnen bekostigen. Volgens gynaecoloog Van der Wijden kan een eigen studie veel bijdragen: "Als het onderzoek gepubliceerd wordt, genereer je opnieuw aandacht. Dit onderwerp wordt niet meer rustig, het gesprek blijft gevoerd worden en dat is heel belangrijk."
Aantal vrouwen met een spiraaltje
Rutgers heeft maandag in een rapport nieuwe cijfers over het gebruik van anticonceptie naar buiten gebracht. Daaruit blijkt dat hoewel het aantal vrouwen dat geen anticonceptiemiddel gebruikt toeneemt, het aantal vrouwen met een spiraaltje (koper- of hormoon) ook toeneemt. De stijging in spiraalgebruik is het grootst onder vrouwen van 18 tot 24 jaar. Het percentage steeg van 12 procent in 2017 naar 22 in 2023. Onder 25- tot 39-jarigen steeg het percentage met 4 procent. In de leeftijdscategorie 40-49 jaar steeg het gebruik met 1 procent.
Thuisarts.nl schrijft dat de persoon die een spiraal laat plaatsen een uur voor de plaatsing pijnstillers kan slikken. Het gaat om een paracetamol of naproxen.
Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) maakte eind augustus bekend dat ze opnieuw gaat kijken naar de richtlijnen voor pijnbestrijding bij het plaatsen van een spiraaltje. De Goeij noemt die mogelijke herziening een 'belangrijke stap'. "Maar er blijft veel weerstand. Veel artsen geloven nog steeds dat de pijn te overzien is."
Effect van gels
Mogelijke pijnbestrijdende middelen die huisartsen in de toekomst kunnen gebruiken bij het plaatsen van een spiraal, zijn sprays of gels. Volgens de NHG is er nog onvoldoende bekend over de voor- en nadelen van die middelen.
Maar al in 2015 schreven huisartsen over lidocaïnegel. Dat middel kan de pijn bij het plaatsen van de spiraal verzachten. Volgens het artikel voor vakgenoten kan de huisarts 'veilig op deze pijn anticiperen door het toepassen van lidocaïnegel'. Het enige nadeel dat benoemd wordt, is dat het plaatsen van de spiraal langer duurt.
Gynaecoloog Van der Wijden: "Wat pijnbestrijding bij het plaatsen van de spiraal lastig maakt, is dat de handeling uit vier stappen bestaat." De vier etappes kunnen op een verschillende manier pijn doen: verzacht je het een, dan biedt dat nog geen soelaas voor de volgende stap.
Gebruik van eendenbek
Een lotion of gel moet inwerken, legt Van der Wijden uit: "Als je de eendenbek hebt ingebracht, moet je je afvragen wat je daarmee doet. Laat je die zitten tijdens de inwerkingstijd, of haal je 'm eruit? We moeten nadenken hoe dat moet. Je hebt dus niet alleen wetenschappelijke, maar ook praktische haalbaarheid. Daardoor is het nog niet helder wat de optimale manier van pijnbestrijding is."