Deskundigen over toenemend aantal wolven: zorg dat het dier bang blijft voor ons
De wolvenpopulatie in Nederland blijft voorlopig groeien. Waar er nu tien roedels in Nederland leven, kunnen dat er volgens onderzoekers tussen de 23 en 56 worden. Maar er is alleen plaats voor zoveel wolven als de mens met het dier leert samenleven. En daarvoor zullen we ons eigen gedrag moeten aanpassen.
"De wolf is een blijvertje", stelt ecoloog Chris Smit. Hij is hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2018 vestigde de eerste wolf zich weer in Nederland. Nog geen jaar later voegde zich daar nog een wolf bij en zo ontstond de eerste roedel. Het wolvenpaar kreeg sinds 2019 elk jaar welpen, en zo breidt het aantal wolven zich uit. Volgens BIJ12, dat de wolvenpopulatie monitort, leven er nu tien wolvenroedels in Nederland.
Onderzoekers aan de Wageningen Universiteit publiceerden in april dit jaar een studie waaruit blijkt dat het aantal roedels in Nederland zich uit kan breiden naar 23 tot 56 roedels. Smit noemt de studie 'gedegen'. "Maar het samenleven met de mens is er nauwelijks in meegenomen. Het aantal wolven kan alleen zo hard groeien als wij leren samenleven met het dier." Roofdierdeskundige Erwin van Maanen van EcoNatura is kritischer: "De berekening is heel optimistisch."
Unieke situatie
De analyse is gedaan op basis van data afkomstig van wolven uit Duitsland. Van Maanen: "Het landschap in Duitsland ziet er heel anders uit dan dat in Nederland. De natuurgebieden zijn daar veel groter, dus de wolf kan daar makkelijker rondlopen zonder dat hij geconfronteerd wordt met de mens. In Nederland zijn de bossen veel kleiner waardoor er te veel interactie tussen wolf en mens is." Ook Smit stelt dat de situatie in Nederland uniek is.
Aantal wolven in Nederland
Volgens BIJ12, dat de wolvenpopulatie monitort, leven er nu tien wolvenroedels in Nederland. Dat zijn wolvenparen die jongen hebben gehad. Een roedel bestaat veelal uit meerdere generaties (ouderdieren en hun nakomelingen) en bestaat gemiddeld uit drie tot tien dieren. De nieuwste roedel is in Nederland is die op de Utrechtse Heuvelrug. Naast de roedel daar, leeft er ook nog een alleenstaande wolf in dat gebied.
Als je er vanuit gaat dat elke roedel uit ongeveer tien dieren bestaat, leven er nu dus honderd wolven in Nederland. Bij dat aantal van BIJ12 plaatst ecoloog Chris Smit een kanttekening: "Dat is het aantal gevestigde wolven, maar er zijn ook rondlopende wolven. Dat zijn dieren uit bijvoorbeeld Duitsland en België die af en toe de grens overgaan en rondtrekken in Nederland."
Bang blijven voor de mens
"Om succesvol met de wolf samen te leven, moet hij bang blijven voor de mens", zegt Smit. Van Maanen: "Als recreanten in de buurt van wolven fietsen of wandelen, ruiken ze de geur van mensen en verliezen ze hun vrees."
Ecoloog Glenn Lelieveld stelt dat mensen wolven voeren, terwijl dat een misdrijf is. Door het dier eten te geven, leert de mens de wolf dichtbij te komen terwijl de wolf ruimte en rust nodig heeft. Bovendien maken mensen foto's filmpjes van de wolf en komen zo dichtbij. Van Maanen noemt dat 'de kat op het spek binden'. "Door zulk gedrag veroorzaak je problemen."
Nationaal wolvenplan
De deskundigen pleiten voor een nationaal wolvenplan. Sommige provincies belichten en benaderen wolvenproblematiek op een andere manier dan andere. Staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur Jean Rummenie maakt zich door incidenten met probleemwolven 'ernstige zorgen'. Hij wil incidenten voorkomen door wolfaanvallen op vee terug te dringen en op te kunnen treden als er een incident plaatsvindt. Zo wil hij de beschermde status van de wolf afzwakken.
Rummenie pleit voor een landelijk informatiepunt over de wolf, maar in zijn brief over wolvenbeleid staat niets over hoe de mens om moet gaan met de wolf. Van Maanen: "In Amerika riskeer je een hoge boete als je eten achterlaat in gebieden waar de wolf leeft. Ook dat beleid moet in Nederland worden toegepast." Lelieveld vindt dat het verboden moet worden om honden los te laten in wolvengebied. Het dier is er nu eenmaal en heeft zijn ruimte nodig.
Wolf richting het westen?
Volgens de studie van de Wageningen Universiteit zijn verschillende gebieden waar de wolf zich nog niet heeft gevestigd, wel geschikt. Zo noemen ze onder andere de duinen aan de noordkust, de Oostvaardersplassen bij Lelystad, de Biesbosch in West-Brabant en bosrijke gebieden op de grens van Limburg en Duitsland en Lauwersoog op de grens van Groningen en Friesland. De drie gesproken deskundigen zetten daar hun vraagtekens bij. Volgens Glenn Lelieveld zou de Biesbosch te nat zijn voor de wolf. En om zich aan de westkust te vestigen, moet de wolf succesvol door drukke steden als Amsterdam en Haarlem heen.