Halsema probeerde om 03.00 uur Schoof te bellen: zo verliep 'gitzwarte donderdagnacht' Amsterdam

In de brief van twaalf kantjes zet de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema de feiten op een rij. Het geweld in de hoofdstad rondom het duel tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv zorgde wereldwijd voor felle reacties. De gemeenteraad houdt vandaag om 12.00 uur een spoeddebat over het geweld. 

Tien Israëliërs aangehouden

In het feitenrelaas staan een paar zaken die nog niet bekend waren. Zo blijkt dat van de 62 mensen die voor, tijdens en na de wedstrijd werden aangehouden, tien de Israëlische nationaliteit hadden. Er zit geen enkele Israëliër meer vast, wel werden er gisteren in Nederland meer arrestaties verricht. De politie verwacht in de komende tijd meer aanhoudingen. 

Feitenrelaas

Over de situatie in de Amsterdamse binnenstad na middernacht, toen de wedstrijd in de ArenA al was afgelopen, staat in het feitenrelaas van Halsema het volgende: 

• Een grote groep Maccabi-supporters loopt in het gebied rond de Dam. Een deel loopt met stokken in de hand en pleegt vernielingen.
• Na middernacht ontstaan problemen door kleine groepen relschoppers die zich verspreiden in de binnenstad en aangrenzende buurten. Deze groepen plegen gewelddadige 'hit and run'-acties, gericht op Israëlische supporters en op uitgaanspubliek. Deze incidenten vinden op allerlei plekken in de binnenstad plaats.
• De politie patrouilleert, grijpt in waar dreiging zichtbaar is en weet relschoppers op afstand te houden van Israëliërs. 
• Desondanks zien relschoppers kans om ernstige mishandelingen te plegen met gewonden onder Maccabi-supporters tot gevolg. Het blijkt voor de politie bijzonder moeilijk om tegen dit soort flitsmomenten op te treden. 
• Relschoppers verplaatsen zich in kleine groepen, te voet, per scooters of auto, vallen Maccabi-supporters kortstondig aan en verdwijnen weer.
• De politie besluit de werkwijze te veranderen. "Losse groepen Maccabi-supporters worden bij elkaar verzameld op de Dam en het Rokin en beschermd door de politie. Er worden GVB-bussen opgeroepen om de supporters veilig naar hun hotels te brengen. Ook worden kleine groepen supporters te voet door politie naar hun hotel gebracht."

Terwijl het aantal meldingen over straatgeweld in de nacht rond 01.30 uur afnam, werd het volgens Halsema duidelijk 'dat er veel angst was bij Israëlische supporters in de hotels waar zij verblijven'. 

De politie kreeg bijvoorbeeld meldingen van hotels waar een grote groep mensen voor de deur stond, maar agenten die naar de hotels kwamen, vonden 'nauwelijks tot geen mensen die dreigend voor de deur staan'.

'In Israël veel woede'

De Israëlische ambassadeur nam rond 01.30 uur contact op met Halsema. Dat gebeurde om 02.45 uur opnieuw. Hij schetste dat er in Israël veel woede was over de gebeurtenissen in Amsterdam. Ook vertelde hij dat leden van de Israëlische regering van plan waren om naar Nederland te komen.

Na dat telefoontje probeerde de burgemeester om 03.00 uur premier Dick Schoof te bellen, die op dat moment in Boedapest was. Ze kon hem niet bereiken en belde daarom met de minister van Justitie en Veiligheid. Uiteindelijk werd Schoof pas om 07.00 uur in een telefoongesprek op de hoogte gebracht. 

Bekijk hier wat Dick Schoof gisteren in een persconferentie zei over de gebeurtenissen in Amsterdam: 

Vijf gewonden in ziekenhuis

Halsema schrijft dat meerdere mensen donderdagnacht gewond zijn geraakt. Vijf mensen zijn behandeld, maar zij hebben het ziekenhuis inmiddels allemaal verlaten. Er zijn twintig tot dertig Israëlische supporters met lichte verwondingen opgevangen door de Joodse gemeenschap.

Halsema zegt dat het 'absolute prioriteit' heeft om alle verdachten te identificeren en aan te houden. In de komende dagen gaat de politie geblurde beelden van verdachten vrijgeven. "Als zij zich niet melden, kunnen herkenbare beelden worden getoond", staat in de brief. 

Intussen wordt met Israël samengewerkt zodat aangevers in Israël aangifte kunnen doen.  

De burgemeester waarschuwt wel: sommige beelden die rondgaan op sociale media zijn niet in Amsterdam gemaakt of in een andere periode opgenomen. De beelden die bij de politie zijn binnengekomen worden allemaal geverifieerd op juistheid. 

Aangiftes krijgen voorrang

Halsema staat in de brief ook stil bij de lange voorbereiding van de gemeente en de politie op de wedstrijddag. Ze benoemt de gebeurtenissen op woensdagnacht, toen een grote confrontatie tussen pro-Palestijnse activisten en supporters van Maccabi Tel Aviv werd voorkomen. 

Op donderdagochtend is nog overwogen om de wedstrijd te verbieden, omdat er zorgen waren over de agressie van de Maccabi-supporters en de reactie van taxichauffeurs daarop. Dit is uiteindelijk niet gebeurd omdat gevreesd werd dat de stad 'onhoudbaar' zou worden door de grote groep Maccabi-supporters die al in Amsterdam was. Daarnaast miste er ook juridische onderbouwing.

In de reconstructie noemde de Halsema de onrust een gevolg van een 'giftige cocktail van antisemitisme, hooligangedrag en woede over de oorlog in Palestina en Israël, en andere landen in het Midden-Oosten'.

De brief eindigt met een oproep aan getroffen burgers om aangifte te doen. Aangiftes van antisemitisme, moslimhaat, racisme en andere hate crimes worden met voorrang behandeld. 

'Amsterdam is van ons allemaal'

Over alle beschuldigingen over en weer en de 'gitzwarte nacht' in Amsterdam, schrijft Halsema: "Antisemitisme kan niet met ander racisme worden beantwoord: de veiligheid van de éne groep mag niet ten koste kan gaan van de veiligheid van de andere." En: "Amsterdam is van ons allemaal en de rechtsstaat is er voor iedereen". 

Annet was donderdagnacht in Amsterdam en filmde wat ze zag. Haar beelden gingen viraal in een verkeerde context. Bekijk hier wat ze er gisteravond aan tafel bij Beau over zei: