Inzet extra noodnachtopvang COA zorgt voor zeer hoge kosten en werkdruk

Volgens een bestuursovereenkomst tussen de gemeente Westerwolde en het COA, mogen op het terrein in Ter Apel maximaal 2000 asielzoekers zijn. Het afgelopen jaar werd die limiet bijna dagelijks overschreden. De asielzoekers die daar alsnog niet terecht konden, werden naar een noodnachtopvanglocatie in een andere noordelijke gemeenten gebracht, zoals Stadskanaal en Nieuwe Pekela. "Maar dat kost ons ontzettend veel geld", vertelt de COA-manager. "We betalen huur voor de grond, tenten, catering, sanitaire voorzieningen, schoonmaak, busvervoer, beveiliging en de extra personele inzet. Dat tikt behoorlijk aan."

Volgens het ANP, zijn er sinds december vorig jaar, bijna elke dag gemiddeld 181 asielzoekers naar de noodnachtopvang gebracht, omdat zowel in het aanmeldcentrum als op andere plekken in het land geen plek voor hen werd gevonden. Lambeck betreurt dit. "We gaan over grenzen heen. De werkdruk is enorm en de omstandigheden voor asielzoekers niet menswaardig, maar het alternatief is mensen buiten laten slapen." In totaal werden de bedden op de noodnachtopvanglocaties, sinds december 2023 ruim 60.000 keer beslapen.

Zo wist het COA in september te voorkomen dat er mensen buiten moesten slapen. Dat zie je hier op deze video:

Door de inzet van de noodnachtopvang is de werkdruk bij medewerkers van het aanmeldcentrum in Ter Apel flink toegenomen. "Mensen moeten onder enorme druk werken, dan bevind je je continu in een crisissfeer." Dat stelt Paula Lambeck, regiomanager van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

'Het was absurd'

De toegenomen werkdruk en zijn onvrede over de gang van zaken, waren voor Lambecks voorganger Johann Velkers reden om zijn baan als interim-regiomanager op te zeggen. "Dat halfjaar Ter Apel is me niet in de koude kleren gaan zitten." De verplaatsingen naar de nachtlocatie zorgden vooral voor extra werkdruk en brachten geen oplossing voor het opvangprobleem. "Het was absurd. Je sleepte de hele dag met mensen heen en weer en dat is een heel ingewikkelde logistieke puzzel."

Door de hoge druk komt het COA volgens Velkers nauwelijks toe aan het begeleiden van mensen in hun asieltraject, een andere taak van de organisatie. In augustus en oktober was de nood dusdanig hoog dat zelfs de noodnachtopvang met tweehonderd bedden niet voldoende slaapplekken bood. Er werd uitgeweken naar spoedlocaties elders in het land, zoals in Ugchelen met grotere reisafstanden. Dergelijke locaties kosten "ook veel geld, want die moeten met spoed geregeld worden", zegt Lambeck.

Lagere instroom

De gemeenten rondom Ter Apel helpen sinds december vorig jaar om de beurt door een locatie voor een aantal weken beschikbaar te stellen. Momenteel neemt de gemeente Midden-Drenthe deze taak op zich in Beilen.

Door de lagere instroom en het openen van een grote tijdelijke opvanglocatie op het evenemententerrein in Biddinghuizen is de druk op het aanmeldcentrum in Ter Apel de afgelopen weken fors verminderd. Sinds 6 november wordt de locatie in Beilen tijdelijk niet gebruikt, maar deze blijft wel open. Ook dat kost het COA dus duizenden euro's per dag door onder meer huur van het sanitair en beveiliging van het terrein. Het COA verwacht de noodnachtopvang na de jaarwisseling weer nodig te hebben, als andere tijdelijke locaties in het land sluiten.

Rechten van het kind overschreden

Vanuit Defence for Children klinkt er veel kritiek op de noodnachtopvanglocatie. Zij vinden dat het verplaatsen van asielkinderen vanuit Ter Apel naar een noodnachtopvanglocatie in strijd met het Verdrag inzake de rechten van het kind is. Door hen voor één nacht naar een andere gemeente te brengen, wordt de verplichting om het belang van het kind voorop te stellen en het recht op ontwikkeling niet nageleefd, aldus de organisatie. "Veel verhuizen is aantoonbaar schadelijk voor de psychische gezondheid van kinderen en kan leiden tot depressieve klachten, gedragsproblemen en ontwikkelingsachterstanden", meldt de organisatie.

Twee maanden geleden riep de kinderrechtenorganisatie, samen met andere partijen, asielminister Marjolein Faber ook op de rechten van kinderen in de asielopvang te waarborgen. Faber uitte een week geleden haar zorgen over het tekort aan opvangplekken voor kinderen die zonder gezinsleden in Nederland zijn.