Chats Sywert van Lienden over mondkapjesdeal openbaar: 'Nooit meer geldzorgen'

Volgens de landsadvocaat raken de berichten de kern van de zaak, omdat ze gaan over de vraag of Van Lienden met zijn compagnons Camille van Gestel en Bernd Damme 'de Staat met opzet hebben bedrogen met een winstoogmerk'.

'Nooit meer geldzorgen'

De landsadvocaat zegt sinds vorige week te beschikken over de chats die de mannen aan elkaar en hun partners stuurden. "Nu echt rond!! Nooit meer geldzorgen", chatte Van Lienden bijvoorbeeld op 22 april 2020 aan zijn eigen partner.

De landsadvocaat stelt in de rechtbank in Amsterdam dat de ex-bestuurders van de Stichting Hulptroepen Alliantie (SHA) zich terdege realiseerden dat zij bedrog pleegden. Hij citeerde uit een Signal-bericht van 31 mei 2020 dat Van Lienden naar zijn compagnons stuurde tijdens de uitvoering van de overeenkomsten: "Even serieus: wat we nu af en toe bespreken is echt grenzend aan vooropgezette fraude".

Winstoogmerk

De Staat ging er naar eigen zeggen eerst vanuit dat Van Lienden, Damme en Van Gestel tot hun werksessie in de nacht van 12 op 13 april 2020 goede bedoelingen hadden gehad zonder winstoogmerk, maar 'dat blijkt onjuist', zei de landsadvocaat op basis van de chats. Daaruit zou blijken dat de compagnons van plan waren 'for money' zaken met de Staat te doen.

Volgens de landsadvocaat bedachten de drie ondernemers vooraf de 'verhaallijn' en 'als deel van hun bedrog' dat ze door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) werden gedwongen om commercieel te gaan. De advocaat citeerde uit een opname van de nachtelijke werksessie waarin Van Damme opmerkte: "Wij zeggen dat de overheid ons dwingt dit te doen, in plaats van onze non-profitkoers." 

Van Lienden zou dit op 31 mei in een Signal-bericht hebben bevestigd met de opmerking: "Het moet ons zeg maar overkomen."

De Staat en het nieuwe bestuur van SHA vorderen beide een bedrag van ongeveer 29 miljoen euro terug, gelijk aan de gemaakte winst van de mondkapjesdeal. De rechtbank heeft de hele dag uitgetrokken voor de zaak. 

De nieuwe advocaat van Van Lienden benadrukte in zijn pleidooi dat het ministerie vooraf wist dat het onderhandelde met een commerciële partij die winst zou maken. "De mondkapjesdeal is midden in de coronacrisis tot stand gekomen", zei hij. "Het beleid was gericht op kopen, kopen, kopen om een ijzeren voorraad van mondkapjes aan te leggen."

'Dit of niks'

Van Lienden zelf zei de zaak als 'enorm frustrerend' te ervaren. Hij kreeg vijf minuten het woord van de rechtbank. Hij zei dat hij in april 2020 verschillende opties voor de mondkapjesdeal met het ministerie besprak. "De optie voor RGA, waarvan ik zelf bestuurder was en waarbij het risico bij mij lag, had uiteindelijk de voorkeur", zei Van Lienden over zijn deal van 18 april 2020. "Als de Staat achteraf vindt dat ze niet een deal wilden met RGA, hadden ze dat die ochtend moeten uitspreken. De keuze was dit of niks. Het werd dit."

Bekijk hier wat voormalig minister Helder destijds over de zaak te vertellen had: