Ontslagen professor geeft nu colleges in buitenlucht in Middelburg, video's gaan viral
In Middelburg geeft een professor socioculturele antropologie sinds enkele weken college in de openlucht. Uit noodzaak, want de University College Roosevelt gaat ongeveer een derde van het personeel ontslaan om te bezuinigen. Ook John Friedman moest eraan geloven. Sterker nog: hij en zijn collega's - onder wie zijn vrouw - kregen in zijn lokaal te horen dat hun vak zal ophouden te bestaan.
Friedman is voorlopig dan ook niet van plan om terug te keren naar het lokaal waar hij sinds 2004 colleges gaf. Door de manier waarop het personeel ontslagen werd, zijn daar volgens hem 'kwade geesten' en daar wil hij bij uit de buurt blijven. Bovendien worden de colleges in de buitenlucht met open armen ontvangen én kunnen hij en zijn studenten ook geregeld terecht in de bibliotheek in de Zeeuwse hoofdstad.
Filmpjes van zijn openbare colleges plaatst hij sinds zijn ontslag op sociale media, waar ze met veel enthousiasme worden ontvangen. "Iemand in de reacties gaf aan te willen starten met een studie antropologie, maar vroeg zich af of antropologie nog wel relevant is", vertelt Friedman aan RTL Nieuws. In plaats van een beknopt antwoord in tekst, besloot de professor er een college aan te wijden, dat binnenkort op zijn sociale kanalen zal verschijnen.
Een beetje onwennig is het nog wel, voor iemand die naar eigen zeggen niets met sociale media heeft. "Ik ben een heel nieuw communicatiemedium aan het ontdekken en aan het leren", vervolgt Friedman. "Ik bereik met de video's miljoenen mensen van 18 tot 24 jaar oud. Dat zijn mijn studenten! Toen de UCR aankondigde dat er geen klassenlimiet meer zou zijn, realiseerde ik me niet dat mijn eigen klas binnen twee weken zou uitgroeien tot zeven miljoen studenten."
Bezuinigingen
Hoe leuk de reacties op de video's ook zijn, de colleges in de buitenlucht zijn wel uit noodzaak ontstaan. De UCR stapt over op een nieuw curriculum, met als doel het 'toekomstbestendig maken van de universiteit'. Door overheidsbezuinigingen en een terugloop in het aantal studenten voelt de onderwijsinstelling zich daartoe genoodzaakt. "Ook blijkt uit de studentenenquête dat we steeds slechter beoordeeld worden", zegt een woordvoerder.
"Sommige lessen zijn ontzettend leuk, maar worden soms maar door drie studenten per semester gevolgd", vervolgt de woordvoerder. "Dan moet je kijken, wat is rendabel?"
Het vak antropologie is met die afweging gesneuveld. Wat professor Friedman betreft ligt het niet zozeer aan het financiële budget van de onderwijsinstelling, maar aan grotere wereldwijde ontwikkelingen. Hij ziet dat er steeds minder wordt geïnvesteerd in maatschappelijke en sociale wetenschappen en dat er steeds meer wordt gefocust op onderwerpen als kunstmatige intelligentie (AI) en machine learning.
Wat Friedman betreft is het juist belangrijk om maatschappelijke en sociale vakken als antropologie toegankelijk te houden en om grote vragen te blijven stellen bij alles wat in de wereld gebeurt. "Het is belangrijk dat als mensen als Donald Trump en Elon Musk in een kamer besluiten nemen die invloed hebben op de rest van de wereld, er iemand achterin de ruimte opstaat en vraagt naar de ethische aspecten van zo'n besluit."
"De maatschappij heeft plekken nodig waar een open dialoog kan worden gehouden, maar er blijven steeds minder plekken over waar dat kan", stelt de professor.
Open dialoog
Juist daarom gaat hij ook verder met zijn colleges, voor en mét zijn studenten. Ongeacht wat de UCR de komende tijd doet. Afgelopen week hield hij een college in een buitenruimte van de UCR. Studenten werd gevraagd om grote vragen te stellen 'in de openbare ruimte'. De vragen, waaronder 'waar is onze menselijkheid?' en 'waar is onze democratie?' werden op een deur geplakt, dat zie je hier:
Hij zegt niet uit te zijn op het 'redden van zijn baan'. "Mijn belangrijkste doel is om de speciale plek die we in Middelburg hebben gebouwd, te behouden", stelt Friedman. De professor hoopt dat zijn video's toekomstige studenten inspireren om te studeren aan een onderwijsinstelling zoals de UCR, of in ieder geval de UCR zoals die in zijn ogen bedoeld is, met een brede kijk op de wereld en een 'liberale kunst- en wetenschapsfilosofie'.
De UCR laat in een reactie weten de colleges in de buitenlucht in eerste instantie 'geweldig' te hebben gevonden. "Dat soort passie wil je natuurlijk zien", zegt de woordvoerder, "zowel bij medewerkers als studenten." Inmiddels twijfelt ze enigszins aan de oprechtheid van de colleges en of de professor het doet voor het onderwijs, of om zichzelf een podium te geven.
Ze zegt verder wel 'ontzettend dankbaar' te zijn dat veel professoren die eigenlijk per 1 maart hun baan kwijt waren, akkoord zijn gegaan met het afmaken van het semester. Op één na gaat iedereen door tot 1 juni, om zo te voorkomen dat studenten midden in het semester hun vak moeten onderbreken. "Het is hartverwarmend dat ze zelfs in zo'n periode zeggen: we willen voor de studenten blijven staan."
Aandacht gevraagd voor gevolgen bezuinigingen
D66, Forum voor Democratie, JA21, Partij voor Zeeland en ChristenUnie hebben een motie ingediend waarmee ze Gedeputeerde Staten oproepen in Den Haag aandacht te vragen voor de gevolgen van de bezuinigingen bij de UCR. De motie werd door alle fracties in de Zeeuwse Provinciale Staten gesteund.
Gedeputeerde Staten werden ook gevraagd samen met de stuurgroep, het UCR en de Universiteit Utrecht in gesprek te gaan over de toekomst van de Middelburgse onderwijsinstelling en eventueel een inventarisatie van mogelijke financiers te maken.