Nederlanders worden weer ouder na coronadip, wel meer sterfgevallen
Nederlanders worden weer ouder, nadat de levensverwachting tijdens de coronaperiode in een dip zat. Wel sterven er meer mensen, wat komt door de toenemende vergrijzing. De voornaamste doodsoorzaak is nog steeds kanker.
Dat zijn de belangrijkste conclusies van het onderzoek 'Trends in sterfte en doodsoorzaken, 2014-2024' van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
De levensverwachting voor mannen ligt inmiddels hoger dan vóór de coronapandemie: 80,53 jaar. Vrouwen leven gemiddeld enkele jaren langer: hun levensverwachting is afgelopen jaar gestegen naar 83,28.
In het coronajaar 2021 was dat voor mannen 79,68 en voor vrouwen 82,99.
Geen uitzondering in Europa
De levensverwachting van mensen in Nederland kende al vele jaren een stijgende trend, maar in de jaren 2020 en 2021 daalde de levensverwachting. Die daling blijkt dus tijdelijk. De oorzaak daarvan waren extra veel sterfgevallen tijdens de coronapandemie. Vanaf 2022, toen corona over het hoogtepunt heen was, steeg de levensverwachting weer.
Dit beeld is volgens het CBS in heel Europa te zien, Nederland vormt daarop dus geen uitzondering.
Het aantal sterfgevallen in Nederland in 2024 lag op 172.000. Dat is hoger dan in de jaren vóór corona: in 2014 overleden 139.000 inwoners van Nederland, in 2019 waren dat er 152.000.
Het ligt óók hoger dan tijdens de coronajaren 2020 en 2021. Toen stierven in ons land 169.000 en 171.000 mensen.
Meer vrouwen overleden
Het rapport stelt: "In de jaren 2020 tot en met 2022 overleden naar schatting 10 procent meer mensen dan wanneer er geen coronapandemie was geweest." Dat het aantal overlijdens in 2024 toch hoger uitvalt, komt volgens het CBS door vergrijzing.
In 2024 overleden 87,2 duizend vrouwen en 84,8 duizend mannen. "Al sinds 1997 overlijden er jaarlijks meer vrouwen dan mannen", schrijft het CBS. "Dat komt doordat er meer oudere vrouwen zijn in de bevolking, die ook op hogere leeftijden sterven."
COVID-19 was op twee momenten tijdelijk oorzaak nummer 1 van het aantal sterfgevallen: in maart en april van 2020 en begin 2021. Daarna is corona als doodsoorzaak sterk afgenomen.
De belangrijkste doodsoorzaken zijn nog altijd kanker (28 procent van de sterfgevallen in 2023) en hart- en vaatziekten (23 procent). Vooral 75-plussers bezwijken hieraan.
Opmars hart- en vaatziekten
Opvallend is dat hart- en vaatziekten als doodsoorzaak tijdelijk ook een opmars maakten, na een daling sinds 2015. In 2020 stierven hier nog 36.622 mensen aan; twee jaar later was dat opgelopen naar 39.042. In 2023 was het getal ook nog hoog: 38.806. Volgens een woordvoerder van de Hartstichting dalen de cijfers intussen weer.
Eveneens opvallend is de stijging over de langere termijn van de doodsoorzaak 'psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen'. Hiertoe worden bijvoorbeeld dementie, alzheimer, de ziekte van Parkinson en psychische stoornissen door alcohol- en/-of drugsgebruik gerekend. Tussen 2014 en 2023 is hier een toename van 39 procent te zien: van 17.042 naar 23.612.
