Halsema biedt excuses aan voor rol Amsterdam bij Jodenvervolging
Burgemeester Femke Halsema heeft excuses aangeboden voor de rol van de gemeente Amsterdam bij de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat deed ze tijdens de jaarlijkse herdenking van de slachtoffers van de Shoah.
Het is voor het eerst dat de gemeente formeel verontschuldigingen aanbiedt voor de eigen rol tijdens de Jodenvervolging. Verwijzend naar de drie woorden in het stadswapen zei Halsema: "De Amsterdamse overheid was, toen het erop aankwam, niet heldhaftig, niet vastberaden en niet barmhartig. En heeft haar Joodse inwoners gruwelijk in de steek gelaten." Bekijk een deel van haar toespraak hier:
Namens het stadsbestuur bood ze hiervoor excuses aan. De geschiedenis 'kan niet ongedaan worden gemaakt', zei Halsema. Ze noemde het 'onze plicht' om de herinnering aan alle slachtoffers van de Jodenvervolging levend te houden.
Tijdens de oorlog werkte de gemeente actief mee met de bezetter, zei Halsema in haar toespraak. Gemeenteambtenaren brachten in kaart op welke plekken Joodse Amsterdammers woonden, de Amsterdamse gemeentepolitie werkte mee aan deportaties van tienduizenden Joden en de gemeente stelde daar GVB-trams voor beschikbaar.
De burgemeester noemde het uitvoeren van een registratieplicht voor Joodse Amsterdammers een 'onmisbare stap in het isoleren, vernederen, deporteren, ontmenselijken en vermoorden van 60.000 Amsterdamse Joden'. Ook is volgens haar de onontkoombare conclusie dat de gemeente moreel heeft gefaald.
'Machinerie van het kwaad'
"Nooit klonk vanuit het stadhuis een helder 'nee!' tegen de bezetter. Diensten waren bereidwillig om de ene na de andere anti-Joodse maatregel te helpen uitvoeren. Stap voor stap werd het gemeentelijk apparaat onderdeel van de machinerie van het kwaad. Amsterdamse Joden die ternauwernood aan dat kwaad waren ontkomen, werden door hun stadsbestuur niet gekoesterd, maar kregen een trap na."
De burgemeester kondigde aan dat de gemeente 25 miljoen euro beschikbaar stelt om 'te investeren in de toekomst van Joods leven in de stad'.
'Prachtig gebaar'
Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) noemt de excuses voor de rol van de stad bij de Jodenvervolging 'een prachtig gebaar'. Directeur van het CIDI Naomi Mestrum prijst burgemeester Halsema omdat zij 'naar de zwarte bladzijde in de Amsterdamse geschiedenis durft te kijken'.
De excuses zijn welkom, 'zeker nu recent historisch onderzoek heeft bevestigd hoe pijnlijk de rol van de Amsterdamse gemeente was', aldus de directeur. Zij zegt dat de erkenning lang op zich heeft laten wachten, 'maar beter laat dan nooit'.
