Gepakt of niet: criminelen blijven verwoestende Cobra's en DumBums vanuit Duitsland verkopen

Nieuws in het kort:

• Zeker zeven Nederlandse vuurwerkhandelaren in Duitsland zijn eerder gepakt met illegaal vuurwerk
• De Duitse grensregio heeft een spilfunctie in de illegale vuurwerkhandel
• Toezicht schiet tekort en de Duitse politie kan vanwege wettelijke beperkingen nauwelijks opsporingsmiddelen inzetten

Zeker zeven Nederlandse vuurwerkhandelaren in de Duitse grensregio zijn een of meer keren veroordeeld in verband met illegaal vuurwerk. Toch waren zij de afgelopen jaren nog steeds actief met hun vuurwerkbedrijven. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws en de Duitse krant Frankfurter Allgemeine Zeitung. Dit druist in tegen de Duitse wet, die vuurwerkhandelaren met een strafblad verbiedt om zwaar vuurwerk te verkopen.

In ons land wordt illegaal zwaar vuurwerk gebruikt voor explosies en aanslagen. En dat worden er steeds meer, laten we in deze video zien:

120.000 kilo

Eén van hen is Remon A. (31) uit Olst, die in 2016 werd gepakt met 870 kilo aan illegaal vuurwerk. Hij werd hiervoor in 2019 veroordeeld voor illegaal vuurwerkbezit, maar startte desondanks een nieuw Duits vuurwerkbedrijf. In 2021 kwam hij opnieuw in aanraking met de politie: die stuitte in een opslagbunker van A. op een megapartij van 120.000 kilo vuurwerk, de grootste vangst ooit op dat moment. 

Volgens de Nederlandse politie, die samenwerkte met de Duitse politie, is een deel van het aangetroffen vuurwerk illegaal. Er is geen bewijs dat vuurwerk dat Remon A. heeft verkocht ooit is ingezet bij aanslagen. 

Drieënhalf jaar na de inval heeft het Openbaar Ministerie nog geen beslissing genomen of Remon A. vervolgd gaat worden voor de megapartij inbeslaggenomen vuurwerk. Ondertussen gaat zijn vuurwerkbedrijf, net over de grens bij Oldenzaal, door. Zo biedt het bedrijf online de DumBum 170 te koop aan: knalvuurwerk met meer dan drie keer zoveel explosief flitspoeder als - de bij aanslagen veelgebruikte - Cobra 6.

Remon A.: "Heb me op glad ijs begeven"

Vanuit zijn "passie voor vuurwerk" is Remon A. op zijn 21ste de fout ingegaan, door zwaar vuurwerk in zijn bezit te hebben. Dat zegt hij in reactie op vragen van RTL Nieuws. "Ik heb destijds helaas verkeerde keuzes gemaakt en mij op glad ijs begeven." 

Tegenwoordig zegt hij met zijn Duitse vuurwerkbedrijf over vergunningen te beschikken en alle regels na te leven. "We verkopen allerlei soorten vuurwerk, maar uitsluitend aan bedrijven die over de juiste vergunningen beschikken, en we zien daar strikt op toe. Wij hebben ons nooit beziggehouden met de handel in professioneel vuurwerk met als bestemming ongeoorloofd particulier gebruik. Het naleven van wet- en regelgeving staat bij ons altijd voorop."

Over de strafzaak rond 120.000 kilo vuurwerk die hem mogelijk boven het hoofd hangt, wil hij geen uitlatingen doen.

Het is dit soort zwaar knalvuurwerk - of beter, explosieven - dat criminelen gebruiken voor aanslagen. Op woningen, zoals de dodelijke explosie in de Haagse straat Tarwekamp, maar ook bij de kunstroof in Assen, waarbij met zwaar vuurwerk een deur van het Drents Museum werd opgeblazen. 

Volgens de politie wordt bij 4 op de 5 aanslagen met explosies zwaar vuurwerk gebruikt. Begin deze maand berichtte RTL Nieuws nog dat het aantal explosieve aanslagen in Nederland in de eerste zes maanden van 2025 opnieuw is gestegen. Vooral huizen in woonwijken zijn het doelwit.

Kleine groep, groot probleem

In de Duitse grensregio bevindt zich de top van de illegale vuurwerkhandel, blijkt uit meer dan twintig gesprekken die RTL Nieuws en de Frankfurter Allgemeine Zeitung voerden met misdaadbestrijders in Nederland en Duitsland. "Het gaat maar om een handjevol groothandelaren", aldus officier van justitie Karin Broere, gespecialiseerd in vuurwerkzaken. "Deze handelaren verdienen grof geld. Een deel van hen is ook actief in illegale sigaretten, merkkleding en drugshandel."

De groothandelaren in illegaal vuurwerk zijn vrijwel allemaal eerder gepakt. "Recidive komt bijna altijd voor. Het zijn mensen die gek zijn van vuurwerk, die gaan na de cel weer door", vertelt een Nederlandse rechercheur die vanwege haar werk niet met naam genoemd wil worden.

'Steeds professioneler'

Groothandelaren in illegaal vuurwerk gaan steeds professioneler te werk, zegt deze rechercheur. "Ze werken met versleutelde telefoons. We zien ze rijden met gemanipuleerde remlichten, zodat ze niet opvallen in het donker."

Het zijn volgens de politie voornamelijk Nederlanders. Zij leveren aan tussenhandelaren, die met busjes vol Cobra's en Dumbums Nederland binnenrijden. "Levensgevaarlijk", waarschuwt politiechef Tolga Koklu, verantwoordelijk voor vuurwerkonderzoeken. "Statische elektriciteit kan het al doen afgaan en dan is de schade niet te overzien."

Toezicht faalt

Ondanks die grote gevaren en verwoestende gevolgen van vuurwerkbommen in Nederland en Duitsland, rammelt de aanpak in de Duitse grensregio. Er zijn twee grote problemen: de Duitse wetgeving is ten aanzien van vuurwerk een stuk softer dan in Nederland. Daarnaast laat de samenwerking tussen beide landen soms te wensen over.

"Boetes voor handel in illegaal vuurwerk moet je vergelijken met een bon voor te hard rijden", zegt een rechercheur van de politie in Osnabrück. "Daardoor zijn we beperkt in de middelen die we kunnen inzetten." Een Duits wetsvoorstel om de straffen voor illegaal vuurwerk te verhogen, is ingediend, maar nog niet van kracht. 

Het wetsvoorstel, dat voorziet in hogere straffen, zou een aanzienlijke verbetering zijn, meent Thorsten Massinger, chef van de politie in de Duitse deelstaat Niedersachsen. "Het betekent dat we maatregelen kunnen nemen die we nu niet kunnen nemen, zoals het afluisteren van telecommunicatie en heimelijke observaties."

'Springstof voor criminelen'

Vuurwerkbommen voor explosieve aanslagen en plofkraken worden bijna altijd gemaakt van zogeheten flashbangers, knalvuurwerk waarin grote hoeveelheden uiterst explosief flitspoeder zijn verwerkt. Denk aan Cobra's of DumBums. Het gaat om professioneel vuurwerk, waar alleen gecertificeerde vuurwerkexperts mee mogen omgaan. Alleen: in de professionele branche, denk aan vuurwerkshows, worden deze 'single shot flashbangers' nauwelijks gebruikt. "De flashbanger dient geen enkel professioneel doel", zegt een rechercheur van de politie. "Het is een gelegaliseerd product dat als springstof dient voor criminelen."

'We werken nog met papier'

Bovendien blijkt de controle in Duitsland of iedereen zich aan de vuurwerkregels houdt, verre van waterdicht. "We werken hier vooral nog op papier", zegt de Duitse rechercheur. "Er is geen centrale database die we kunnen raadplegen. Wie een vuurwerkvergunning laat zien met een stempel erop, zal negen van de tien keer geloofd worden, terwijl uit politieonderzoeken is gebleken dat die papieren vaak vervalst zijn."

Grootste vangst ooit

Drie Nederlandse verdachten van de grootste vuurwerkvangst ooit zijn eigenaar van een Duits vuurwerkbedrijf, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. In november 2022 stuitte de politie op maar liefst 350.000 kilo illegaal vuurwerk, waaronder Cobra's. Het zware vuurwerk lag opgeslagen in Duitse bunkers en in een kippenschuur waar mensen naast wonen. Ook deze drie Nederlanders, afkomstig uit Nieuwegein en omgeving, zijn al eerder veroordeeld, twee voor de handel in illegaal vuurwerk. Ze zijn in afwachting van hun strafproces.

Criminelen maken bovendien misbruik van de verschillende Duitse deelstaten, schetst de Duitse politie. "Wie in Nedersaksen geen vuurwerkvergunning krijgt, probeert het gewoon in Noordrijn Westfalen. Grote kans dat je alsnog een vergunning bemachtigt."

'Lange adem'

Bovendien gaan er dingen mis met het delen van informatie tussen de Nederlandse en Duitse politie. Nederlandse vuurwerkvonnissen worden niet actief gedeeld met de Duitse autoriteiten, blijkt uit navraag. Daardoor kan het dat veroordeelde Nederlanders toch opnieuw een Duits vuurwerkbedrijf kunnen starten.

De Nederlandse politiechef Koklu erkent dat ook de Nederlandse politie nog een slag kan maken. "Soms wordt informatie niet goed gedeeld." Volgens hem is harmonisatie van Europese wetten een oplossing: ieder land dezelfde vuurwerkwetten en dezelfde aanpak. "Hier wordt aan gewerkt, maar dit is iets van de lange adem."

Ook de Rotterdamse burgemeester Carola Schouten, voorzitter van het Offensief Tegen Explosies, pleit voor een Europese aanpak. Onlangs deed ze met 17 burgemeesters een oproep aan het Europees Parlement om krachtige flashbangers zoals Cobra's en DumBums in heel Europa te verbieden. "We moeten hier nu gezamenlijk een aanpak op hebben, ook op de productie van dit soort vuurwerk. Eigenlijk zijn het bommen."

Verantwoording

Voor dit onderzoek spraken RTL Nieuws en journalist David Klaubert van de Frankfurter Allgemeine Zeitung met meer dan 20 bronnen bij politie, Openbaar Ministerie, de Inspectie Leefomgeving en Transport, het Nederlands Forensisch Instituut en binnen de vuurwerkhandel. Veel bronnen wilden vanwege hun functie alleen op anonieme basis spreken.

Op basis van onderzoek in Duitse Kamers van Koophandel vonden we ruim 30 Nederlandse eigenaren van Duitse vuurwerkbedrijven in de grensregio. Hun namen hebben we vergeleken met rechtbankrollen, uitspraken en gearchiveerde nieuwsartikelen. Daaruit kwamen 7 veroordeelde Nederlandse eigenaren van vuurwerkbedrijven. Omdat er beperkte mogelijkheden zijn om te checken wie in Nederland veroordeeld is, ligt dit aantal mogelijk hoger.

Dit onderzoek is tot stand gekomen met medewerking van Joris Heijkant.