Statushouders aan de slag als verpleegkundige in Groningen: 'Extra handjes van grote waarde'
Patiënten in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) worden tegenwoordig geholpen door statushouders uit bijvoorbeeld Turkije, Pakistan en Oekraïne. 'Een win-winsituatie', volgens het UMCG, dat sinds 2023 een speciaal traject aanbiedt. De eerste deelnemers hebben het inmiddels afgerond en andere ziekenhuizen volgen het Groningse voorbeeld. "Als je de taal eenmaal goed spreekt, kun je snel je weg vinden."
Een paar jaar geleden werd het UMCG geconfronteerd met een behoorlijk personeelstekort. Intussen zaten veel statushouders – die dus in Nederland mogen blijven en werken – met het probleem dat ze ondanks hun kennis en ervaring vanuit hun land van herkomst, niet in Nederland aan de slag konden.
Dus kwam een chirurg van het UMCG met het plan om statushouders te begeleiden naar een baan in de zorg. Hoofdverpleegkundige Magda Ros is sinds de start betrokken bij het project in het UMCG. "Ik was onmiddellijk enthousiast", vertelt ze. Ook zij had te maken met structurele personeelstekorten en de statushouders – of nieuwkomers, zoals Ros ze liever noemt – konden daarbij helpen. Extra handjes en kennis, maar ook een diversere samenstelling van het team. "Dat vind ik van grote meerwaarde."
Nieuwkomers die aan het traject deelnemen, hebben dus al een achtergrond in de zorg. Ze werkten bijvoorbeeld al als verpleegkundige en hebben een diploma dat door Nederland kan worden erkend. Zo ook Ayşe (45) en Aneeq (32), links en rechts op de foto boven het stuk, die al jaren in Turkije en Pakistan in de zorg werkten. Beiden hebben sinds kort hun BIG-registratie op zak en werken nu vast in het ziekenhuis.
Ayşe vluchtte vier jaar geleden om politieke redenen vanuit Turkije naar Nederland. Anderhalf jaar verbleef ze met haar man en twee kinderen in een azc. "Dat was een moeilijke periode", vertelt ze. Maar toen vond ze het gloednieuwe project bij het UMCG. "Ik kreeg veel begeleiding en training." Dat is niet zomaar: waar Nederlandse zorgmedewerkers het examen mogen herkansen, moeten mensen uit het buitenland het examen in één keer halen. "Dankzij de steun van mijn collega's en begeleiders kon ik het traject succesvol afronden."
BIG-registratie
Beroepen als verpleegkundige en arts zijn in Nederland beschermd. Dat betekent dat alleen mensen met de juiste bevoegdheid de beroepen mogen uitvoeren. Om dat te controleren, bestaat het zogenoemde BIG-register, wat staat voor Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg.
Iedereen kan het register raadplegen om te kijken of iemand geregistreerd is. Mensen die in het buitenland hebben gestudeerd en gewerkt, kunnen de beschermde beroepen in Nederland pas uitvoeren als ze hun BIG-registratie halen. Daarvoor moeten ze de Nederlandse taal beheersen, de juiste documenten uit het land van herkomst aanleveren en een examen halen.
Aneeq kwam in 2018 al in Nederland. Hij werkte daarvoor nog op een intensive care in Pakistan. Drie jaar geleden zag zijn vriendin het traject voorbijkomen. "Ze zei: dat lijkt me geschikt voor jou." Niet veel later kon hij aan de slag in het UMCG.
Dat was een behoorlijk intensieve periode, vertelt hij. "Als je net bent begonnen, zijn er veel uitdagingen. Dat ligt vooral aan het taalniveau", zegt Aneeq. "Als je de taal eenmaal goed spreekt, kun je snel je weg vinden en duidelijk maken wat je wel en niet wil, en wat je sterke punten zijn." Ook voor Ayşe was de taal de grootste uitdaging: "Een behandeling of medicatie is in de hele wereld hetzelfde. Maar de communicatie is helemaal anders."
Aan het begin van het traject volgen de deelnemers een drie maanden durende vaktaal-cursus. Ook krijgen ze een cursus over Nederlandse communicatievormen, zegt hoofdverpleegkundige Ros. "Ze moeten in het begin best veel leren over de Nederlandse gezondheidszorg, over hoe wij zorg verlenen en met patiënten en familieleden omgaan, bijvoorbeeld. Of hoe we omgaan met hiërarchie en directe communicatie." Tegen de tijd dat ze aan het bed van een patiënt staan, benadrukt Ros, spreken ze de taal voldoende.
Sinds de start in Groningen zijn 49 statushouders met het traject begonnen. Tijdens het traject werken ze als assistent-verpleegkundigen, die 'onder supervisie volledig meedraaien'. "Het leuke aan deze groep is dat ze natuurlijk al ervaring hebben", stelt Ros, "dus ze dragen gelijk bij aan de verlichting van de werkdruk."
Ook leert Ros nog veel van de nieuwkomers, bijvoorbeeld over hoe sommige zorgprocessen in het buitenland verlopen. "We kijken daardoor soms ook heel anders naar onze eigen organisatie."
Het UMCG zet het traject voorlopig gewoon door. Inmiddels zijn er ook andere ziekenhuizen, met name in het noorden van het land, waar statushouders aan de slag kunnen via het traject.
