China grijpt met nieuwe wet naar macht in Hongkong: 'Mensen geven het vechten op'

"Hongkong wordt compleet anders als deze wet er doorheen is", zegt een 23-jarige activiste uit Hongkong tegen RTL Nieuws. Uit angst voor haar veiligheid wil ze anoniem blijven.

"Peking probeert de Hongkongers het zwijgen op te leggen", twittert de democratische activist Joshua Wong. Volgens democratische parlementsleden betekent deze wet het einde van Hongkong.

Peking heeft vandaag de veiligheidswet aan het Nationaal Volkscongres voorgelegd. De wet maakt buitenlandse inmenging, afscheiding van China en opruiende activiteiten strafbaar. Met deze wet wordt protesteren tegen de regering waarschijnlijk onmogelijk gemaakt.

Illegale activiteiten

Het is een ongekende stap van China om een wet te willen invoeren buiten de regering van Hongkong om. "China laat hiermee heel duidelijk zien dat er grenzen zijn", zegt China-expert Frans-Paul van der Putten van Instituut Clingendael. Volgens hem doet China dit om de aanhoudende onrust in Hongkong in de kiem te smoren.

De Pekinggezinde leider van Hongkong, Carrie Lam, heeft gezegd dat de wet zal helpen bij het 'aanpakken van illegale activiteiten' in de stad.

Speciale status

Hongkong is sinds 1 juli 1997 een speciale bestuurlijke regio van China. Daarvóór hoorde de stad bij het Verenigd Koninkrijk. De afspraak was dat er sinds die overdracht gedurende 50 jaar niet dezelfde wetten zouden gaan gelden als in het communistische China. Hongkong heeft meer vrijheden en zijn eigen bestuur en economische systeem.

"Al vanaf het begin zijn hier spanningen over tussen China en Hongkong", zegt Van der Putten. Want China wil toch zo veel mogelijk controle houden over Hongkong en wil voorkomen dat andere landen er invloed krijgen.

Hevige protesten

De toenemende macht van China leidde vorig jaar al tot hevige protesten, waarbij duizenden mensen gewond raakten. Aan de protesten kwam abrupt een eind door de coronacrisis.

China gebruikt de coronacrisis nu om deze veiligheidswet door te voeren, zegt Van der Putten. "De aandacht is nu afgeleid vanwege de crisis, mensen komen niet meer in grote aantallen bij elkaar in Hongkong." En China wilde een soortgelijke wet al jaren geleden doorvoeren. Die lag al sinds 2003 klaar, maar riep zoveel verzet op dat invoering steeds werd uitgesteld.

In de gevangenis

Veel Hongkongers vrezen dat China de wet zal inzetten om de Chinese veiligheidsdienst in Hongkong te vestigen en daarmee de vrijheden van burgers ernstig zal inperken. "We weten allemaal wat er gebeurt in China. Mensen die hun mening delen, worden gestraft en in de gevangenis gezet", zegt de 23-jarige activiste.

Het is geen onterechte angst, beaamt ook Van der Putten. "Als je in Hongkong protesteerde, kwam je niet direct in de gevangenis en werd je niet uitgeleverd aan China. Met deze wet loop je dat risico straks misschien wel."

'Mijn ergste nachtmerrie'

Activisten roepen nu op tot massale protesten. Vandaag ging een kleine groep demonstranten naar het Chinese consulaat in Hongkong. Maar of het weer tot grote demonstraties komt, is de vraag. Veel leiders van de protesten zijn opgepakt.

"Mensen geven het vechten gewoon op. Dat is mijn ergste nachtmerrie", zegt de jonge activiste uit Hongkong. Veel van haar vrienden en kennissen hebben de strijd al gestaakt en maken plannen om Hongkong te ontvluchten.

Rampzalig voorstel

Groot-Brittannië, Canada en Australië hebben in een gezamenlijke verklaring hun zorgen geuit. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken noemt de stap van China 'desastreus'. "We dringen er bij China op aan om dit rampzalige voorstel te heroverwegen."

Naar verwachting zal het Nationaal Volkscongres op 28 mei over de wet stemmen. Er is weinig twijfel dat die ook zal worden aangenomen.