Verkiezingen VS zijn begonnen: waarom gaan kiezers nu al naar de stembus?
In Amerika zijn de verkiezingen officieel van start gegaan. In een aantal staten mogen mensen vanaf vandaag naar de stembus, om te kiezen tussen de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump of de Democraat Joe Biden. Verslaggever Ruben Leter vertelt waarom er nu al gestemd kan worden.
Huh? Zijn de Amerikaanse verkiezingen niet pas in november?
Klopt. De echte verkiezingsdag is pas op 3 november, maar voor die tijd kan er al gestemd worden. Het Amerikaanse kiessysteem is vrij complex en de regels zijn per staat ook nog eens verschillend. Terwijl sommige staten enkel toestaan dat je op de verkiezingsdag zelf je stem uitbrengt, kan het in andere staten weken van tevoren. Zo kun je in Pennsylvania en Wisconsin vanaf deze week per post stemmen. In Minnesota en South Dakota gaan vandaag de stemlokalen zelfs al open.
Waarom kun je zo vroeg al naar het stemlokaal?
Het idee is dat stemmen zo gemakkelijk mogelijk wordt gemaakt. In Nederland is er altijd een vaste datum waarop je je stem uitbrengt. Maar wat als je die dag een operatie moet ondergaan of aan het werk bent? Om dat te ondervangen kunnen Amerikanen in bepaalde staten al eerder hun stem uitbrengen. Dat komt tijdens de coronacrisis extra goed uit: door vroeg te stemmen verspreiden de autoriteiten de drukte in de stembureaus.
Toch zijn er ook nadelen aan verbonden. Er kan in de aanloop naar de verkiezingen nog ontzettend veel gebeuren. De kandidaten hebben bijvoorbeeld nog niet eens met elkaar gedebatteerd. Wie nu stemt, zit aan die stem vast.
Dat stemmen per post, is dat betrouwbaar?
Er is geen bewijs dat stemmen per post meer fraude veroorzaakt, maar toch is er de afgelopen tijd veel om te doen geweest. President Trump claimt bijvoorbeeld dat stembiljetten massaal naar verkeerde adressen worden gestuurd. Ook zegt hij dat ze kunnen worden ingevuld door iemand anders en dat mensen mogelijk dubbel stemmen. Die claims zijn ongefundeerd. Stemmen per post is volgens experts net zo veilig als een stemlokaal. In sommige staten stemt zelfs vrijwel iedereen per post, zoals in Montana en Washington.
Tegelijkertijd gaat het met de post wel vaker mis. Terwijl een staat als Montana al jaren ervaring heeft, proberen sommige staten nu voor het eerst massaal per post te stemmen. In de voorverkiezingen zagen we dat in sommige staten tot wel twintig procent van de stemmen per post ongeldig werd verklaard.
Dat kwam omdat mensen hun handtekening waren vergeten of het stemformulier niet helemaal goed hadden ingevuld. Door de coronacrisis is de verwachting dat zo’n 100 miljoen mensen per post zullen gaan stemmen, veel meer dan normaal. Genoeg Amerikanen houden hun hart daarom vast.
Lijkt het allemaal soepel te gaan verlopen?
Nou, er wordt nu al gezegd dat we na de verkiezingsdag nog minimaal een week moeten wachten voordat de definitieve winnaar bekend is. In een aantal staten zijn stemmen die eind november per post binnenkomen óók nog geldig.
Veel Republikeinen vertrouwen het stemmen per post niet en gaan daarom liever op de verkiezingsdag zelf naar het stembureau. Dat sentiment wordt ook aangewakkerd door Trump. Democraten vinden het juist onveilig om met z’n allen in de rij te gaan staan op 3 november en brengen daarom liever per post hun stem uit.
Een doemscenario is dat het de dag na de verkiezingen lijkt alsof Trump overtuigend heeft gewonnen, maar dat Biden hem na een week inhaalt met laat binnengekomen stemmen per post. Het is nog maar de vraag of de president die uitslag zal accepteren.