Brexitsoap gaat door: onderhandeling toch verlengd
Het is bijna 4,5 jaar geleden dat de Britten voor een Brexit kozen, maar het land is nog steeds niet van de Europese Unie af. Vandaag leek de dag van de waarheid te worden, maar er is toch besloten om de onderhandelingen langer door te laten gaan.
In heel Europa werd reikhalzend naar vandaag uitgekeken, want onderhandelaars hebben tot deze dag de tijd gekregen om een Brexit-akkoord te sluiten. Maar zoals wel vaker tijdens deze Brexit-onderhandelingen is besloten om de deadline op te schuiven. Vanmorgen stonden beide partijen nog ver uit elkaar, waardoor een Brits vertrek zonder akkoord ('no deal-Brexit') steeds dichterbij leek te komen.
"We hebben besloten de extra mile te nemen", zei de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen in een verklaring namens haar en de Britse premier Boris Johnson. De onderhandelingen worden voortgezet in Brussel.
Anderhalf jaar geleden sprak de Britse premier Boris Johnson nog van een kans van '1 op een miljoen' dat de Britten zonder akkoord uit de EU zouden vertrekken (een 'no deal-Brexit'), maar dat scenario is in de loop van de tijd steeds waarschijnlijker geworden. Johnson heeft al vaker gezegd dat dit mogelijk is, en herhaalde dat vandaag na overleg met zijn kabinet. Zijn land moet zich 'met veel zelfvertrouwen voorbereiden op een no deal', zei hij.
De Britten stapten op 1 februari officieel uit de EU. Sindsdien is er een overgangsperiode waarin ze nog wel de EU-regels volgen, maar die periode eindigt op 31 december. De vrees is dat het economisch slecht uit zal pakken voor beide partijen als er geen duidelijke afspraken zijn gemaakt voor de periode daarna.
Flinke struikelblokken
Er zijn drie belangrijke thema's waar de onderhandelaars maar niet uitkomen: visserij, de concurrentieregels en de toezicht op gemaakte afspraken. Bij die eerste is het de vraag hoeveel Britse en Europese vissers straks uit elkaars water mogen halen. Dat zal ook direct gevolgen hebben voor Nederlandse vissers uit bijvoorbeeld Urk.
Sommige Britse vissers willen graag snel af van hun concurrenten uit het buitenland. Zoals visser Mike, die we eerder dit jaar spraken voor een reportage:
Een 'gelijk speelveld'
Aan de onderhandelingen over visserij lijkt nog wel een mouw te passen, maar nog veel ingewikkelder zijn de onderhandelingen over de concurrentieregels die straks moeten gaan gelden en de toezicht op de gemaakte afspraken. De EU wil voorkomen dat het Verenigd Koninkrijk een oneerlijke handelspositie krijgt, dus is de inzet dat de Britten grotendeels dezelfde regels voor bedrijven volgen als de EU.
Volgens brexiteers heeft het dan geen zin, omdat het juist de bedoeling is dat Britten zelf hun regels gaan bepalen. Datzelfde probleem is er bij het houden van toezicht op de gemaakte afspraken: de vraag is wat er moet gebeuren als een van de partijen zich niet aan die afspraken houdt.
Boris Johnson en Ursula von der Leyen hadden afgelopen woensdag al besloten dat zondag de balans zou worden opgemaakt over de kans van slagen van de onderhandelingen. "Onze onderhandelteams hebben de afgelopen dagen dag en nacht gewerkt. En ondanks de uitputting na bijna een jaar onderhandelen, ondanks het feit dat we keer op keer deadlines hebben gemist, vinden we het verantwoord op dit moment om die extra mijl af te leggen", zei Von der Leyen vandaag.
In haar verklaring zei ze te willen onderzoeken of er ook in dit late stadium nog een akkoord mogelijk is, maar ze noemde nog geen deadline. En ook als de Brexit straks rond is, zijn de EU en het Verenigd Koninkrijk nog lang niet van elkaar af. De twee zijn simpelweg te veel met elkaar verweven op het gebieden als handel, politiek en veiligheid. Mogelijk wordt binnenkort meer duidelijk over hoe de nieuwe relatie tussen beide partijen er ongeveer uit gaat zien.