Weer op zomervakantie met een 'groen certificaat': hoe ziet dat eruit?

1. Wat kan ik precies met zo'n reisbewijs?

In Brussel noemen ze het een 'digital green certificate'. Kun je dit aantonen bij de grens of op het vliegveld, dan mag je dus vrij reizen voor familiebezoek of werk en dus ook op vakantie binnen Europa.

Het digitale reisbewijs is straks geldig in alle 27 landen van de Europese Unie, als al deze landen en ook het Europees Parlement tenminste akkoord gaan met het plan.

2. Moet ik per se gevaccineerd zijn om zo'n groen certificaat te krijgen?

Nee. En dit is een belangrijke voorwaarde die veel landen, waaronder Nederland, vooraf stellen. Zij willen niet dat mensen die nog niet aan de beurt zijn om zich te laten vaccineren, of mensen die niet gevaccineerd willen worden, buitenspel komen te staan.

Er zijn daarom drie manieren waarop je dit reisbewijs kunt krijgen. De eerste is als je bent gevaccineerd met een coronavaccin dat is goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). De tweede is als je onlangs negatief getest bent. Rond het middaguur, als de commissie haar plan bekendmaakt, horen we mogelijk hoe recent die negatieve test precies moet zijn.

Dan is er nog een derde manier. Als je kunt aantonen dat je corona hebt gehad en immuun bent doordat je lichaam genoeg antistoffen heeft aangemaakt, kom je ook in aanmerking om weer vrij te mogen reizen. Over die laatste manier zijn nog de nodige vragen onbeantwoord: hoe weet je zeker dat diegene niet besmettelijk is? En hoe bewijs je dit precies?

3. Hoe ziet zo'n certificaat er eigenlijk uit?

Als het aan de commissie ligt, wordt het een app op je telefoon of een document, dat je kunt uitprinten. In beide gevallen wordt gebruikgemaakt van een QR-code die overal in Europa gescand kan worden. Als deze code dan wordt gescand op bijvoorbeeld Schiphol of bij de Duitse grens, kan worden uitgelezen of die persoon 'groen' is.

In Nederland kan de QR-code onderdeel worden van dezelfde app als de 'coronacheck-app' die minister Hugo de Jonge bij de laatste coronapersconferentie aankondigde voor binnenlands gebruik. Die app moet zorgen voor veilige toegang tot de bioscoop, een concert of museum, en grotere evenementen zoals festivals.

4. Hoe zit het met mijn privacy?

De lidstaten zijn volgens de commissie zelf verantwoordelijk voor de opslag van privégegevens. Als het aan kabinet ligt, ziet bijvoorbeeld degene aan de deur straks bij de coronacheck-app niet of jij wel of niet gevaccineerd bent. Diegene ziet alleen een 'sein veilig' in de vorm van een groen vinkje, aldus De Jonge.

Verschillende politici eisen dat je privacy wat betreft het groene certificaat ook beschermd blijft. Zij willen dat er geen centrale Europese database wordt opgebouwd waarin al je (medische) gegevens komen te staan. Een van hen is Europarlementariër Sophie In 't Veld van D66: "Wij dringen aan op de - in onze ogen - elegantste oplossing van certificaten die alleen uitleesbaar zijn, maar die niet opgeslagen kunnen worden. Zo waarborg je privacy en voorkom je een enorme berg administratie. Het lijkt erop dat de commissie ook die route kiest."

5. Wanneer krijg ik het certificaat en kan ik dan meteen weer op vakantie?

Vandaag komen de Eurocommissarissen eerst bij elkaar voor een vergadering. Na afloop zullen voorzitter Ursula von der Leyen en commissarisen Thierry Breton (Interne Markt) en Didier Reynders (Justitie) het plan presenteren. Dat komt in de vorm van een wetsvoorstel dat vervolgens eerst moet worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de lidstaten.

De verwachting is dat de groene reiscertificaten dan op z'n vroegst halverwege juni beschikbaar zijn en het vrij reizen eindelijk weer op gang kan komen.

'Eerste stap om weer te reizen'

Reisbureaus en touroperators zijn over het algemeen blij met het plan, maar plaatsen direct kanttekeningen. "Wij staan op de banken", zegt Frank Oostdam, voorzitter van ANVR, de vereniging van reisorganisaties. "Want we roepen al maanden dat veilig reizen met zo'n bewijs gewoon kan. Ook kan het voorkomen dat je als vakantieganger straks net als afgelopen vakantieseizoen in iedere regio met andere regels te maken krijgt." 

Volgens de ANVR zijn mensen nu nog terughoudend met boeken. "Zij wachten echt op een signaal dat ze weer veilig op vakantie kunnen. Dus wat ons betreft is het belangrijk dat zo'n certificaat er komt. Maar die moet niet beperkt zijn tot alleen Europa, waarom niet uitbreiden met landen buiten Europa?"  

Ook de Vereniging van Kleinschalige Reisorganisaties noemt de groene certificaten 'een goede ontwikkeling' voor reisorganisaties. "We zijn voor, met de voorwaarde dat dit een tijdelijke oplossing is", zegt een woordvoerder. "Het is een eerste stap om weer te gaan reizen. Mensen zullen voorzichtig blijven."