In Engeland zijn ze over de omikronpiek heen: 'Zware maatregelen zijn onnodig'

Britse zorgmedewerkers hielden afgelopen kerst hun hart vast. Door de veel besmettelijkere omikronvariant schoot het aantal besmettingen pijlsnel omhoog. Ondanks de vrees voor een onhoudbare situatie in de zorg kwam er geen lockdown. Het gewone leven moest van de Britse overheid doorgaan.

Een kleine maand later blijken de Britten de omikron-storm goed te hebben doorstaan. Zo kwam het aantal ziekenhuisopnames lang niet in de buurt van de hoogste piek deze coronacrisis. Sterker nog, het aantal nieuwe opnames loopt, net als het aantal mensen dat in het Verenigd Koninkrijk op de ic ligt, terug. Zo is te zien op onderstaande grafiek.

Gewaagd experiment

Volgens medisch experts is het Verenigd Koninkrijk daarmee over de piek van deze coronagolf heen. De honderdduizenden besmettingen van de afgelopen weken, gecombineerd met het hoge aantal vaccinaties en boosterprikken, zorgt voor een betere bescherming tegen het virus. In Engeland heeft 97 procent nu antistoffen, zo becijfert het Britse gezondheidsministerie.

Professor Jeroen van der Hilst, internist-infectioloog in het Jessa Ziekenhuis in het Belgische Hasselt, noemt het Verenigd Koninkrijk hét voorbeeld dat zware maatregelen vanwege omikron onnodig zijn. "De Britten hielden zonder enige maatregel te hanteren een gewaagd experiment, toch is het aantal ic-patiënten niet toegenomen."

Van der Hilst verbaast zich over de Nederlandse voorzichtigheid. "Er wordt steeds gewaarschuwd dat de druk op de ic's met de vele besmettingen toe zal nemen. Maar in Engeland zie je gewoon het tegenovergestelde gebeuren. Daar worden het er met de dag minder terwijl in de Nederlandse gedachte juist nu een ongekende piek zou moeten zijn."

Lockdown blijft

De Nederlandse minister van Volksgezondheid, Ernst Kuipers, blijft bezorgd over de omikronvariant. Hij liet daarom eerder deze week weten over meer data te willen beschikken voordat er grote beslissingen kunnen worden gemaakt. Voor die tijd blijft de lockdown, ondanks een aantal versoepelingen, in Nederland gehandhaafd. 

Jeroen van der Hilst vindt het onbegrijpelijk. Volgens hem is er data genoeg en laten landen als Zuid-Afrika, Denemarken en Engeland zien dat omikron geen crisissituaties oplevert. "Als je nu nog vasthoudt aan een lockdown bedrijf je geen wetenschap meer", vertelt de infectioloog. "Vergelijk de ic-bezetting van Nederland en België. De daling gaat er net zo hard, alleen is hier alles wel gewoon open."

Impact

Nu de omikronvariant langer onder ons is, komen er ook steeds meer onderzoeken naar de effecten van de variant naar boven. Zo was er dinsdag een onderzoek uit Californië waarin de impact van de deltavariant met de omikronvariant wordt vergeleken. Daaruit zou blijken dat de kans om met omikron in het ziekenhuis te belanden ruim 50 procent kleiner is dan met delta. En voor de mensen die werden opgenomen bleek de opnameduur bij omikron 70 procent korter.

Het gaat om een voorpublicatie die nog door andere onderzoekers moet worden getoetst, maar Van der Hilst noemt het rapport 'de doodsteek voor de lockdown'. "Als het OMT en het kabinet naar de eerdere Zuid-Afrikaanse data hadden gekeken was die sowieso niet nodig geweest", aldus Van der Hilst. "Maar nu lijken ze steeds meer in hun eigen gelijk te willen blijven hangen."

Boosterprik

Hoogleraar geneeskunde Marcel Levi vindt dat de huidige lockdown niet een verkeerde beslissing was. "Verplaats je even in de schoenen van de mensen die de beslissingen nemen", vertelt hij aan de telefoon. "Het was in december echt niet 100 procent zeker dat omikron mee zou vallen. Maar nog belangrijker was dat helemaal niemand in Nederland een boosterprik had gekregen."  

Die twee zaken zijn nu omgedraaid en dus is ook Levi groot voorstander van versoepelingen. Al moeten die volgens hem wel in stapjes komen. "We hebben wel geleerd dat we niet alles in één keer los moeten laten. Dat werd de eerdere keren een totale ramp. Het kabinet doet er goed aan nu een routemap te schetsen zodat iedereen weet wat ze de komende tijd te wachten staat."

Duidelijkheid en versoepelingen is waar ondernemers naar snakken. Na een wekenlange sluiting openen sommigen uit wanhoop en noodzaak nu al de deuren:

In Denemarken en het Verenigd Koninkrijk geen zorgen maar optimisme. "Ik had zojuist nog contact met collega's in Engeland die de allerlaatste cijfers hebben. Ze zien de ziekenhuisopnames de afgelopen dagen heel snel dalen. Ik deel daardoor het gevoel dat het steeds meer op een gewone griep gaat lijken. Sommige mensen krijgen er veel last van maar de toestanden op ic's van in het begin zien we niet meer."

Noodtoestand

Levi onderschrijft daarbij wel het belang van de vaccinaties en de boostercampagne. Want dat het heel anders kan, blijkt wel in de Verenigde Staten. Daar werden woensdag ruim 850.000 besmettingen vastgesteld. Het zorgt in het hele land voor problemen.

Zo riep de staat New Jersey de noodtoestand uit vanwege de penibele situatie in de ziekenhuizen. Die kunnen de grote instroom aan patiënten niet aan vanwege een groot te kort aan personeel. Verpleegkundigen zijn zelf ziek of overwerkt.

Volgens Amerika-verslaggever Sophie van der Meer gaan de zorgen vooral uit naar staten en steden met een erg lage vaccinatiegraad. "De bekende viroloog Fauci en andere kopstukken blijven hameren op het belang van vaccineren", legt Van der Meer uit. "Ze zeggen: vrijwel iedereen gaat te maken krijgen met omikron. Maar als je gevaccineerd bent, ben je beschermd tegen dood en ernstige ziekte."

De Amerikaanse gezondheidsdienst CDC voorspelt voor volgende maand 62.000 coronadoden. Die schrijft de CDC nog wel toe aan de deltavariant. "President Biden is op dit moment niet bezig met strengere maatregelen", vertelt Van der Meer. "Zijn inzet is het opkrikken van de vaccinatiegraad, betere mondkapjes promoten en het testen zo breed mogelijk toegankelijk maken. Al merk ik dat de mensen hier uit zichzelf ook een stuk voorzichtiger worden."