Elon Musk is tiran voor personeel: 'Zijn werkwijze is antiek'

Elon Musk stuurde gisteren het personeel van Twitter een memo: of het personeel moet 'extreme hardcore' zijn en lange intense dagen willen maken, of de medewerkers verliezen hun baan. "Alleen uitzonderlijke prestaties zullen een voldoende opleveren", schreef hij.

Musk heeft eerder al de helft van het Twitter-personeel ontslagen. Ook de leiding van het bedrijf ging eruit. Verder werd het thuiswerkbeleid afgeschaft.

"Er zijn 100.000 redenen waarom dit theoretisch gezien niet zou moeten werken", zegt arbeidspsycholoog van Universiteit Utrecht Toon Taris. Hij schreef onder meer een boek over de geschiedenis van werken. Taris windt er geen doekjes om: "De werkwijze van Musk is echt antiek."

"Musk werkt zelf keihard en heeft daarmee grote successen. En dat projecteert hij op anderen; zijn personeel moet ook hard werken. Ik zie er gebrek aan empathie in."

Omstreden

Onomstreden is de lijn van de miljardair zeker niet. Medewerkers van Twitter buitelen over elkaar om hun onvrede te uiten. Ook personeel van een van Musks andere bedrijven, SpaceX, deed een boekje open over de harde zakenman.

Het idee dat mensen alleen goed werk doen als ze aanwezig zijn op de werkvloer is 'een manier van redeneren van 50 jaar terug', zegt de onderzoeker. "Musk wil controleren, zien wat mensen doen." Maar het gaat er wat Taris betreft om wat mensen leveren, niet hoe ze tot dat resultaat zijn gekomen. 

Daarbij heeft prestatiegericht aansturen überhaupt weinig zin: "Als personeel excellent moet presteren worden ze onzeker over hun arbeidsplaats. Het effect is dat mensen stress krijgen en ontevreden worden. Daardoor gaan ze minder geconcentreerd werken en juist minder presteren."

Geld tegenover goede prestaties zetten werkt bijvoorbeeld ook averechts. Je zorgt er dan onder meer voor dat mensen alleen de prestaties gaan leveren waar ze voor worden beloond, weet de hoogleraar.

"Andere dingen worden dan verwaarloosd, zoals innovaties", legt Taris uit. "Juist voor een bedrijf als Twitter lijkt innovatie me heel belangrijk." Bovendien: "Elk innovatief idee ontstaat door creativiteit." En creativiteit ontstaat doorgaans niet onder hoge druk van de baas of door een financiële prikkel.

Van creatieve broedplaats naar log bedrijf

Dat juist het personeel van Twitter onder hoge druk wordt gezet wringt, zegt techjournalist van Bright Floris Poort. "Twitter is juist in vrijheid en zonder druk ontstaan", legt Poort uit.

"Twitter veranderde zeker in de beginjaren heel snel. Niet zoals het nu gaat, omdat één man de scepter zwaait, maar juist omdat gebruikers zelf allemaal ideeën hadden."

Zo werden de eerste Twitter-apps gemaakt door derden en werden nieuwe functies zoals de hashtag en de retweet bedacht door gebruikers.

"Twitter was voor de komst van Musk eigenlijk al vastgelopen", zegt Poort, "het werd veel te groot en te log. Nieuwe ideeën moesten over veel te veel schijven, er kwam allemaal weinig van."

"Dat onderkent Musk maar de oplossing lijkt door te schieten. Van buitenaf oogt het in ieder geval erg lelijk maar misschien blijkt dit straks de opschudding die het bedrijf nodig had."

Hoewel de meeste bedrijven momenteel veel aandacht besteden aan een moderne manier van werken, kan de houding van Musk toch een kentering betekenen. Elon Musk is door zijn succes volgens onderzoeker Taris voor veel ondernemers een rolmodel.

Ondernemers kijken met interesse mee

Taris: "Het kan dus zijn dat andere ondernemers denken: misschien moet ik ook mensen vragen vaker naar kantoor te komen. Ik weet zeker dat in Nederland met interesse naar zijn handelen wordt gekeken."

Of het ook echt zo ver komt, is afwachten. "Ik ben heel benieuwd of de harde lijn van Musk succes heeft", besluit Taris. "En als dat zo is, moet ik mijn boek gaan herschrijven."

Elon Musk en Twitter, de belangrijkste gebeurtenissen op een rij

• 4 april 2022: Elon Musk koopt 9,2 procent van de aandelen van Twitter en is daarmee in een klap de grootste aandeelhouder. Het zorgde direct voor onrust onder medewerkers.
• 14 april 2022: Elon Musk wil Twitter kopen en biedt ruim 40 miljard voor het bedrijf.
• 25 april 2022: Na flink wat gesteggel met onder meer aandeelhouders komt de deal tussen Twitter en Musk rond. De directie gaat akkoord met het overnamebod.
• 3 mei 2022: Musk zet de overname van Twitter op pauze. De reden zet hij in een tweet: er is volgens hem onduidelijkheid over het aantal nepaccounts op het platform.
• 8 juli 2022: Musk zegt de overname te stoppen, Twitter kondigt juridische stappen aan om Musk aan de deal te houden.
• 13 september 2022: De rechtszaak over de deal moet nog beginnen, maar de aandeelhouders keuren de overname toch goed.
• 4 oktober 2022: Musk zegt Twitter toch te willen overnemen. De rechtszaak is van de baan. De top van het bedrijf wordt ontslagen.
• 4 november 2022: massaontslag: Elon Musk stuurt duizenden medewerkers van Twitter weg.

Volg alle ontwikkelingen rondom Elon Musk en Twitter hier.