Rutte vindt in Italië nieuwe vriend bij aanpak migratievraagstuk
Een nieuwe vriendschap lijkt geboren: die tussen premier Rutte en de Italiaanse premier Giorgia Meloni. Rutte ging deze week op bezoek in Rome en de twee lijken het goed met elkaar te kunnen vinden. Italië en Nederland zijn het politiek gezien lang niet altijd met elkaar eens, zoals op het gebied van migratie. Maar nu zetten ze zich samen in om het aantal migranten in Europa terug te dringen.
Er was een kus, zoals te zien op de foto bovenaan dit artikel. Ook een bosje bloemen van Rutte voor Meloni, omdat hij haar op Internationale Vrouwendag bezocht. En zelfs nog meer, zoals glimlachjes over en weer, blije gezichten en vriendelijke handdrukken.
Alles bij elkaar genomen lijkt het alsof Nederland en Italië betere vrienden zijn dan ze ooit zijn geweest. In de Italiaanse media wordt gezegd dat de banden tussen de twee landen zijn versterkt. Ze schrijven veel over de ontmoeting tussen Meloni en de 'zuinige' Rutte.
Stroeve verhouding
Dat is een verwijzing naar mindere tijden, als het gaat over de verhoudingen tussen Nederland en Italië. In de recente geschiedenis wilde het namelijk nog wel eens schuren. Op economisch gebied bijvoorbeeld. De Nederlandse zuinigheid die niet altijd stond te springen om de Italianen uit de financiële brand te helpen. Bijvoorbeeld aan het begin van de coronacrisis, toen Italië hard werd geraakt door het virus en hulp uit Nederland volgens de Italianen te veel uitbleef.
En ook op het gebied van migratie zijn er lang grote verschillen geweest. Nederland heeft lang geroepen dat migranten volgens het Dublin-akkoord moeten worden opgevangen, oftewel in het eerste EU-land waar ze aankomen. Om vervolgens te worden herverdeeld over Europa. Maar dat gebeurt niet of te weinig en dat is tegen het zere been van Italië.
'Zoveel eensgezindheid'
Maar nu lijkt er dus sprake van een verzoening. "En dat is wel verrassend", zegt Italië-correspondent Anouk Boone. "De harmonie van nu is nieuw. Zoveel eensgezindheid, een stralende Rutte en Meloni en complimenten over en weer. Zo noemde Rutte Meloni 'constructief' en 'pragmatisch' en zei hij haar te waarderen."
Die veranderende houding is het resultaat van een compromis dat beide landen hebben gesloten op het gebied van migratie. Beide premiers zijn ervan overtuigd dat migranten moeten worden tegengehouden, nog voor ze de oversteek maken over de Middellandse Zee naar Italië. Zo kunnen ze mensensmokkelaars dwarszitten.
"Meloni en Rutte hebben gesproken over een Afrikadeal", zegt correspondent Boone. "Zoals de Europese Unie een jaar of acht geleden ook een deal met Turkije sloot. In ruil voor geld hielden de Turken vluchtelingen tegen en werden ze opgevangen in Turkije zelf. Meloni en Rutte willen een soortgelijke deal sluiten met Noord-Afrikaanse landen, zodat die hetzelfde doen." De premiers zouden zelfs samen naar het gebied willen reizen om de deal te sluiten.
Noord-Europese bondgenoot komt Italië goed uit
"Meloni is altijd voor een harde lijn geweest als het gaat om migratie. Daar heeft ze zich niet altijd geliefd mee gemaakt. Afgelopen november had ze er zelfs nog ruzie om met Frankrijk. Dat ze nu een bondgenoot lijkt te hebben gevonden, is voor Meloni heel belangrijk", zegt Boone. "En al helemaal een Noord-Europese bondgenoot, een land dat niet zoals Italië een aankomstland voor migranten is."
Het woord bondgenoot wordt dan ook al volop gebruikt om de opgefriste relatie tussen de twee landen te duiden. Rutte zelf zei dat 'de rest van Europa nog moet bijkomen van het bondgenootschap'. Onze premier is zelfs de eerste minister-president die Meloni in Italië bezoekt.
"Meloni wil haar impact in Europa vergroten, want ze is ervan overtuigd dat het migrantenvraagstuk op Europees niveau moet worden opgelost. Ze heeft altijd gezegd haar stem in Europa luider te willen laten klinken en met Nederland achter zich, heeft ze die mogelijkheid meer", zegt Boone.
Rutte zoekt Italië op
"Bovendien kan Meloni laten zien dat ze serieus wordt genomen, ondanks de scepsis die er rond haar persoon is geweest", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "De betere banden zag je ook al bij de EU-top over migratie, afgelopen februari. Rutte zocht Italië toen ook al heel bewust op."
Scepsis over Meloni
Giorgia Meloni won afgelopen september de nationale verkiezingen in Italië. Ze wordt door velen gezien als extreemrechts, vooral vanwege haar harde lijn als het gaat over migratie. Haar partij Fratelli d'Italia (Broeders van Italië) heeft fascistische wortels. En dus werd er met enige scepsis naar Meloni gekeken.
Maar de afgelopen zes maanden heeft ze weinig beleid uitgevoerd dat kan worden bestempeld als extreemrechts. "Ze wijkt ook niet rigoureus af van de lijn die haar voorganger Mario Draghi volgde", zegt correspondent Anouk Boone.
"Meloni weet dat ze Europa nodig heeft om te kunnen regeren. Want vanuit Europa gaat er geld richting Italië. Als Meloni te extreem beleid zou uitvoeren, zet Europa de geldkraan dicht. Dat zou Italië pijn doen, het gaat namelijk om meer dan 200 miljard euro. En dus weet Meloni dat ze binnen de lijntjes moet blijven kleuren."
Komt ook Rutte goed uit
Want ook voor Rutte is een goede verstandhouding met Italië belangrijk. "Rutte heeft Europese steun nodig. Hij kan hiermee laten zien dat hij iets probeert te bereiken. Hij heeft aan de VVD-achterban namelijk beloofd om migratie terug te dringen. Om dat te doen, zet hij zijn ervaring in Europa in", zegt Lambie. "Zeker zo vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen komt het hem niet slecht uit dat hij in Europa hard bezig is."
Maar, zegt Lambie: "Ondanks dat we hier twee welwillende leiders zien als het gaat om het terugdringen van migratie, blijft de vraag hoeveel het concreet oplevert. Want al jaren worden landen het niet eens en worden oude afspraken niet uitgevoerd. Of de Afrikadeal er echt komt, is dus nog maar zeer de vraag."