Alle ogen nu gericht op Kamala Harris: kan zij Trump wél verslaan?

Waar Harris de afgelopen weken een standvastig verdedigende houding innam omtrent haar president, leek haar eigen focus afgelopen week te verschuiven. "Geloven we in de vrijheid?" vroeg ze op een campagne-evenement. "Want daar gaat het nu om."

Vervanger van de president

De vicepresident is er om het van de president over te nemen als die zijn taken niet kan uitvoeren. Hoewel dat weinig voorkomt, gebeurt het wel. "Harris is drie jaar geleden heel even waarnemend president geweest, toen Biden een operatie moest ondergaan", zegt VS-correspondent Erik Mouthaan, die in deze video uitlegt waar de vicepresident voor staat:

De functie van vicepresident wordt vaak gezien als opstapje naar het presidentschap – zo was Joe Biden ook vicepresident van Barack Obama. Kamala Harris die president wordt: dat is daarom verre van ondenkbaar. "Het zou historisch zijn", zegt Mouthaan. "Harris zou de eerste vrouw én de eerste vrouw van kleur zijn die intrek zou nemen in het Witte Huis."

Land van kansen

Harris schreef al geschiedenis toen ze in 2020 de eerste vrouwelijke vicepresident van kleur werd. "Ik ben dan wel de eerste vrouw in deze functie, maar zeker niet de laatste", zei ze bij haar overwinningsspeech. "Elk klein meisje dat vanavond kijkt, kan zien dat dit een land van kansen is."

Ze doet het goed onder jonge, vrouwelijke en niet-witte kiezers: ze vervult een voorbeeldrol voor mensen die niet vaak politici zien die op hen lijken. Maar het werkt niet uitsluitend in haar voordeel. "Zoals bleek in 2016 toen Hillary Clinton het opnam tegen Trump, willen veel mensen in conservatieve staten niet op een vrouw stemmen", zegt Mouthaan. "Laat staan op een vrouw van kleur."

Harris was de afgelopen jaren niet heel zichtbaar, maar dat veranderde nadat in 2022 het landelijk recht op abortus werd geschrapt door het Hooggerechtshof. Trump had aan dat hof zeer conservatieve rechters benoemd met als doel abortus in te perken. 

Recht op abortus

Harris ging daar fel tegenin. Ze voerde actief campagne vóór het recht op abortus en omschreef het sluiten van abortusklinieken in veel conservatieve staten als 'gezondheidszorgcrisis'. "Deze klinieken doen uitstrijkjes, borstkankerscans, HIV-scans", zei ze onlangs in een tv-interview. "In staten waar ze abortus hebben verboden, sluiten deze klinieken. Dat betekent een afname in essentiële gezondheidszorg voor heel veel mensen."

Harris weet hiermee veel progressieve Amerikanen voor zich te winnen, maar wordt daarin structureel aangevallen door Trump, die regelmatig onterecht beweert dat de Democraten 'wetten willen doorduwen om baby's nog na de geboorte te kunnen aborteren'. Toch tonen de peilingen aan dat de Democratische partij het goed doet op het onderwerp abortus.

De 59-jarige Harris begon haar carrière in de rechtszaal, in haar thuisstaat Californië. Ze was openbaar aanklager voor verschillende districten en werkte zich op tot hoogste openbaar aanklager van Californië. Hoog op haar agenda stond het verminderen van recidive, door het aanpakken van spijbelen onder risicojeugd, en door middel van begeleide re-integratie in plaats van gevangenisstraffen.

Rechtszaal verruild voor politiek

In 2014 trouwde ze met Doug Emhoff, die tegenwoordig de titel 'second gentleman' draagt, in navolging van het feit dat de vrouw van de president 'first lady' wordt genoemd. Ze verruilde de rechtszaal voor de politiek en nam plaats in de Senaat namens de staat Californië, waar staatsburgerschap voor immigranten die als kind al naar Amerika zijn gekomen een van haar kernonderwerpen was.

Donald Trump zet haar al jaren weg als extreemlinks en niet daadkrachtig, iemand die criminelen niet weet aan te pakken. "Weet je wie er nog linkser is dan gekke Bernie [Sanders]?" vroeg hij op een rally tijdens zijn vorige campagne. "Kamala, Kamala, Kamala." Daarbij sprak hij haar naam verkeerd uit – een gewoonte die hij de afgelopen jaren niet is verleerd. "De klemtoon ligt op de eerste lettergreep, en het is een korte 'a', zoals in 'kam'", legt Mouthaan uit. "Veel Democraten vinden het respectloos en zelfs discriminerend dat Republikeinen haar naam consequent verkeerd uitspreken."

Ook in haar eigen partij ontvangt Harris niet enkel lof. Vroeg in haar vicepresidentschap kreeg ze de taak om diplomatieke gesprekken te leiden die immigratie uit Midden-Amerika moeten reguleren. "Kom niet", zei ze tegen potentiële migranten in Guatemala, maar dat is een uitspraak die haaks staat op Bidens campagnebelofte om het systeem voor asielaanvragen te verbeteren. In de jaren die volgden, stroomden miljoenen immigranten de grens over zonder de juiste papieren, waarop de regering-Biden hen toestond dat ze een asielprocedure in de VS mochten afwachten. Trump noemde het 'een invasie' waar Harris voor verantwoordelijk zou zijn.

Minder zichtbaar

De jaren daarna was Harris veel minder zichtbaar dan tijdens de campagne van 2020. "De rol die veel mensen voor haar zagen weggelegd, als helft van een duo met de president, zoals Biden zelf die rol vervulde toen hij vicepresident was onder Barack Obama, heeft ze eigenlijk niet gekregen", zegt Mouthaan.

Ondertussen drijft Trump zelf de spot met Harris via memes waarin onhandige uitspraken worden uitvergroot – ook in zijn strijd tegen Biden een van zijn favoriete wapens. In een filmpje, uitgelekt kort na het 'rampdebat' tegen Biden, zegt hij dat Biden "ermee stopt, en dat betekent dat we het opnemen tegen Kamala. Dat is beter. Zij is zo slecht. Echt dieptriest."

Klaar voor de strijd

Harris is klaar om de strijd aan te gaan met Trump. "Donald Trump heeft openlijk gezegd dat hij, als hij herkozen wordt, een dictator zal zijn vanaf dag één", zei ze onlangs. "Hij wil vredige demonstranten oppakken en het land uitzetten. En hij wil de grondwet van de Verenigde Staten afschaffen." Aan haar zeer waarschijnlijk nu de taak om hem te verslaan.