Hoe de druk op Joe Biden hem te veel werd: zijn laatste dagen als kandidaat

Niet tijdens een gedragen toespraak voor aanhangers, ook niet op televisie voor het oog van de natie, maar met een brief op sociale media – zo maakte de Amerikaanse president Joe Biden gisteren bekend zich niet opnieuw kandidaat te stellen voor het presidentschap.

Het was een veelzeggend klein gebaar, zeker voor een man die zich wekenlang met hand en tand verzette tegen het steeds grotere koor aan stemmen dat hem opriep zijn ambitie op te geven. Biden maakte het nieuws ook niet bekend vanuit het Witte Huis, maar vanuit zijn privéwoning aan het strand in Rehoboth Beach, in de staat Delaware, waar hij herstelt van een covid-besmetting.

Een halve eeuw verpulverd in 24 dagen

Het verzet van Joe Biden duurde, sinds zijn zwakke optreden van eind juni in het veelbesproken debat met Trump, 24 dagen. De 81-jarige president kwam daar warrig over en oogde oud en broos – zowel geestelijk als fysiek. Daarna toonde hij zich strijdbaar, maar bleef ook fouten maken. Zo noemde hij zijn vicepresident Kamala Harris 'Trump' en zei hij 'president Poetin' toen hij de Oekraïense president Zelensky bedoelde. Gisteren zag hij het kansloze van zijn missie alsnog in.

Volgens een uitgebreide analyse van CNN rekende de president in zijn laatste dagen als kandidaat alleen nog op de steun van een kleine groep vertrouwelingen en familieleden, onder wie zijn vrouw Jill. "Hij trok zich noodgedwongen terug in Delaware", schrijft de zender, "waar hij in de laatste anderhalve dag tot zijn besluit kwam en eindelijk inzag dat een man, die meer dan een halve eeuw trouw was geweest aan de Democratische Partij, nu als een risico op het stembiljet werd gezien."

Over de paniek in de Democratische Partij maakten we deze video:

De druk kwam van alle kanten. Het begon met de kiezers die het debat hadden gezien. Al snel sloten zich Democratische politici aan, gevolgd door een hoger echelon van gouverneurs en senators. Ook beroemdheden als filmster George Clooney deden een duit in het zakje. Invloedrijke geldschieters pauzeerden hun donaties. Partijprominenten als Nancy Pelosi en Barack Obama, onder wiens presidentschap Biden nog vicepresident was geweest, zouden hem achter de schermen hebben gevraagd de race op te geven.

CNN omschrijft dit proces als een steen die van een berg rolt en niet meer te stoppen valt.

Beslissing in weekend gevallen

Afgelopen woensdag zei Biden nog zich alleen terug te zullen trekken als een arts hem zou vertellen dat het niet meer verantwoord was. Ironisch genoeg bleek later die dag dat de president covid onder de leden had. Diezelfde dag trok hij zich terug in zijn woning in Delawara, waar hij nu nog steeds is.

Vrijdag liet Biden nog weten na het weekend zijn campagne te zullen hervatten. Met die boodschap stuurde hij ook zijn campagneleider O'Malley Dillon naar de talkshow Morning Joe van zender MSNBC: Biden zou 'absoluut in de race blijven'.

Maar de zender citeert een 'senior campagneadviseur' die zegt dat de beslissing 'in de laatste 48 uur' werd genomen, vooral op zaterdag en zondag.

Biden zou advies hebben ingewonnen bij enkele topadviseurs uit zijn persoonlijke kring, met name Mike Donilon en Steve Ricchetti. Op zaterdagavond zou hij voor het eerst serieus hebben overwogen zich terug te trekken. Zijn adviseurs begonnen alvast aan de brief, voor het geval dat. Zondag hakte hij de knoop door.

De president liet zich uiteindelijk overtuigen door 'data', zeggen ingewijden tegen CNN. Voor een deel worden hiermee de politieke peilingen onder kiezers bedoeld. Daaruit bleek dat een overwinning op Trump voor Biden 'een kansloze missie' en 'zo goed als onmogelijk' was geworden, met name in de cruciale 'swing states'. Dat zijn staten die soms Democratisch en dan weer Republikeins stemmen. Deze kunnen door beide kandidaten gewonnen worden, maar je hebt er meerdere nodig om president te worden.

Familie en Kamala Harris geïnformeerd

Daarnaast verloor de president in hoog tempo de steun van partijgenoten. Hij besloot 'niet langer een blok aan het been' van de Democratische verkiezingsrace te zijn. Het team achter Biden benadrukte dat zijn (vermeend broze) gezondheid niet de reden voor zijn terugtrekking is.

De avond voordat hij zijn besluit wereldkundig maakte, riep de president zijn familie bijeen, zoals hij tijdens zijn leven vaker deed voordat hij een belangrijke beslissing bekendmaakte. Sommige familieleden bracht hij telefonisch op de hoogte. De volgende ochtend arriveerden zijn dochter Ashley en schoonzoon Howard bij het strandhuis van de Bidens.

De groep mensen die uiteindelijk van tevoren op de hoogte was gebracht, was 'zeer klein', volgens een bron dicht bij Biden. De meeste medewerkers en vertrouwelingen hoorden het pas enkele minuten voordat de brief online verscheen. Kamala Harris, zijn vicepresident (en als het aan Biden ligt de nieuwe presidentskandidaat) kreeg het nieuws zondagochtend te horen.

Wie zij is, zie je in deze video: