Vanavond nieuwe kans om komeet te zien: 'Wel geluk hebben met timing'

"Het beste moment om hem vanavond te zien is ongeveer een uurtje na zonsondergang", zegt meteoroloog en 'stormchaser' Wouter van Bernebeek. "Dus grofweg tussen 20.00 en 21.00 uur, wanneer het licht aan de horizon zwakker wordt. En dan moet je naar het westen kijken."

Van Bernebeek legde de komeet gisteren zelf vast bij de Waalbrug in Nijmegen. "Ik vond hem spectaculair, hij is heel helder en heeft bovendien een prachtige lange lichtstaart. Afgelopen weekend was ik naar Duitsland om hem te fotograferen, maar daar was hij niet zo mooi als gisteren."

Lees door onder foto en kader:

Hoe fotografeer je de komeet?

Vanwege lichtvervuiling in Nederland is het erg lastig de komeet zonder kunstgreep helder in beeld te krijgen, legt Van Bernebeek uit. Hij lost dat op met een dubbelopname: twee foto's van hetzelfde tafereel, gemaakt binnen ongeveer 20 seconden.

"Eerst maak ik een foto van de voorgrond, met lichtgevoeligheid iso200 en een sluitertijd van 2 seconden. Meteen daarna maak ik met iso400 en een sluitertijd van 10 seconden een foto van de lucht. Die twee beelden combineer je tot één beeld. Als je één foto zou maken met hoge belichting, is de voorgrond overbelicht."

Wie foto's wil maken met een smartphone, krijgt van Van Bernebeek twee tips: zet camera op de nachtstand, én zoek een donkere plek op waar de lichtvervuiling laag is. "Die nachtstand maakt automatisch foto's met een sluitertijd van ongeveer 4 of 5 seconden. Je moet de camera daarom wel stabiel neerzetten en bij voorkeur niet in je hand houden."

Wie vanavond een nieuwe poging onderneemt om Tsuchinshan-ATLAS zelf aan de hemel te bekijken, heeft weer een goede kans hem met het blote oog te kunnen zien. Al moet je volgens meteoroloog Marjon de Hond van Buienradar wél een beetje geluk hebben - of geduld. "Er trekt vanavond namelijk sluierbewolking over het land. Het kan zijn dat er net op het goede moment op jouw locatie zo'n sliert in de lucht hangt. Je moet dus een beetje geluk hebben met de timing."

Hoe de komeet gisteren op 'slechts' 70 miljoen kilometer langs de aarde scheerde, zie je in deze video:

Veel mensen hebben afgelopen nacht de komeet gezien en gefotografeerd. 'Prachtig', 'schitterend', 'zo mooi', lees je op social media. Wat fascineert ons eigenlijk zo aan de komeet? Volgens sterrenkundige Lucas Ellerbroek zit hem dat in het onvoorspelbare van het gevaarte. "De sterrenhemel is over het algemeen vrij voorspelbaar. En dan komt er opeens zo'n enorme klont van ijs, stof en steengruis met een gigantische lichtstaart door het zonnestelsel gevlogen. Het laat zien dat de sterrenhemel je af en toe kan verrassen met iets bijzonders. Dat maakt het een bijzondere en opvallende gebeurtenis die we toch even zelf willen zien."

Vuile ijsbal

Die lichtstaart wordt zichtbaar omdat de komeet in de buurt van de zon opwarmt, legt Ellerbroek uit. "In zijn baan door de ruimte zit hij in koude gebieden, in een soort diepvries. Nu smelt die vuile ijsbal, waardoor hij stof, gruis en allerlei moleculen verliest. Dat zien wij als een lichtgevende staart."

De komeet is niet alleen interessant voor (amateur)fotografen, maar hij is ook wetenschappelijk interessant voor professionele astronomen zoals Ellerbroek. Hij zegt dat het unieke bezoek - Tsuchinshan-ATLAS komt slechts eens in de 80.000 jaar langs de aarde - ons veel kan leren over 'de bouwstenen en ontstaansgeschiedenis van ons zonnestelsel'.

Volgens de sterrenkundige is de komeet 'een legosteentje uit de bouwdoos van het zonnestelsel'. Ruim vier miljard jaar geleden ontstond de aarde door een samenklontering van vele van zulke lichamen in de ruimte. Nu zo'n bouwsteentje afzonderlijk voorbijkomt, kunnen we iets leren over het ontstaan van de planeten.

Het geschiedenisboek gaat open

"Aan de kleuren in de lichtstaart kunnen we zien hoe de samenstelling van de moleculen is", zegt Ellerbroek. "Zo zie je bijvoorbeeld of er veel of weinig koolstof aanwezig is. Op aarde hebben we veel koolstof, een belangrijke voorwaarde voor leven. Op andere planeten is er juist heel weinig. Hoe komt het nou dat de kaarten zo geschud zijn? Door deze komeet komen we weer iets dichter bij een antwoord. Het is onderdeel van het hele ontstaansverhaal. Het geschiedenisboek gaat eventjes open."

Volgens meteoroloog Wouter van Bernebeek moeten geïnteresseerden nu niet meer al te lang wachten. "Het is nog even afwachten hoe we hem de komende dagen kunnen zien, maar vanavond zou het zeker nog moeten lukken - als de bewolking tenminste geen roet in het eten gooit. Hij wordt nu elke dag iets minder fel, want hij beweegt snel van de aarde weg. Hoe langer het duurt, hoe meer je hulpmiddelen als een telescoop, een verrekijker of een camera nodig zal hebben."