Europa wacht gespannen af: hoe kritisch is Rubio bij eerste NAVO-optreden?
Bij een NAVO-top in Brussel zijn de ogen vandaag en morgen gericht op Marco Rubio, de Amerikaanse buitenlandminister. Hij is voor het eerst bij een vergadering van het bondgenootschap. "Er wordt rekening gehouden met een harde Amerikaanse boodschap van Rubio", zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers.
De NAVO-top in Brussel vandaag en morgen is een voorbereiding op de top die eind juni in Den Haag plaatsvindt. De oorlog in Oekraïne en Europese defensiebestedingen staan hoog op de agenda.
Kritische toon
De grote vraag is hoe de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken zich op gaat stellen, zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers. "Hij heeft zich herhaaldelijk kritisch uitgelaten over Europa. Blijft hij net zo hard van toon, of is hij vandaag gematigder? Dat laatste lijkt niet erg waarschijnlijk."
De Amerikaanse president Donald Trump heeft twijfel geuit of hij wel verder wil met de NAVO. De Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth verraste zijn NAVO-collega's eerder al met een heel kritische boodschap en vicepresident JD Vance schoffeerde Europese politici in een toespraak in München.
'VS trouw aan NAVO'
NAVO-baas Mark Rutte probeerde de gemoederen in de aanloop naar de top wat tot bedaren te brengen. "Ik weet dat er stevige taal is geuit, maar de Amerikanen hebben keer op keer benadrukt trouw te blijven aan de NAVO", zei hij gisteren. "Daar hoort wel de verwachting bij dat de defensie-uitgaven aan deze kant van de oceaan omhooggaan."
"De boodschap van Rubio zal hoe dan ook zijn dat NAVO-landen meer aan hun eigen defensie moeten doen en mindere moeten leunen op de Verenigde Staten", zegt Schreinemachers.
Bij een EU-top werd vorige maand afgesproken dat de Europese defensie over vijf jaar op eigen benen moet kunnen staan:
'Impasse doorbroken'
Er is bij veel NAVO-landen ongemak over de gesprekken die Trump voert met de Russische president Vladimir Poetin over het lot van Oekraïne.
Rutte probeerde daar gisteren een positieve draai aan te geven: "Ik ben blij dat impasse doorbroken is en sta achter de stappen die de VS zetten om een einde te maken aan deze vreselijke oorlog", zei hij. Hij prees ook de moeite van de Britten, Fransen en 'alle anderen' voor vrede.
"In veel NAVO-hoofdsteden kijken ze met grote zorg naar wat er tussen Trump en Poetin wordt bekokstoofd: doet Washington niet te makkelijk concessies aan Rusland?", zegt Schreinemachers. "De enige opluchting is dat Trump zich de afgelopen dagen iets kritischer leek op te stellen richting Poetin. "
Trans-Atlantische band
Schreinemachers verwacht dat Rubio door zijn Europese collega's op het hart wordt gedrukt om 'geen afspraken te maken over Oekraïne zonder Kyiv en Europa daarbij te betrekken'. "Ze zullen ook tegen hem zeggen dat het niet in het Amerikaanse belang is om de trans-Atlantische band op het spel te zetten."
Bij een bezoek aan het Witte Huis vorige maand probeerde Rutte de banden met Trump aan te halen: