'Nuttige idioten' verhuizen van het Westen naar Rusland: 'Ze laten zich gebruiken door Poetin'
Frankrijk, Duitsland of Amerika inruilen voor Rusland, omdat je het niet eens bent met de normen en waarden van het Westen. Rusland biedt hen met een zogenoemd 'normen-en-waardenvisum' de mogelijkheid om daarheen te verhuizen. "Dit zijn mensen die zich voor de Russische propagandakar laten spannen."
Het 'normen-en-waardenvisum', dat vorig jaar werd ingevoerd in Rusland, wordt gezien als een vorm van ideologisch asiel. Het is bedoeld voor mensen die zich verzetten tegen de westerse normen en waarden en zich willen aansluiten bij wat zij zien als traditionele Russische overtuigingen. Deze zogenoemde Russische waarden leggen onder meer de nadruk op traditionele familienormen, verzet tegen de lhbtiq+-beweging en steun voor het orthodoxe geloof.
Het visum is drie jaar geldig. De enige vereisten zijn het afsluiten van een Russische zorgverzekering en het schrijven van een brief waarin de indiener bezwaren tegen zijn of haar eigen regering uiteenzet. "Als je mensen wil lokken, moet je zo min mogelijk voorwaarden stellen", zegt Hans van Koningsbrugge, hoogleraar geschiedenis en politiek van Rusland aan de Rijksuniversiteit Groningen.
'Nuttige idioten'
Van Koningsbrugge zegt dat Poetin een sterke afkeer heeft van het gehele Westen. "Hij verwerpt zowel het Westen als zijn bondgenoten. Met het normen-en-waardenvisum hoopt hij specifieke groepen aan te trekken. In dit geval richt hij zich vooral op conservatieve christelijke kringen. Het is een slimme zet in zijn propagandastrategie."
De term 'nuttige idioten', die Lenin ooit gebruikte voor westerse sympathisanten van de Sovjet-Unie, past volgens Van Koningsbrugge ook goed in deze context. "Ze denken dat ze de normen en waarden van Poetin delen, maar in werkelijkheid gaat het om mensen die zich laten gebruiken voor de Russische propaganda."
Ruslandcorrespondent Olaf Koens noemt het een 'klassieker in een nieuwe verpakking'. "Er verhuizen om dezelfde reden ook Nederlanders naar Hongarije, vanwege de politieke wind die daar waait. Maar Hongarije is simpel, daar rij je zo naartoe - Rusland is heel ver weg. Bovendien kom je bedrogen uit, in werkelijkheid is Rusland helemaal niet christelijk-ideologisch conservatief. Integendeel."
Dat zegt ook Van Koningsbrugge: "Iedereen die ook maar een beetje kennis heeft van westerse systemen weet dat Rusland een dictatuur en autocratie is. Wat is daar nu aantrekkelijk aan?"
Westen aantrekkelijk
Hoeveel mensen er precies gebruikmaken van het visum is nog niet duidelijk. Maar volgens Van Koningsbrugge zijn het er in ieder geval veel en veel minder dan het aantal Russen dat sinds de invasie een thuis zoekt in het Westen: "Tienduizenden Russen zijn verhuisd naar het Westen. Het zijn individuen, maar het Westen is nog steeds zeer aantrekkelijk voor veel Russen."
Rusland heeft in september een lijst opgesteld met 47 'onvriendelijke landen', van wie de burgers in aanmerking komen voor het visum, ook Nederland staat erbij. "Het zijn landen waarbij de normen en waarden niet overeenkomen met de Russische. Men doet afstand van het ongelovige Westen en alles wat ermee samenhangt", zegt van Koningsbrugge.
Op het Belgische Radio 1 sprak Trouw-correspondent Jarron Kamphorst met de jonge Française Gabrielle Duvoisin, die naar Rusland verhuisde. Ze maakt ook vlogs over haar leven in Rusland. Duvoisin wilde niet meer in een westers land wonen. "Als ze over het klimaat of lhbtiq+-personen praat, vindt ze dat ze gelijk de mond wordt gesnoerd in Europa", zegt Kamphorst.
Vlogs over het leven in Rusland
Meer mensen die vanuit het Westen naar Rusland verhuizen, delen hun leven online. Van Koningsbrugge: "Je moet je realiseren dat verhuizen naar de Russische staat geen gratis geld is, je moet er wat voor terugdoen."
Dit Russische TikTok-account deelt video's over mensen die zijn verhuisd naar Rusland. Zo ook de Amerikaan in onderstaande video, die zegt blij te zijn met het normen-en-waardenvisum van Poetin:
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Kamphorst sprak ook met een Amerikaans echtpaar dat Texas inruilde voor Rusland. "Ze gaven aan het dat het niet makkelijk was om te integreren: "Het is geen internationaal ingesteld land op dit moment en economisch gezien is het absoluut niet makkelijk."
Van Koningsbrugge: "Ik weet dat er Amerikanen zijn die naar Rusland verhuizen en zich vervolgens rot schrikken. Sommigen denken dan: dit is toch niet wat wij willen. Mensen moeten de Russische economische realiteit niet onderschatten, het is iets heel anders dan het Westen. Het is een onaantrekkelijk economisch - en politiek systeem."
