Onnodige keizersnedes in Turkse privéklinieken verboden: risico voor baby's te groot

In Turkije is er sprake van heel andere geboortezorg dan in Nederland, legt Midden-Oostencorrespondent Pepijn Nagtzaam uit. Zo is het niet gebruikelijk om kraamhulp te krijgen en zijn er weinig vroedvrouwen en consultatiebureaus. "Bevallingen vinden hier vrijwel altijd in ziekenhuizen plaats. In Turkije zijn er overal grote staatsziekenhuizen waar Turken naartoe kunnen. Maar je hebt hier ook veel privéklinieken waar de kosten hoger zijn, maar de zorg vaak ook beter is."

En in die privéklinieken worden veel keizersnedes uitgevoerd. Ongeveer 65 procent van de bevallingen die daar plaatsvinden, wordt via een keizersnede gedaan. Ter vergelijking: in Nederland gaat het om ongeveer 18 procent. "In Turkije geven veel artsen een voorkeur aan keizersnedes", stelt Nagtzaam.

Druk op zwangere vrouwen uitgeoefend

Dat heeft een aantal redenen. "In Turkije worden gynaecologen aangeklaagd wanneer er medisch iets fout gaat. Door een keizersnede is het voor hen beter te controleren of een baby gezond ter wereld komt en kunnen eventuele complicaties voorkomen worden. Een andere reden is dat er, zeker in privéklinieken, geld verdiend moet worden." 

Voor een keizersnede mag een hoger bedrag worden gerekend en zo'n bevalling gaat ook doorgaans sneller dan een natuurlijke bevalling. "Wat je ook ziet is dat artsen veel druk uitoefenen op zwangere vrouwen om te kiezen voor een keizersnede. Dan wordt er vaak gezegd dat een natuurlijke bevalling niet alleen moeilijker is, maar ook pijnlijker."

Toch is niet een keizersnede, maar juist een vaginale bevalling over het algemeen de veiligste optie voor zowel moeder als kind, zegt gynaecoloog Thomas van den Akker. "Een keizersnede heeft een hogere kans op infecties en bloedverlies. Daarnaast ligt het risico op overlijden bij een keizersnede drie keer hoger dan bij een normale bevalling." 

Al is het in Nederland sowieso heel zeldzaam dat een persoon overlijdt bij een bevalling, voegt de gynaecoloog eraan toe. "Je moet een keizersnee alleen doen als iemand die operatie echt nodig heeft. Dan kan het ook een belangrijke en zelfs levensreddende ingreep zijn."

"Daarbij komt nog dat de kans op bloedverlies toeneemt, hoe vaker je een keizersnede krijgt. En ook voor toekomstige baby's zijn er meer risico's. Een bevalling is voor een baby risicovoller als er een litteken in de baarmoeder zit. Bovendien lijkt het erop dat allergische aandoeningen vaker voorkomen bij kinderen die niet langs de normale weg geboren zijn. Blootstelling aan vaginale bacteriën lijkt op de lange termijn een gunstig effect te hebben.”  

De kritiek op het verbod van niet-noodzakelijke keizersnedes komt voornamelijk van vrouwen en activisten die vinden dat de overheid zich niet mag bemoeien met het vrouwelijk lichaam. "Maar wat de mannelijke gynaecologen doen, kan ook als bemoeienis met vrouwenlichamen gezien worden. Zeker als je ziet hoeveel het uitvoeren van een keizersnede gestimuleerd wordt, terwijl dat niet per se altijd de veiligste optie is", zegt Nagtzaam.

Dat de Turkse regering nu vooral voor natuurlijke bevallingen pleit, zou onder meer mee te maken hebben met de gedachte dat na een keizersnede meer hersteltijd nodig is dan bij een natuurlijke bevalling. Een tweede kind laat daardoor langer op zich wachten.

Geboortecijfer daalt

"Het dalende geboortecijfer is een groot probleem voor de economie in Turkije", zegt Nagtzaam, verwijzend naar de dalende geboortecijfers in Turkije, die in 2023 een recordlaagte bereikten van 1,51 per vrouw. "Een van de redenen is omdat het leven heel duur is geworden in Turkije. Daardoor kiezen steeds minder mensen om kinderen te krijgen, terwijl het voor de economie van belang is dat er juist meer jonge mensen komen. Om die reden pleit Erdogan al een langere tijd voor meer geboortes."

"Maar een verbod op niet-medische keizersnedes is natuurlijk niet de oplossing voor een laag geboortecijfer", zegt Van den Akker. "Of vrouwen minder of meer kinderen krijgen, is vooral aan de vrouw. Over het algemeen adviseren wij wel in Nederland om minimaal negen maanden tot een jaar na een keizersnede niet opnieuw zwanger te raken. Zo'n litteken van de baarmoeder moet ook eerst moet herstellen."

Vier jaar geleden beviel de Nederlandse Esther van haar zoon Mats, via een keizersnede. Haar herstel ging voorspoedig, maar toen ze na een jaar weer zwanger probeerde te worden, lukte dat maar niet. Esther vertelt hier haar verhaal: