Vijf vrachtwagens met noodhulp rijden Gaza binnen: 'Veel te weinig, veel te laat'

Zondagavond werd opeens duidelijk dat premier Benjamin Netanyahu weer beperkte hulp zou toelaten in de Gazastrook, waar voedselvoorraden de afgelopen weken flink slonken, hulporganisaties hun werk neer moesten leggen en bijna een half miljoen Palestijnen worden geconfronteerd met mogelijke hongersnood.

Volgens Netanyahu zou een 'hongersnoodcrisis' de nieuwe militaire aanvallen van Israël in Gaza in gevaar brengen. Op aanraden van het leger heeft hij besloten een beperkte hoeveelheid hulp toe te laten. Er zijn gisteren inderdaad vijf vrachtwagens met hulpgoederen de grens overgestoken. De komende dagen zouden nog 'tientallen' vrachtwagens volgen.

De vrachtwagens met hulp staan al weken klaar in Egypte: "Zodra de grens open is, kan hulp al binnen een paar uur over de Gazastrook worden verspreid. Ook als de hulp alleen uit het zuiden komt. Maar een veilige doorgang is daarvoor wel nodig", zegt hoogleraar humanitaire studies Thea Hilhorst. "Want hulpverleners moeten wel hun werk kunnen doen en dus moeten beschietingen stoppen. Voedseluitdeelpunten zijn al eerder aangevallen en hulpkonvooien beschoten."

Druk van bondgenoten

Het abrupte besluit nu wel hulp toe te laten na een blokkade van bijna drie maanden is opvallend. "Het komt door de toenemende druk van de publieke opinie, met name de Amerikanen", zegt Peter Malcontent.

In een videoverklaring op sociale media erkende Netanyahu gisteren dat de druk van bondgenoten inderdaad aan het besluit hebben bijgedragen. Israëls 'grootste vrienden ter wereld' hadden gezegd dat er 'één ding is dat we niet kunnen verdragen. We kunnen geen beelden van honger accepteren, massale honger', vertelt de Israëlische premier.

"Als je voedselhulp gaat leveren om de bevolking net niet te laten sterven dan ga je voorbij aan waar humanitaire hulp voor bedoeld is", zegt Malcontent. "Het gaat ze erom dat het offensief beter zou slagen, niet om het helpen van de Palestijnen."

Te weinig, te laat

Het lijkt dan ook een diplomatieke redenering, en geen humanitaire. "Israël zegt nu: we willen een hongersnood voorkomen. Dan denk ik: er is allang een hongersnood - die kun je niet voorkomen. Voor de tienduizenden die nu al ernstig ondervoed zijn, helpt voedsel niet. Die hebben gespecialiseerde medische hulp nodig", zegt Hilhorst. "Israël kan bepalen hoeveel voedsel ze toelaten. We weten nog niet hoeveel, maar ik weet nu al dat dat niet genoeg is."

Daar denken hulporganisaties, zoals bijvoorbeeld Care Nederland, Unicef en het Rode Kruis hetzelfde over. Ze geven desgevraagd alledrie aan bij RTL Nieuws dat alleen een basishoeveelheid niet voldoende zal zijn.

"Als je kijkt naar de nood die er is en de hoeveelheid mensen die ondervoed zijn, dan is een basishoeveelheid nooit genoeg", zegt Bastiaan Blokland van het Rode Kruis. En dat terwijl er meer mogelijk is: "Er staan gewoon duizenden vrachtauto's aan de grens klaar. We kunnen ons werk doen. Maar er worden nu allerlei manieren bedacht die helemaal niet nodig zijn."

Alternatief hulpplan

Hulporganisaties weten niet waar ze precies aan toe zijn. Ook hoe lang de grens voor hen 'open' zal blijven, is nog onzeker. "In ieder geval maar tijdelijk", zegt Malcontent. "Want het doel is uiteindelijk om een ander hulpmechanisme op te starten."  

Hij doelt op de Gaza Humanitarian Foundation, een nieuwe groep die gesteund wordt door de VS en van plan is om op een zeer beperkt aantal zogenaamde veilige distributiepunten voedsel uit te delen, die volgens Israël allemaal in het zuiden van Gaza zouden moeten liggen.

"Dat is iets waar internationale organisaties geen deel van uit willen maken", zegt Malcontent. Volgens die organisaties zou hulp op die manier de meest kwetsbare Palestijnen niet bereiken en druist het tegen de humanitaire principes in.

Nu is dat nog niet aan de orde. "Het is goed nieuws om te zien dat er voorlopig gebruik gemaakt zal worden van de 'traditionele' hulpverleners, zoals het World Food Program, de UNRWA, Unicef, de VN en het Rode Kruis." zegt Hilhorst. "Die staan allemaal klaar om te helpen."