Gespannen verkiezingen in Suriname draaien vooral om één ding: oliegeld
Suriname gaat vandaag naar de stembus. De landelijke verkiezingen staan grotendeels in het teken van de berg aan inkomsten die worden verwacht dankzij de vondst van olie voor de kust. En vooral de vraag: wie bepaalt straks wat er met al die oliemiljarden gebeurt?
De strijd om de overwinning lijkt vandaag te gaan tussen twee politieke partijen. De sociaal-liberale VHP van de huidige president Chan Santokhi, en de NDP van oud-president Desi Bouterse die vijf maanden geleden overleed als voortvluchtige na zijn veroordeling.
De twee partijen gaan aan de leiding in de peilingen, met daarachter ook nog de NPS van lijsttrekker Gregory Rusland. De partij van de omstreden oud-guerrillaleider en huidig vicepresident Ronnie Brunswijk (ABOP) stevent af op een verlies en lijkt een bescheiden rol te gaan spelen.
Miljarden aan olie
Suriname verwacht ruimschoots te zullen profiteren van een enorme voorraad olie dat in 2020 op zo'n 150 kilometer van de kust is gevonden. Het olieveld bevat naar schatting 750 miljoen vaten olie die naar verwachting vanaf 2028 kunnen worden opgepompt. Die olie kan het land tot wel 30 miljard dollar opbrengen, afhankelijk van de olieprijs.
Een gigantisch bedrag voor Suriname, dat een relatief kleine (en al jaren kwakkelende) economie heeft, en een bevolking van zo'n 640.000 mensen. Zij hopen allemaal mee te profiteren van de olie-inkomsten, zeker gezien de gestegen armoede en gebrekkige zorg en onderwijs in het land.
Tegelijkertijd wordt gevreesd voor corruptie en dat het oliegeld maar in een paar zakken belandt, legt verslaggever Ruben Leter uit in deze video.
Voor het eerst in ruim veertig jaar tijd speelt Desi Bouterse geen rol meer bij de Surinaamse verkiezingen. De voormalig legerleider en president liet het land in 2020 achter met een torenhoge staatsschuld, waardoor zijn opvolger Santokhi moest aankloppen voor een lening van 521 miljoen euro bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
Daar stond wel iets tegenover: forse bezuinigingen en het schrappen van subsidies op brandstof en elektriciteit. Die hervormingen raken de bevolking stevig in de portemonnee en hebben Santokhi minder populair gemaakt.
De opvolger van Bouterse als leider van de NDP is Jennifer Geerlings-Simons. Zij hield haar achterban vrijdag voor dat het land de afgelopen vijf jaar 'niet is gered – zelfs niet een klein beetje'. Haar partij pleit voor een grote rol van de staat in het toezicht op de olie-industrie.
750 dollar voor iedereen?
Als Santokhi aan de macht blijft, krijgt iedere Suriname een aandeel van 750 Amerikaanse dollar (zo'n 660 euro). Dat geld kunnen zij direct opnemen, of beleggen met een jaarlijkse rente van 7 procent. Zo belooft Santokhi dat elke Surinamer rechtstreeks zal profiteren van de olie-inkomsten.
Er zijn 400.000 Surinamers die vandaag mogen stemmen. Zijn doen dat voor eerst volgens een nieuw kiesstelsel. Niet langer wordt er gestemd per district, maar landelijk, waarbij overal in het land hetzelfde aantal stemmen nodig zijn voor een zetel in het parlement.
In totaal zijn er 51 zetels te verdelen. Deze volksvertegenwoordigers bepalen vervolgens wie de president wordt voor de komende vijf jaar.
Het nieuwe stelsel zorgde vooraf voor chaotische taferelen, met foutieve kandidatenlijsten en moeilijk leesbare stembiljetten met honderden namen. Net zoals bij eerdere Surinaamse verkiezingen wordt gevreesd van mogelijke fraude en een gebrekkig verkiezingsproces.
"We roepen iedereen op om kalm, waakzaam, maar ook verantwoordelijk te blijven", meldde het Onafhankelijk Kiesbureau Suriname vanmorgen. "Kom in alle rust en met respect naar het stemlokaal. Toon uw burgerplicht. Laat u niet leiden door geruchten of angst."
