Trendbreuk in Europese migratie: Duitsland niet langer favoriet bij asielzoekers
Onze oosterburen krijgen niet meer de meeste asielaanvragen in Europa. Dat blijkt uit cijfers van de EUAA, het Agentschap van de Europese Unie voor Asielzaken. Het is niet de enige trendbreuk in Europa als het om migratie gaat. Het land waaruit de meeste mensen komen, ligt niet in het Midden-Oosten en is voor veel mensen misschien een verrassing. Vijf opvallende inzichten over de nieuwste migratiecijfers.
1. Duitsland niet meer op 1
Jarenlang was Duitsland het land dat de meeste asielaanvragen in Europa kreeg. Syriërs vormden de grootste groep. Maar sinds de val van het regime van dictator Assad neemt het aantal asielaanvragen snel af.
In mei waren er zo'n 9900 asielaanvragen in Duitsland. Vorig jaar waren dat er in dezelfde maand 18.700. Onze oosterburen zakken daardoor naar plek vier. Frankrijk is derde, Italië tweede en Spanje is het land dat opschuift naar plek één. En dat komt door een groep Zuid-Amerikanen die opeens veel asiel aanvragen in Spanje.
Voor we daarover doorgaan, eerst een kaartje van Europa. Daarop zie je hoeveel asielaanvragen er per land in mei waren en uit welke drie landen de meeste asielzoekers kwamen. De cijfers komen van de EUAA en zijn beschikbaar voor EU-landen plus Zwitserland en Noorwegen.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
2. Venezolanen vragen het vaakst asiel aan
In mei ging het om 8210 aanvragen door mensen uit Venezuela, ruim boven de nummer twee Afghanistan met 6525. Veruit de meeste Venezolanen proberen een nieuw leven op te bouwen in Spanje.
"In het autoritaire Venezuela is weinig werk en zien mensen geen toekomst voor zichzelf", zegt Spanje-correspondent Richard Hogenkamp. "Veel rijke Venezolanen zijn daarom eerder al naar Europa getrokken. In Spanje hebben ze veel geïnvesteerd, bijvoorbeeld in restaurants en hotels. De Venezolanen die achterbleven, zien nu: hé, daar zal wel werk zijn. En die komen nu dus ook."
"In principe heeft dat geen zin", zegt Hogenkamp. "Asielaanvragen van Venezolanen worden eigenlijk altijd afgewezen. Maar in Spanje is er iets bijzonders aan de hand. Terwijl er zwaarbewapende militairen bij de ingang van asielzoekerscentra staan om te laten zien dat Spanje wel degelijk mensen afschrikt, staat de achterdeur van die centra wagenwijd open. Venezolanen krijgen geen asiel, maar gaan vaak de illegaliteit in."
"Ze zorgen dat ze zich netjes gedragen en niet in aanraking komen met de politie. Ze werken als schoonmaker of maaltijdbezorger en verdienen zo hun geld. Als iemand uit een voormalige kolonie van Spanje twee jaar heeft gewoond en gewerkt in het land en dat kan aantonen, krijgt die de Spaanse nationaliteit. Ongeacht of je illegaal in Spanje verbleef of niet. Op die manier kunnen Venezolanen de hele asielprocedure dus omzeilen."
3. Niet in het Midden-Oosten
Veel asielzoekers komen uit landen als Syrië of Afghanistan, ook in Nederland. Maar de cijfers van mei dit jaar laten zien dat er ook heel andere herkomstlanden tussen zitten. Zes landen in de top 10 liggen niet in het Midden-Oosten. Venezuela dus, maar ook Peru, Colombia en Bangladesh.
Dit is de top 10:
"Lang niet alle mensen die in Europa asiel willen aanvragen, komen met bootjes uit landen in het Midden-Oosten", zegt migratiedeskundige Arjen Leerkes van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. "Veel mensen komen ook met het vliegtuig, zoals de groep uit Venezuela." En er valt nog iets op aan de top 10 van herkomstlanden.
4. Veruit de meeste asielzoekers krijgen geen status toegekend
Kijk je naar die top 10, dan krijgt alleen meer dan de helft van de Afghanen en Oekraïners in Europa een status toegekend. Bij de andere acht landen wordt de meerderheid afgewezen. Mensen uit Egypte, Peru, Marokko, Colombia en Venezuela maken zelfs nagenoeg geen kans op een status.
"Dat is op zich niet nieuw", zegt Leerkes. "Het is al jaren zo dat de minderheid een status krijgt. Het gaat om de situatie in het land van herkomst. Alleen mensen die door hun eigen staat worden vervolgd of niet worden beschermd tegen vervolging, krijgen een vluchtelingenstatus op grond van het verdrag van Genève."
"Anderen maken veel minder kans. Neem Colombia. Voor veel mensen is het daar onveilig, er zijn verschillende groeperingen actief die geweld gebruiken. Maar in het geval van Colombia wordt gezegd: de Colombiaanse overheid is zelf verantwoordelijk voor het zoeken van een oplossing. Hetzelfde geldt voor Venezuela. Het is een heel autoritaire staat, er is veel corruptie, maar dat wil niet per se zeggen dat je asiel krijgt", zegt Leerkes.
5. Nederland op 8, achter kleinere landen als België en Zwitserland
Nederland hoort zeker bij de bovenste helft van landen waar de meeste asielaanvragen worden gedaan, maar kleinere landen als België en Zwitserland staan hoger. "Als je het aantal aanvragen corrigeert naar bevolkingsaantal, dan zit Nederland onder het Europees gemiddelde. Het gaat om 106 aanvragen per miljoen inwoners, in de hele EU is dat 140", zegt Leerkes.
"Of Nederland veel of weinig aanvragen moet behandelen, dat is niet zo eenduidig. Het is een kwestie van waartoe een land bereid is. We zitten nu lager dan het Europees gemiddelde, maar vroeger hebben we weleens hoger gezeten. In de Eerste Wereldoorlog heeft het neutrale Nederland bijvoorbeeld heel veel Belgen opgevangen."
"Dat het soms voor mensen voelt alsof Nederland vol is, komt niet door de bevolkingsdichtheid. Je ziet vaak juist dat er in dichtbevolkte steden minder antimigratiesentiment heerst. Het is eerder een culturele dreiging die mensen ervaren. Dat normen en waarden zouden worden aangetast door de komst van asielzoekers. Ongeacht of dat zo is, is dat een angst die mensen hebben. En gevoelens van onzekerheid kunnen leiden tot antimigratieopvattingen."
