Trump 'gevoelig voor veren in zijn kont', en dus nemen wereldleiders zijn taal over

"Als we deze deal sluiten", zei Von der Leyen gisteren tegen Trump, "is het denk ik de grootste deal die een van ons gesloten heeft."

Daar toepte Trump nog een keertje overheen: "De grootste deal die ooit gesloten is, door wie dan ook", zei hij, met een stelligheid alsof er geen speld tussen te krijgen was.

Handen geschud

Von der Leyen knikte en glimlachte. En later, toen de handen eenmaal geschud waren en de overeenkomst was gesloten, zei Trump glunderend: "Ik geloof dat jij net zei dat dit waarschijnlijk de grootste deal is die ooit is gesloten. Op het gebied van handel, of elk ander gebied."

Opnieuw toonde Von der Leyen zich inschikkelijk. "Het is een grote deal", zei ze. "Een enorme deal. Belangrijk voor bedrijven aan beide zijden van de Atlantische Oceaan. Het is een enorme deal. We hebben een goed resultaat gesloten voor beide partijen."

En, rechtstreeks tegen Trump: "Gefeliciteerd en zeer bedankt."

Je ziet de beelden hier:

"Ze heeft duidelijk voor deze gelegenheid haar Duitse trots even opzijgezet om een resultaat te halen", zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers, die in Schotland was om de topontmoeting te volgen. Iedereen weet dat Trump enorm gevoelig is voor complimenten en gepaai en grote woorden. Dat spel heeft ze meegespeeld."

'Jouw succes'

Volgens Schreinemachers zou het zomaar kunnen dat Von der Leyen vooraf heeft gebeld met NAVO-topman Mark Rutte om tips te vragen hoe ze Trump naar de mond moest praten. Rutte gaf vorige maand ook een staaltje paaierij ten beste, rond de NAVO-top in Den Haag. Trump had het voor elkaar gekregen dat de bondgenoten significant meer gaan bijdragen aan defensie, waarna Rutte hem feliciteerde in een privébericht, inclusief de door Trump zo geliefde hoofdletters, superlatieven en vleierij: "Europa gaat op een GROOTSE manier betalen, zoals ze zouden moeten doen, en het zal jouw succes zijn."

Er waren zelfs berichten dat Rutte Trump 'daddy' genoemd zou hebben. In een 'aftermovie' over de NAVO-top van het Witte Huis werd die uitspraak ook nog aangehaald, maar Rutte zelf sprak het tegen. Dat zie je in deze video:

Jelte Olthof, universitair docent retorica, presidentiële retoriek en Amerikaanse politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, zegt het sterke vermoeden te hebben dat wereldleiders onderling hebben besproken hoe ze Trump moeten bespelen. En hun conclusie is duidelijk: "Je ziet dat mensen als de Franse president Emmanuel Macron, de Britse premier Keir Starmer, Mark Rutte, Vladimir Poetin en Ursula von der Leyen allemaal vrij ongegeneerd veren in Trumps kont steken. Ook wel weer begrijpelijk, want hij is daar duidelijk gevoelig voor."

Hij voegt eraan toe dat Trump 'geen moeilijke man' is, als het aankomt op de manier waarop hij behandeld wil worden. "Als je meegaat in zijn uiterlijke schijn en symboliek, als je hem bevestigt in zijn geldingsdrang, dan wil hij even je beste makker zijn. Zo krijg je dingen gedaan."

Olthof benoemt ook de koninklijke ontvangst die Trump gegund wordt. In Nederland dineerde en logeerde hij bij koning Willem-Alexander en koningin Máxima thuis in het paleis. In Frankrijk was Trump eregast bij het heropening van de Notre Dame en bij een militaire parade.

Taal vol overdrijvingen

Trump stroop om de mond smeren is nu, in diens tweede termijn, belangrijker dan in zijn eerste van januari 2017 tot januari 2021, zegt Olthof. Toen werd Trump nog enigszins onder controle gehouden door 'institutionele belemmeringen' van het Amerikaanse systeem. Tegenwoordig heeft hij de vrije hand. Als hij een willekeurig land importtarieven van 50 procent wil opleggen, dan houdt niemand hem tegen.

"Wereldleiders zoeken sinds 20 januari een manier om met Trump te communiceren die resultaten oplevert", zegt Olthof. "Trump durft de confrontatie te zoeken, je ziet dat de andere leiders geneigd zijn zich nederig op te stellen, hem te prijzen en mee te gaan in zijn taal vol hyperbolen en overdrijvingen."

Dat was precies wat verslaggever Schreinemachers zag bij Von der Leyen, gisteren in Schotland. "Europese leiders weten dat Trump in woede kan ontsteken als hij het niet naar zijn zin heeft. Dus spreken ze hem na en geven ze hem het idee dat hij een geweldige onderhandelaar is."

Ongemakkelijk geslijm

Voor Europeanen voelt zulk 'geslijm' over het algemeen ongemakkelijk, zegt Schreinemachers. "Maar je kunt ook zeggen: het resultaat telt. Over drie maanden is iedereen dat weer vergeten. Maar Europa zou het minder snel vergeten als de deal niet tot stand was gekomen en we met een handelstarief van 30 procent hadden gezeten. Von der Leyen moet gedacht hebben: we slikken het maar even."

Tegelijk toonde Von der Leyen zich ook bescheiden, vindt Schreinemachers: "Voor de Europese auto-industrie dreigde een hoog tarief, maar dat is gelijkgetrokken met de rest op 15 procent. Von der Leyen had op de trom kunnen slaan en dat als een succes kunnen claimen, maar ze was er bescheiden over. Ook daar zie je: ze geven Trump zijn moment in de schijnwerpers."

Olthof vindt die nederige houding op de lange termijn onverstandig, zegt hij. "Omdat Trump onvoorspelbaar blijft. In zijn loyaliteiten en gedachten springt hij heen en weer. Voor je het weet wordt hij morgen wakker en besluit hij uit de NAVO te stappen."

Chagrijnig gezicht

Ook vindt hij het 'niet verstandig' dat Von der Leyen Trumps taal van 'beste deal ooit' overneemt. "Want het ís helemaal geen fantastische deal. Europa is slechter af dan vóór Trump. Europeanen weten dat, die prikken daar doorheen. En als je je leiders dan ziet slijmen bij Trump, doet dat afbreuk aan hun geloofwaardigheid. Dat geldt natuurlijk ook voor Rutte, met dat wanstaltige 'daddy' van hem."

Voor de volgende keer adviseert hij Von der Leyen een chagrijnig gezicht op te zetten: "Dan geef je Trump het gevoel dat hij Europa heeft afgetroefd, dat hij ons een poot heeft uitgedraaid. Dat zou zijn ego past echt strelen."

De deal in het kort

Voor Europese producten gaat in Amerika een importheffing van 15 procent gelden. De EU stelt er geen extra heffingen op Amerikaanse producten tegenover.

Trump had eerder al voor landen wereldwijd een basistarief van 10 procent opgelegd. Hij dreigde producten uit de EU met 30 procent te belasten, als het niet tot een deal kwam. Volgens analisten is 15 procent niet ideaal, maar had het veel erger kunnen uitpakken.

Voor staal en aluminium geldt een uitzondering: daarvoor ligt het tarief sinds vorige maand op 50 procent, en dat blijft zo. Voor auto's uit de EU zakt het tarief van 25 naar 15 procent.

Benieuwd wat het handelsakkoord voor ons betekent? Je ziet het in onderstaande video: