Trump en Poetin laten wereld achter in mist na 'nietszeggende' top
Geen deal, en een persconferentie waar geen vragen gesteld mochten worden: Donald Trump lijkt met zijn zeer korte topontmoeting in Alaska weinig tot niets te hebben bereikt wat betreft de oorlog in Oekraïne. Dus rijst de vraag: wat was het nut van deze ontmoeting?
Op de achterbank van The Beast, de auto van de president van de Verenigde Staten, zit een glunderende Vladimir Poetin. Op Amerikaans grondgebied is hij zojuist op de rode loper verwelkomd door een applaudisserende Donald Trump. Het beeld is hoogleraar militair-operationele wetenschappen Han Bouwmeester bijgebleven. "Poetin heeft alle egards gekregen die horen bij een wereldleider. Dit was precies wat hij wilde."
Trump had de Russische president uitgenodigd om te komen praten over een einde aan de oorlog in Oekraïne, die al sinds 2022 bezig is. Het was niet voor het eerst dat de Amerikaanse president een gesprek hierover op gang bracht, maar wel voor het eerst dat Poetin zelf mee kwam praten. Dat het gesprek werd gevoerd zonder Oekraïense inbreng, was ook niet voor het eerst.
Het werd vooraf aangekondigd als een 'historische ontmoeting'. Toch zal 'Alaska 2025' niet de geschiedenisboeken ingaan, zegt Ruslandcorrespondent Olaf Koens. "Niemand weet over tien jaar nog dat dit heeft plaatsgevonden, zo nietszeggend was het."
Top mislukte voor Trumps ogen
De Russische president op Amerikaans grondgebied. Voor het laatst gebeurde dat in 2015, toen er nog geen internationaal opsporingsbevel tegen Poetin bestond. "Er zijn veel mensen in Amerika die zeggen dat Trump dit nooit had moeten doen", zegt Amerika-correspondent Erik Mouthaan. "Natuurlijk weet het Witte Huis dat ook wel, maar aan de andere kant: de huidige strategie werkte ook niet, dus ze probeerden het gewoon."
"Vooraf zei Trump: ik wil hem in de ogen kijken, dan zal ik snel doorhebben of het hem menens is, of hij echt iets wil bereiken", zegt Mouthaan. En hoewel Trump het gesprek achteraf de score '10 uit 10' gaf, zijn er genoeg signalen waaruit valt op te maken dat het dat niet was, zegt Mouthaan. "Dan was er wel meer bekend geworden. Trump had gehoopt de grondslag van een vredesakkoord te presenteren en dat kon niet. De top was aan het mislukken voor zijn ogen, aan zijn hele lichaamshouding viel dat af te zien. De geplande lunch ging ook niet door."
'Poetin wil doorvechten'
Het treffen doet Koens denken aan het interview dat de Amerikaanse presentator Tucker Carlson in 2024 had met Poetin. "Toen heeft Poetin hem een naargeestige geschiedenisles gegeven zonder antwoord te geven op vragen. Antwoord geven op vragen deed hij afgelopen nacht ook niet, maar hij kwam wel weer met die geschiedenis aan en noemde de Oekraïners een 'broedervolk'", vertelt Koens. "Met zo'n opmerking kunnen ze in Oekraïne helemaal niets, want dat 'broedervolk' wordt wel avond na avond met raketten bestookt."
Dat op het gebied van de oorlog in Oekraïne weinig tot geen progressie is geboekt, verbaast Bouwmeester niet. "Poetin was bereid tot één 'compromis', een bestand waarbij Rusland vier Oekraïense provincies en de Krim definitief inlijft. Als het Westen daarmee niet akkoord zou gaan – en dat werd al snel duidelijk – dan wil hij doorvechten. En in dat geval moet hij niet ingeklemd worden door vredesdeals of andere akkoorden."
Olaf Koens: "Dat je in meer dan twee uurtjes praten de hele oorlog oplost, is natuurlijk ondenkbaar, maar er was heus wel meer mogelijk geweest dan dit. Een staakt-het-vuren had op zijn minst gekund. Dat zoiets niet lukt, ligt aan zowel Poetin als Trump, denk ik."
Diepere bedoelingen
Volgens Bouwmeester moet de ontmoeting in een breder licht worden gezien dan enkel en alleen de oorlog in Oekraïne. "Hier zitten diepere, strategische bedoelingen achter. De VS en Rusland zijn twee landen die amper nog diplomatieke betrekkingen met elkaar hebben, maar dat wel zouden willen. De oorlog in Oekraïne is voor Trump een aanleiding om met Poetin te praten. Voor een andere meeting, die niet door is gegaan, stond bijvoorbeeld ook gewoon de minister van Handel op de gastenlijst."
De winst voor Poetin zit volgens Bouwmeester en Koens vooral in het feit dat die, dankzij Trump, weer welkom was in een westers land. "Rusland is qua economie niet groter dan Spanje. Toch ziet Trump Rusland als wereldmacht, en Poetin dus als wereldleider. Zo ziet Poetin zichzelf ook en zo wenst hij ook te worden behandeld. Dat hij dan kan praten met de machtigste man op aarde zal hem goed doen."
Aan het einde van de persconferentie nodigde Poetin op zijn beurt Trump uit voor een tweede gesprek, in Moskou. Of dat er komt? "Het lijkt me onwaarschijnlijk dat Trump daar snel 'ja' op zegt", zegt Erik Mouthaan. "Maar je weet het nooit."
