Europese leiders beslissen vanmiddag wie met Zelensky meegaat naar Trump
Europese leiders beslissen vandaag of zij deelnemen aan het gesprek tussen de Oekraïense en Amerikaanse presidenten Volodymyr Zelensky en Donald Trump, morgen in het Witte Huis in Washington. Trump heeft meerdere Europese leiders uitgenodigd om bij de ontmoeting aan te schuiven. Zij overleggen vanmiddag om 15.00 uur of Europa meepraat - en zo ja, wie dat zal doen.
Bij het Europese overleg vandaag, via een videoverbinding, zullen in elk geval de Duitse bondskanselier Merz, de Franse president Macron en de Britse premier Starmer aanwezig zijn. Ook demissionair premier Schoof wordt ingebeld. Zij bespreken of, en zo ja wie, vanuit Europa met Zelensky aanschuiven bij Trump.
Merz bereid mee te gaan
Volgens de Duitse buitenlandminister Johann Wadephul zijn veel Europese leiders bereid om met Zelensky mee te reizen. Onder hen ook Merz. "De bereidheid van Friedrich Merz om verantwoordelijkheid te nemen is evident, dat heeft hij erg duidelijk laten zien in de afgelopen dagen. We zullen dit samen bespreken", zei Wadephul tegen de Duitse omroep ARD.
Merz zelf benadrukte ook dat Europa een rol zal spelen in de gesprekken tussen Trump en Zelensky. Volgens Merz is het voorlopig wel Trump die de leiding heeft als bemiddelaar tussen Zelensky en de Russische president Poetin.
In Washington zullen Trump en Zelensky spreken over hoe het verder moet met de oorlog in Oekraïne. Afgelopen vrijdag was in Alaska topoverleg tussen Trump en Poetin, maar dat leverde bitter weinig op. Concrete afspraken bleven uit, het lijkt er zelfs op dat de druk van Trump op Poetin om een vredesakkoord te sluiten, sterk is afgezwakt.
Volgens The Financial Times heeft Poetin vrijdag voorgesteld om de huidige frontlinies in Oekraïne te bevriezen, op voorwaarde dat Oekraïne zijn leger terugtrekt uit de oostelijke regio's Donetsk en Loehansk. Dat zou betekenen dat Rusland méér Oekraïens grondgebied krijgt dan het nu bezet houdt.
Trump: direct naar vredesdeal
In hoeverre Trump meegaat in die Russische eis, is nog onduidelijk. The New York Times schrijft dat Trump dat voorstel steunt. De krant beroept zich daarbij op 'twee Europese senior officials'.
Trump zelf had eerder, na overleg met Europese leiders, aangedrongen op een staakt-het-vuren. Maar na de ontmoeting met Poetin omarmde Trump een 'vredesdeal', zoals Poetin wilde. Het is alleen onduidelijk of Trump ook de voorwaarden accepteert die Poetin daaraan verbond.
Trump schreef zelf op zijn sociale media over de keuze voor een vredesdeal in plaats van een staakt-het-vuren: "Er is besloten dat de beste manier om deze vreselijke oorlog te beëindigen tussen Rusland en Oekraïne, om direct naar een vredesakkoord te gaan, waarmee de oorlog ten einde zou komen, en niet slechts een staakt-het-vuren, dat vaak niet standhoudt."
Moeilijke positie Europa
De rol van Europa aan tafel in Washington is precair. Het Russische voorstel is voor Oekraïne en voor Europa eigenlijk onacceptabel, maar als Trump een akkoord onder deze voorwaarden zou afdwingen, is het de vraag of Europa daar veel tegenin kan brengen. Europa kan Oekraïne zonder Amerikaanse steun geen veiligheidsgaranties bieden, de voorstellen van Trump kunnen daarom ook weer niet al te ondiplomatiek van de hand gewezen worden.
Na de ontmoeting met Poetin drong Trump er bij Zelensky op aan een deal te maken. Dat zie je hier:
Trump en Zelensky hebben gisteren met elkaar gebeld. Daarna formuleerde de Oekraïense president zijn eigen eisen voor een vredesakkoord in een bericht op X. "Het moorden moet zo snel mogelijk stoppen, het vuren moet worden gestaakt, zowel op het slagveld als in de lucht, als tegen onze haveninfrastructuur", schreef Zelensky. Hij eist ook de vrijlating van alle Oekraïense krijgsgevangenen en burgers, inclusief de door Rusland 'ontvoerde kinderen'.
Na de top in Alaska keek onze Rusland-correspondent Olaf Koens terug op de ontmoeting. Zijn oordeel was niet mild:
