Moederbedrijf Albert Heijn leed half miljard verlies op 'aanwinst' FreshDirect
De overname van de Amerikaanse boodschappenbezorger FreshDirect is voor Ahold Delhaize uitgelopen op een gigantische flop. De supermarktgigant verloor ruim een half miljard euro op de overname, blijkt uit berekeningen van RTL Z. Uiteindelijk deed ze de bezorgdochter voor 1 dollar van de hand. "Dit kan weleens de grootste uitglijder zijn van topman Frans Muller."
Jerry Fleeman, de hoogste baas van Ahold Delhaize in de VS, noemde de verkoop van de Amerikaanse bezorgdienst FreshDirect aan de Turkse flitsbezorger Getir afgelopen november een 'moeilijke beslissing'.
'Moeilijke beslissing'
Dat was nogal een understatement. Afgelopen week bleek uit het onlangs verschenen jaarverslag van koper Getir, dat Ahold bij die verkoop slechts het schamele bedrag van één dollar ontving. Dat is niet veel voor een boodschappenbezorger, die met 3200 werknemers de marktleider in New York en omstreken is.
Dat FreshDirect de verwachtingen in de krap drie jaar sinds de aankoop niet had waargemaakt, was de oplettende beschouwer al wel duidelijk geworden. In de kleine lettertjes van de kwartaalcijfers en jaarverslagen had Ahold af en toe al pittige afschrijvingen gemeld.
Maar wat er precies mis ging en hoeveel de geflopte overname van FreshDirect het bedrijf in totaal kostte, was tot dusverre onbekend. RTL Z zocht het uit. De mislukking blijkt de aandeelhouders van het supermarktconcern ruim een half miljard euro te hebben gekost.
Populaire aankoop
Ahold Delhaize koopt bezorgdienst FreshDirect begin 2021, vlak na het eerste coronajaar. "Dat was op het hoogtepunt van de markt", zegt retail-analist Dirk Mulder van ING. "Destijds waren bezorgdiensten populair, omdat klanten niet meer naar de supermarkt wilden uit angst om met covid besmet te worden. De omzetten van bezorgdiensten stegen daarom snel."
Bovendien heeft de Amerikaanse divisie van Ahold Delhaize in de jaren daarvoor hevig teleurgesteld op het gebied van online bestellen en bezorgen. Dochterbedrijf Peapod, ooit een van de belangrijkste online supermarkten van de VS, is zijn voorsprong kwijtgeraakt. Online voelt Ahold Delhaize de adem in de nek van concurrerende supermarkten en winkelgiganten als Walmart en Amazon.
Diep in buidel
Daarom is topman Frans Muller, die sinds 2018 de scepter zwaait bij Ahold, bereid om diep in de buidel te tasten voor FreshDirect. De bezorgdienst heeft al een lange staat van dienst, en is sinds de oprichting in 1999 uitgegroeid tot de overtuigende marktleider in New York en omstreken. Ook is ze actief in andere stedelijke gebieden, als Philadelphia en Washington D.C.
Weliswaar is FreshDirect na 2018 keihard geraakt door de groeiende concurrentie en ernstige opstartproblemen bij het gloednieuwe distributiecentrum in de Bronx, waardoor de financiers het bedrijf wilden dumpen. Maar de omzetstijgingen in 2020 als gevolg van corona hebben die problemen aan het zicht onttrokken. Bezorgdiensten zijn daardoor 'hot' en Ahold is bereid te betalen.
Prijskaartje: 390 miljoen euro
Destijds maakte Ahold Delhaize geen overnamesom bekend, maar uit de kleine lettertjes in de jaarrekeningen kan RTL Z destilleren dat de supermarktgigant in totaal zo'n 390 miljoen euro voor FreshDirect betaalt. Dat is inclusief de latere uitkoop van investeringspartner Centerbridge.
Tijdens de bekendmaking van de overname put Ahold-topman Muller zich uit in lyrische bewoordingen - 'ongeëvenaard', 'exceptioneel' en 'opmerkelijk' - over de nieuwe aanwinst. De boodschappenbezorger vormt volgens hem een waardevolle aanvulling op de Amerikaanse winkels van het concern.
Ahold Delhaize bezit vijf supermarktketens aan de oostkust van de VS, waaronder Food Lion, Giant en Stop & Shop, met in totaal zo'n 2000 vestigingen. Ter vergelijking: in Nederland heeft het concern 1268 winkels van Albert Heijn. "FreshDirect is een geweldige aanvulling op onze vooraanstaande lokale merken, en past daar heel goed bij", stelt Muller tevreden vast.
Grootse plannen
De Ahold-topman heeft grootse plannen met FreshDirect. Enkele maanden na de overname vervangt hij directeur David McInerney door managers uit zijn eigen stal. Bij zijn afscheid zegt McInerney dat het bedrijf bij zijn opvolgers en Muller 'in excellente handen is, en uitstekend gepositioneerd voor een voortzetting van het succes'.
FreshDirect gaat in 2021 meteen nauw samenwerken met Ahold-zuster Stop & Shop, een supermarktketen met destijds bijna 400 vestigingen in vijf staten rond New York. De samenwerking zou de marktaandelen van beide bedrijven sterk laten groeien, belooft Muller.
Sfeer opperbest
In het tweede coronajaar – het eerste jaar onder de paraplu van Ahold - presteert FreshDirect nog goed. In 2021 boekt de bezorgdienst een omzet van ruim 700 miljoen dollar (bijna 600 miljoen euro) en slechts een klein verlies, meldt Ahold trots in het jaarverslag.
Dat de omzetstijgingen van de Amerikaanse bezorgdienst niet zo sterk zullen zijn als in de coronajaren, beseft men op het hoofdkantoor in Zaandam wel. Voor de toekomst wordt rekening gehouden met een 'iets afnemende omzetgroei', maar verwacht men 'gestaag verbeterende' positieve operationele marges. De sfeer rond FreshDirect is dat jaar opperbest.
Dramatische omslag
Maar al in het tweede jaar na de overname slaat het sentiment rond FreshDirect dramatisch om. In 2022 verdwijnen wereldwijd de coronarestricties, en keert het normale leven weer terug. Veel klanten nemen weer afscheid van hun bezorgdiensten, en keren terug naar hun oude, vertrouwde supermarkt.
"Ahold lijkt erop te hebben vertrouwd dat FreshDirect een groot deel van de klanten na corona wel kon behouden", aldus retailexpert Dirk Mulder van ING. "Maar dat is waarschijnlijk een misrekening gebleken."
Bezuinigen
Ook wijst Mulder erop dat consumenten vanaf 2022 te maken krijgen met snel stijgende prijzen. "Als gevolg van de oplopende inflatie moeten veel consumenten bezuinigen. En bezorgdiensten zijn duurder dan gewoon zelf boodschappen doen. Zeker in het geval van FreshDirect, dat vergelijkbaar met het Nederlandse Crisp veel verse producten van lokale producenten levert. Op dergelijke uitgaven kan je snel besparen."
Waar Ahold-topman Muller in het jaarverslag over 2021 nog de omzet, het 'bescheiden verlies' en de optimistische verwachtingen over de toekomstige resultaten van FreshDirect liet opnemen, ontbreken die gegevens in het verslag over 2022. Uit latere verslaglegging blijkt dat de omzet van de bezorgdienst dat jaar en in 2023 met 100 miljoen dollar terugviel, tot 600 miljoen dollar.
Volgens de Amerikaanse bedrijfsconsultant en publicist Brittain Ladd, die de bezorgdienst al jaren nauw volgt, boekt het bedrijf bovendien gigantische verliezen. "De keiharde werkelijkheid is dat FreshDirect 100 miljoen dollar per jaar verliest", schrijft hij in een van zijn publicaties over het bedrijf.
Optimisme verdwenen
In juni 2022 brengt de negenkoppige raad van commissarissen van Ahold Delhaize, die onder leiding staat van voormalig Ikea-topman Peter Agnefjäll, een driedaags bezoek aan de VS. Daarbij krijgen de toezichthouders ook een rondleiding door het hypermoderne distributiecentrum van FreshDirect in de Bronx.
Maar het optimisme rond de nieuwe 'aanwinst' is dan al volledig verdwenen. Twee maanden later staakt FreshDirect zijn bezorgactiviteiten in Philadelphia en Washington D.C. en trekt zich terug op de regio in en rond New York.
Begin november 2022 volgt de eerste afschrijving door Ahold, van 187 miljoen euro. Omdat FreshDirect zijn werkterrein inkromp en omdat de vooruitzichten voor en waarderingen van bezorgdiensten tegenvallen, moet het moederconcern alle goodwill en andere immateriële activa zoals merknamen afschrijven naar nul.
Het is een pijnlijke knauw, maar blijft grotendeels onopgemerkt omdat Ahold Delhaize als geheel goede resultaten presenteert.
Verdampte illusies
In de eerste maanden van 2023 verdampen alle illusies rond FreshDirect definitief. Al in april begint de Ahold-top intern na te denken over de 'strategische opties' voor het dochterbedrijf. In andere woorden, zij wil van de bezorgdienst af. In elke vergadering van de commissarissen staat het onderwerp sindsdien op de agenda.
Omdat Ahold Delhaize de financiële pijn spreidt, valt de volledige omvang van de overnameflop minder op. In het derde kwartaal van 2023 vindt de tweede grote afschrijving plaats, van 153 miljoen euro. Ahold Delhaize schrijft dit keer de materiële eigendommen af, zoals het distributiecentrum en het machinepark. Daarmee staat de teller al op 340 miljoen euro.
Verkoop Freshdirect
Daarmee is het echter nog niet gedaan. Begin november kondigt Ahold Delhaize aan FreshDirect te verkopen aan de Turkse flitsbezorger Getir. Als gevolg daarvan moet het supermarkconcern in het vierde kwartaal opnieuw een last nemen, dit keer van 250 miljoen euro. Dankzij een belastingcompensatie van 75 miljoen euro bedraagt de uiteindelijke schade van de overnameflop voor de aandeelhouders van Ahold Delhaize ruim een half miljard euro.
Dat de geflopte overname van de bezorgdienst uiteindelijk 590 miljoen euro aan afschrijvingen en verkoopverlies hebben gekost, is opmerkelijk. Het is namelijk een slordige 200 miljoen méér dan de overnamesom. Ahold Delhaize wil niet uitleggen hoe dat kan, en onthoudt zich van een verdere toelichting op de zeperd. "De financiële afhandeling is verwerkt in onze cijfers, we delen geen verdere details", laat woordvoerster Isabelle Meltzer van het supermarktconcern weten.
'Ahold gaf miljoenen mee'
Mogelijk is het opmerkelijke verschil te verklaren doordat Ahold Delhaize ook moest opdraaien voor de gigantische verliezen van FreshDirect, die volgens de goed ingevoerde consultant en publicist Brittain Ladd 100 miljoen dollar per jaar bedragen.
Volgens Ladd, die zich baseert op meerdere bronnen bij FreshDirect en banken op Wall Street, wilde Ahold Delhaize bovendien zo wanhopig van de Amerikaanse bezorgdienst af, dat het concern de koper een enorme zak geld meegaf. "Ahold betaalde Getir 151 miljoen dollar om FreshDirect over te nemen, en investeerde nog eens 30 miljoen dollar in Getir", stelt hij onomwonden op Linkedin en in de New York Post.
In een reactie tegen RTL Z zegt Ladd te vermoeden dat dit het verschil verklaart tussen de aankoopsom en de totale verliezen. "Wat ik denk dat er gebeurd is, is dat Ahold die 200 miljoen dollar aan Getir betaalde om van FreshDirect af te komen. Het verhaal is aan mij bevestigd door leidinggevenden van FreshDirect en Getir, en is accuraat."
Grootste uitglijder
Ahold Delhaize wil desgevraagd niet bevestigen of ontkennen dat het de Turkse koper zo'n gigantisch bedrag betaalde om de Amerikaanse bezorgdienst te kunnen dumpen. "Ten tijde van de overname van FreshDirect door Getir hebben we aangegeven dat alle voorwaarden van de transactie vertrouwelijk zijn tussen de partijen", aldus woordvoerster Meltzer.
Retailkenner Dirk Mulder van ING zegt goed te begrijpen waarom Ahold-topman Muller de bezorgdienst kocht, maar ook alweer zo snel dumpte. "Gezien de huidige snelle ontwikkelingen met online winkelen kan je natuurlijk niet stil zitten. Dan zou na vijf jaar wel eens kunnen blijken dat je de boot heb gemist", zegt hij.
"Aanvankelijk leken de vooruitzichten voor bezorgdiensten bovendien goed. Ahold heeft het in elk geval geprobeerd. Toen bleek dat de resultaten van FreshDirect tegenvielen, is ze er snel mee gestopt. Dat is in zekere zin ook wel een kracht. Maar dit zou zeker wel eens de grootste uitglijder van Muller kunnen zijn."
