Russische oorlogseconomie kookt over, rente naar 'krankzinnige' hoogte
Om de inflatie in Rusland enigszins binnen de perken te houden, schroeft de Russische centrale bank de rente verder op. Sinds gisteren staat die op 21 procent. Dat is het hoogste niveau in ruim twintig jaar. Verdere verhogingen zijn niet uitgesloten.
Het lukt de Russische centrale bank namelijk niet om de inflatie te beteugelen. Het doel is onder de 4 procent in 2026. Op dit moment is de inflatie ruim boven de 8 procent.
Krappe arbeidsmarkt
Ter vergelijking: in de eurozone gingen de prijzen in september met 1,8 procent omhoog in vergelijking met dezelfde maand vorig jaar. En de Europese Centrale Bank besloot mede hierom de rente in oktober nog verder te verlagen, tot 3,25 procent.
De hoge inflatie wordt veroorzaakt door de oorlog van Vladimir Poetin in Oekraïne. Alle arbeidsreserves zijn hiervoor ingezet. Is het niet aan het front, dan wel in de wapen-, drone- of voertuigindustrie. "Die draait 24 uur per dag, zeven dagen in de week in drie ploegendiensten", vertelt Hubert Smeets, Ruslandkenner en oprichter van kennisplatform Raam op Rusland. "Alles op alles om raketten te blijven bouwen."
Daarnaast zijn veel hoogopgeleiden naar het buitenland uitgeweken na het afkondigen van de gedeeltelijke mobilisatie, voegt Smeets nog toe. De werkloosheid is dan ook historisch laag, meldt de Russische centrale bank.
Forse prijsstijgingen
In tal van industrieën is er een tekort. En de lonen stijgen sneller dan de arbeidsproductiviteit. Het gevolg zijn extreem stijgende prijzen. "Een voorbeeldje: de taxiprijzen in Moskou zijn 30 procent gestegen, onder meer omdat er te weinig chauffeurs zijn", zegt Smeets.
En inflatie is de grote angst van Poetin, vertelt Smeets. Dat bracht het land vlak na het Sovjet-tijdperk aan de grond. Alle spaartegoeden verdampten in de jaren negentig vanwege de hoge inflatie. Om een herhaling te voorkomen heeft de Russische president de centrale bank één taak gegeven: houd de Russische economie drijvende.
Vrije hand van Poetin
Daarbij hebben ze de vrije hand gekregen, aldus Smeets. Met de 'ongelofelijke' rentestand van 21 procent als gevolg. "Die was een week geleden nog 19 procent, een half jaar geleden nog 18 procent." Opgeteld een verhoging van 3 procentpunt dus, waar de ECB de rente onlangs met een stap van 0,25 procentpunt verlaagde.
Met zo'n hoge rente zou je denken dat het investeringsklimaat tot een laag niveau terugzakt, zegt Smeets. Omdat het veel te duur is om te lenen. "Maar daar is altijd wel een mouw aan te passen", vertelt hij. "Er zijn allerhande privileges denkbaar om de hoge rente te omzeilen, als je bij een bedrijf van een oligarch of staatsbedrijf werkt."
Geld zat
En er is ook genoeg geld in de Russische economie. Met dank aan landen als China en India, die via allerlei omwegen nog steeds Russisch gas en olie afnemen. Ook sancties tegen oligarchen en zakendoen met Rusland helpen onbedoeld mee.
"De Russische roebel kan nergens heen, dus dan maar investeren in Rusland zelf", legt Smeets uit. "En niet waar het rendement het hoogste is. Dat is ook een reden dat de economie zo is overgekookt." Rusland had ook wel forse financiële reserves aangelegd in aanloop naar de inval in Oekraïne, in februari 2022.
Opgestuwd door de oorlogsindustrie 'boomt de economie nu als een gek', zegt Smeets. "En het einde is nog niet in zicht." Economen passen hun verwachtingen hier telkens weer aan, vertelt hij. De Russische centrale bank zelf houdt de mogelijkheid van verdere renteverhogingen in ieder geval wagenwijd open.