Eikenprocessierups weet bestrijding gewoon te omzeilen
Het was een mysterie: in de afgelopen jaren zaten sommige eiken, waarop preventief was gespoten, uiteindelijk toch vol processierupsen. Dat raadsel is nu opgelost. Eikenprocessierupsen blijken namelijk maandenlang in ondergrondse nesten te kunnen zitten, om in juni plotseling massaal naar buiten te kruipen.
Onderzoekers van het Kenniscentrum Eikenprocessierups hebben ontdekt dat de rupsen tien maanden in de grond kunnen zitten, zonder naar hun volgende ontwikkelingsfase te gaan. Vervolgens komen ze naar buiten, eten ze in hoog tempo bomen kaal en strooien ze brandharen rond. De rupsen komen in die gevallen uit de grond in het vierde larvestadium, mét hun gevreesde brandhaartjes.
Laten die haartjes los, dan kunnen ze met de wind worden meegevoerd. En komen mensen in contact met die haartjes, dan veroorzaakt dat irritatie aan de huid, luchtwegen en ogen. In ernstige gevallen kan ziekenhuisopname zelfs nodig zijn. De heftigste lichamelijke reactie is een levensbedreigende anafylactische shock. Dat is een plots optredende overgevoeligheidsreactie voor bijvoorbeeld een insectenbeet.
In de grond kunnen de rupsen ook verpoppen tot vlinder, schrijven de onderzoekers op het platform Nature Today. De nieuwe inzichten maken de bestrijding van de rupsen "een stuk ingewikkelder", schrijven ze. "De rupsen in de grondnesten omzeilen het preventief bespuiten van eiken met nematoden en bacteriën. De bespuitingen worden namelijk al eerder in het seizoen gedaan."
Te laat voor bespuiten
Voor bespuiting is het te laat als de rupsen in juni vol brandharen naar buiten komen. Dat betekent dat boomeigenaren bespoten locaties ook later in het jaar in de gaten moeten houden, zeggen de onderzoekers. Ze moeten rekening houden dat ze op sommige locaties alsnog rupsen weg moeten zuigen.
In het kenniscentrum werken onder meer de universiteit van Wageningen, het RIVM en brancheorganisaties van groenbedrijven samen. Ze hebben ook goed nieuws: ook sluipwespen en - vliegen, natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups, kunnen ondergronds gaan. "Het stimuleren van natuurlijke vijanden is dus ook voor de beheersing van grondnesten een interessante optie."
