Enorme stijging minderjarige influencers in Nederland: 'Gevaar voor ontwikkeling kind'

De onderzoeksredactie van RTL Nieuws brengt voor het eerst de omvang van commerciële kinderaccounts in Nederland in kaart. De stijging blijkt uit cijfers die de Kamer van Koophandel op verzoek heeft verstrekt.

Kleuter met een manager

Een populaire influencer is de 4-jarige Quenisha. Ze is eigenaar van een van de meest populaire accounts van dit moment. De kleuter heeft 360.000 volgers op Instagram, waar ze kleding showt. Daarnaast heeft ze accounts op TikTok, YouTube en een eigen kledinglijn. 

Haar moeder Sunisa ziet het niet als werk en het kost ook niet veel tijd volgens haar. "Ik kleed Quenisha leuk aan en als we bijvoorbeeld naar de supermarkt lopen, maak ik tien tot twintig foto's." Door sommige merken wordt ze betaald. Sunisa: "Een paar honderd euro per foto. Het is allemaal voor de spaarrekening van Quenisha."

Tienduizenden euro’s

Met zo'n kindervlog kan flink geld verdiend worden. Een YouTubekanaal met meer dan 100.000 abonnees haalt voor duizenden tot mogelijk zelfs tienduizenden euro's aan advertentie-inkomsten per jaar binnen. 

Daarbovenop betalen grote bedrijven honderden tot duizenden euro’s voor het aanprijzen van producten door deze jonge influencers, of voor meet & greets. Dure spullen zoals merkkleding mogen kinderen vaak houden, blijkt uit een inventarisatie van RTL Nieuws.

Schadelijk

Zo'n succesvol kanaal kan schadelijk zijn voor de ontwikkeling van een jong kind, zegt ontwikkelingspsycholoog Steven Pont. Geld zorgt volgens hem voor een enorme druk. "Op een gegeven moment verdien je minder als je minder vlogt. Je eigenwaarde ga je ontlenen aan het aantal views en het geld dat je verdient." Een filmpje is dan geen spontaniteit, maar werk geworden.

Agenda beheren

Ook de 13-jarige Senna Bellod heeft met vloggen een goedlopend eigen bedrijf opgebouwd. De video’s die ze elke week uploadt, tikken al snel de 100.000 kijkers aan. Manager van Senna, Diede Bouma: "Met een weekvlog over haar dagelijkse leven is Senna een paar uurtjes bezig, dan neemt ze elke dag iets op in de ochtend of aan het eind van de dag." Haar familie helpt mee. 

Senna doet dit echt voor haar plezier, verzekert Bouma. Om te voorkomen dat school en hockey in de knel komen, wordt haar agenda goed in de gaten gehouden door haar ouders en manager.

Bouma begrijpt de roep om nieuwe regels en dat deze regels duidelijkheid kunnen geven voor jonge kinderen. "Maar je moet niet vergeten dat het ook een droom is." Ze maakt de vergelijking met topsport: "Daar mag je best tijd insteken."

Wetgeving achterhaald

In Nederland is geen speciale wetgeving voor zelfstandig werkende (jonge) influencers. In ons land gelden wel strenge regels over werkuren voor kinderen tot en met 14 jaar die voor een traditioneel bedrijf optreden in een musical of tv-spotje. Maar minderjarige vloggers met een eigen bedrijf mogen samen met hun ouders zelf bepalen hoe ze hiermee omgaan.

De Franse overheid past nu als eerste in Europa de wet aan, speciaal voor jonge influencers. Voor zowel ouders als adverteerders gaan er maatregelen gelden. Zo mag nog maar 10 procent van het inkomen direct uitgekeerd worden. Adverteerders moeten een vergunning aanvragen. Doen ze dat niet dan kan dat zelfs leiden tot celstraf.

In ons land moet ook snel duidelijkheid komen, vindt bijzonder hoogleraar mediaopvoeding Peter Nikken. "Als je kijkt hoe snel de media zich ontwikkelen dan is het van belang dat de wet zo snel mogelijk duidelijk afspraken krijgt." Als kinderen volgens Nikken veel tijd besteden aan werk, gaat dat af van andere activiteiten, zoals slapen, vrienden en sporten. Daarmee kan de ontwikkeling geschaad worden.

Onderzoek vertraagd

Begin dit jaar kondigde de arbeidsinspectie onderzoek aan naar kindvloggers en kinderinfluencers. De resultaten zouden dit najaar bekend worden gemaakt, maar uit navraag blijkt dat dit is uitgesteld.

Het ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid laat in een reactie weten: "We zien dat er een aantal kinderinfluencers actief zijn in Nederland. Deze staan op het netvlies van zowel het ministerie als de inspectie. Wanneer het onderzoek door de inspectie is afgerond is, zal het naar buiten worden gebracht." Wanneer dit precies is kunnen zowel het ministerie als inspectie geen duidelijkheid over geven . 

Verantwoording

Voor dit onderzoek is gebruikgemaakt van cijfers van de Kamer van Koophandel over het derde kwartaal. Het gaat alleen over minderjarigen die hun eigen bedrijf bij de KvK hebben ingeschreven en termen als YouTube of vloggen in hun bedrijfsomschrijving hebben vermeld. Dit is niet verplicht om in te vullen. 

Volgens de KvK krijgen Nederlandse YouTubers ongeveer tussen de 0,50 euro en 4 euro per 1000 views. Op basis hiervan is een inschatting van de reclame-inkomsten gemaakt.