Hoe word je 100? Nederland telt steeds meer honderdplussers
Zou jij 100 willen worden, of misschien zelfs nóg ouder? De kans daarop wordt wel steeds groter. Helemaal als je bent geboren na 2000. "Als ik mensen vraag of ze 100 willen worden, wordt daar vaak vertwijfeld op gereageerd", zegt hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp. "Als ik mensen vraag of ze langer gezond willen blijven, zegt eigenlijk iedereen daarop altijd ja. En dat is precies wat er nu gebeurt."
Begin dit jaar telde Nederland bijna 2600 honderdplussers, 400 meer dan vijf jaar geleden. En in de toekomst zullen het er alleen maar meer worden.
Hoe dat kan? Omdat het leven steeds beter wordt, zegt hoogleraar Westendorp van de universiteit in Kopenhagen. "Op RTL en al die andere nieuwszenders wordt altijd alleen maar geklaagd", zegt hij plagerig. "Ook over ouderen wordt voornamelijk drama verteld. Hoe nadelig het is om ouder te worden, bijvoorbeeld. Dat ze op gegeven moment ziek worden en doodgaan. Alsof er mensen zijn die dat nog niet weten: als je leeft, ga je dood. Dra-ma."
Vergeleken met vroeger is het nu zoveel beter, wil Westendorp maar zeggen. Betere voeding. Betere hygiëne. En betere gezondheidszorg.
Dat betaalt zich uit in een langere levensverwachting. "Als ik mijzelf vergelijk met mijn ouders en grootouders is het leven op alle fronten gemiddeld beter", zegt Westendorp. "Als je hartklep niet meer werkt op je 80ste, krijg je een nieuwe. 25 jaar geleden was dat volstrekt onmogelijk geweest. Er zijn ook wel problemen, zoals een oorlog bijvoorbeeld. Verschrikkelijk wat daar gebeurt, maar in de Tweede Wereldoorlog, ook nog niet zo lang geleden, en de Eerste Wereldoorlog, nog maar honderd jaar geleden, werden honderdduizenden - en miljoenen jonge mannen tegelijk afgeslacht."
120, misschien zelfs 130?
Als alles zoveel beter wordt, kunnen we dan op termijn ook 120 worden, of misschien zelfs 130? Daar gelooft verouderingsonderzoeker Eline Slagboom van het Leids Universitair Medisch Centrum eigenlijk niet zo in. Zij onderzoekt historische data - soms wel 200 jaar oud - over langstlevenden. Daaruit blijkt dat 90, 100 of zelfs nog ouder kunnen worden sterk erfelijk bepaald is.
"Leven levert schade op aan het lichaam", zegt hoogleraar Slagboom. "En die schade hoopt zich langzaam op. Bij mensen uit langstlevende families gebeurt dat veel langzamer dan bij ons normale stervelingen. Toch worden ook zij veelal niet ouder dan maximaal 115 ondanks alle goede ontwikkelingen op het gebied van voeding, hygiëne en gezondheidszorg in de afgelopen 200 jaar."
70 of 80 worden is dan weer nauwelijks erfelijk bepaald, zegt Slagboom. Dat wordt voor een belangrijk deel bepaald door educatie, hoeveel we verdienen, of we voldoende bewegen en de voedingskeuzes die we maken.
"Omdat het leven zo lang duurt, heb je iedere week weer de kans om nieuwe goede keuzes te maken, die zullen bijdragen aan een lang en gezond leven. 100 worden op eigen kracht is moeilijk, maar het is mogelijk. Er zijn nou eenmaal uitzonderingen", zegt Slagboom. "Het is in ieder geval van groot belang om ook na je 80ste een sociaal netwerk te onderhouden. Honderdplussers blijken vaak extraverte mensen die open zijn over hun situatie en makkelijker hulp vragen aan anderen."
Westendorp - sinds vandaag weer een jaartje dichter bij de 100 - heeft nog wel een tip om gelukkig en gezond oud te worden. "Jonge mensen vinden zichzelf leuker omdat ze vooruitkijken en merken daarbij op dat 'oude mensen alleen maar achteruit kijken'. Jonge mensen hebben daar ongelijk in", zegt hij opnieuw plagerig.
"Ja, er zijn mensen op hoge leeftijd die alleen maar achteruit kijken. Maar er zijn ook oude mensen die zowel voor- als achteruit kunnen kijken. Want dat kan dus op hoge leeftijd. Je kan zowel vóór- als áchteruit kijken. Dat zou mijn tip zijn. Wentel je niet in het verleden. Blijf vooruitkijken, want het leven is voorwaarts."
Aandeel honderdplussers in Zeeland het hoogst
Begin dit jaar telde Nederland bijna 2600 honderdplussers, wat neerkomt op een stijging van bijna twintig procent ten opzichte van vijf jaar geleden. Ebeltje Boekema-Hut uit Leek (provincie Groningen) is met 110 jaar momenteel de oudste Nederlander.
Volgens eerdere voorspelling van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) telt Nederland in 2030 zo’n 3500 inwoners van honderd jaar of ouder.
Vooral in Flevoland steeg het aantal honderdplussers de afgelopen jaren rap. Sinds 2018 is het aantal mensen van 100 jaar en ouder in deze provincie ruim verdubbeld. Toch telt Flevoland, afgezet tegen het bevolkingsaantal, van alle provincies nog altijd de minste inwoners van honderd jaar of ouder. In Zeeland is dat aandeel het hoogst.
Ruim acht op de tien honderdplussers is vrouw. Vrouwen worden gemiddeld gezien dan ook ouder dan mannen. Wel valt op dat de groep mannen van honderd jaar of ouder in de afgelopen jaren verhoudingsgewijs sneller is gegroeid dan het aantal vrouwelijke honderdplussers.